51
cıların destek kazanmasında da etkili olmuştur. İsyancı li-
derler, isyan edenlerin cezalandırılması ve halkın 1. Dünya
Savaşı’nda savaşmak üzere zorla askere alınması gibi neden-
lerle kamuoyunda oluşan İngiliz karşıtlığından yararlanarak,
1918
yılındaki genel seçimlerde başarı sağlamış ve ulusal
bağımsızlık savaşını başlatmıştır. Lloyd George liderliğindeki
İngiliz hükümeti, İrlanda’da yaşanan çatışmalar sebebiyle gi-
derek artan uluslararası baskı nedeniyle, 1. Dünya Savaşı’nın
başlamasıyla rafa kaldırılan özerklik yasa teklifini hayata ge-
çirme kararı almıştır.
Mayıs 1921’de, İrlanda’nın nüfusunu çoğunlukla Pro-
testanların oluşturduğu Ulster bölgesindeki 6 il“Kuzey”; Ka-
toliklerin çoğunluğu oluşturduğu 26 il ise“Güney”olarak iki-
ye ayrılmıştır. Kuzey İrlanda İngiltere’ye bırakılırken; İrlanda
ve İngiltere arasında Güney İrlanda’yı “İrlanda Serbest Dev-
leti” adı ile Britanya Uluslar Topluluğu içerisinde bir domin-
yon olarak kabul eden bir antlaşma imzalamıştır. Serbest
Devlet’in kurulmasını takip eden dönemde özerkliği kabul
edenler ve bağımsızlık isteyenler arasında kısa süreli bir sivil
savaş yaşanmış ve sivil savaş, İrlanda’da bugünkü siyasi bağ-
lılıkların ortaya çıkmasında belirleyici olmuştur.
İrlanda’nın 1922 yılında bağımsızlığını elde etmesi-
ni takiben ülkede devlet kurumları güçlendirilerek siyasi is-
tikrar sağlanmıştır. 1937 yılında kabul edilen Anayasa ile İr-
landa, Serbest Devleti Devletler Birliği içerisinde egemen-
lik elde ederken, 1948 yılında İrlanda Cumhuriyeti Yasası
ile İrlanda’nın İngiltere ile tüm bağları kopmuş ve İrlanda-
İngiltere ilişkileri bugünkü şeklini almıştır. Günümüzde, Ku-
zey İrlanda İngiltere topraklarında bulunurken, Serbest Dev-
let olarak kurulan İrlanda’nın güneyi ise,
İrlanda Cumhuriye-
ti
(
Republic of Ireland) veya daha yaygın kullanımıyla İrlan-
da olarak bilinmektedir.
İrlanda, II. Dünya Savaşı başladığında tarafsız kalmayı
tercih etmiştir. 1955 yılında Birleşmiş Milletler’e üye olan İr-
landa, Kuzey Atlantik İttifakı Antlaşması Kuruluşu’na (NATO)
üye değildir. “Tarafsızlık”, İrlanda’nın gelecekte AB ile olan
ilişkilerinde de belirleyici olacak önemli bir unsur haline gel-
miştir.
DEVLET YAPISI
Parlamenter demokrasiyle yönetilen İrlanda’da dev-
letin başı konumunda olan cumhurbaşkanı sembolik görev-
ler üstlenmektedir. 7 yıllık bir süre için seçilen cumhurbaşka-
nının bir kez daha yeniden seçilebilme hakkı bulunmakta-
dır. Ekim 2011 itibarıyla İrlanda’nın Cumhurbaşkanı Micha-
el Higgins’tir. Parlamento
(
Oireachtas)
, 166
sandalyeli Tem-
silciler Meclisi
(
Dáil)
ve 60 sandalyeli Senato
(
Seanad)
olmak
üzere iki kanattan oluşmaktadır. Parlamento’nun alt kanadı
olan Dáil temel karar alma organıdır. Dáil üyeleri 5 yıllık süre
için seçilmektedir.
Başbakan
(
Taoiseach),
hükümetin başı konumunda-
dır. İrlanda’da Şubat 2011’de gerçekleşen erken seçimler so-
nucunda Enda Kenny başkanlığındaki Fine Gael ve İşçi Parti-
si koalisyon hükümeti iktidardadır.
İRLANDA-AB İLİŞKİLERİ EKSENİNDE
İRLANDA EKONOMİSİ
1973
yılında, o zamanki adı Avrupa Ekonomik Toplu-
luğu (AET) olan Avrupa Birliği’ne üye olduğunda AET’nin en
fakir ülkeleri arasında yer alan İrlanda, üyelik sayesinde ge-
çirdiği büyük ekonomik dönüşüm sonucu Birliğin refah sevi-
yesi en yüksek üyeleri arasına yükselmiştir. İrlanda, AB’nin
Ortak Tarım Politikası, yapısal fonlar ve uyum fonlarından al-
dığı destek ve Avrupa Tek Pazarı’na katılımı sayesinde tarıma
dayalı ekonomiden endüstri ve ihracata dayalı bir ekonomi-
ye geçiş yaparak müreffeh, modern, teknolojisi gelişmiş bir
“
Kelt Kaplanı”na
3
dönüşmüştür.
İngiltere ile arasında bir serbest dolaşım anlaşması
bulunan İrlanda, İngiltere gibi Schengen Anlaşması’nın sı-
nır kontrollerine ilişkin bölümüne dâhil olmamayı tercih et-
miştir. 1 Ocak 1999 tarihi itibarıyla Avro Alanı’na dâhil olan
İrlanda’da Avro, üç yıllık bir geçiş döneminin ardından, 1
Ocak 2002 tarihinde kullanılmaya başlanmıştır.
KELT KAPLANI’NDAN “PIIGS” GRUBUNA:
İRLANDA VE AVRO ALANI KRİZİ
İrlanda, bir zamanlar gösterdiği etkileyici ekonomik
büyüme sebebiyle, Güney Kore,Tayland, Hong Kong gibi hız-
İrlanda Cumhurbaşkanı Michael Higgins
İrlanda Başbakanı Enda Kenny
1
“
Kelt Kaplanı”(CelticTiger)
terimi ilk kez 1994 yılında, ABD’li
yatırım bankası Morgan Stanley
tarafından, Avrupa’nın en fakir
ülkelerinden biriyken etkileyici
bir büyüme kaydeden İrlanda
ekonomisi için kullanılmıştır.