33
yüzde 15 oranında indirim sağlanırken, üretimi fazla ürün-
lerden vazgeçilme desteği, tarım ve çevre uyumu program-
ları, ağaçlandırma, erken emeklilik, ürün çeşitliliği ile ilgi-
li destekler verildi. Avrupa tarımına olumlu etkileri olan bu
reformlar, Birliğin dünya piyasasında yaşadığı sıkıntıları da
gidermiştir. 1995 yılında DünyaTicaret Örgütü (DTÖ) ile im-
zalanan anlaşma ile OTP’nin dış rekabete karşı temel ko-
ruma mekanizmaları ve vergileri uygulamadan kaldırıla-
rak eşdeğer gümrük tarifelerine dönüştürmüş ve anlaş-
mada belirtilen oranlarda indirime gidilmiştir
4
.
Bu anlaş-
ma, ilk yıllarda ihracatta olumsuz etkiler yapsa da zaman-
la iyi duruma gelmiş ve iç piyasada ise daha önce yapılan
MacSharry Reformları sayesinde olumsuz etkisi olmamıştır.
Gündem 2000 Reformu
ise tarıma yönelik harcama-
ların Topluluk bütçesinin yarısını oluşturmaya devam et-
mesi, tarım ve çevre ilişkilerinin artan önemi, deli dana ve
şap hastalığı krizi ile önemi bir kez daha anlaşılan ürün gü-
venirliliği ve tüketici hakları, dünya ticaretinin daha fazla
serbestleştirilmesi amacıyla DTÖ ile devam eden görüşme-
lere yönelik hazırlıklar, AB üreticilerinin dünya ile rekabe-
tinin artırılması ve yeni genişleme hazırlıkları ile ilgili kay-
gıların etkisiyle oluşturulmuştur
5
.
Bu reform kapsamında
MacSharry Reformu’nun derinleştirilmesi ve kapsamının
genişletilmesi; fiyat desteğinin oranının azaltılarak doğru-
dan ödemelerin yaygınlaştırılması ve bu sürecin kırsal kal-
kınma politikası ile desteklenmesi istenmiştir. Buna göre;
AB tarım ürünlerinin iç ve dış pazarda rekabet gücünün ar-
tırılması, tüketicilerin daha düşük fiyatlarla ürünlere ulaş-
ması, gıda güvenliği ve kalitesinin iyileştirilmesi, çevrenin
korunması hedefinin OTP ile bütünleşmesi, üreticilerin iyi
bir yaşam düzeyi sağlanarak gelir istikrarına katkıda bulu-
nulması, çiftçiler ve aileleri için tamamlayıcı ve alternatif iş
imkânları geliştirilmesi ve kırsal kalkınmanın OTP’nin ayrıl-
maz bir parçası haline gelmesi hedeflenmiştir.
2003
Reformları
ile AB tarım ürünlerinin piyasa
odaklı olması ve rekabet gücünün artırılması, OTP’nin ba-
sitleştirilmesi, harcamaların kontrol altında tutulması, ge-
nişleme sürecinin kolaylaştırılması ve DTÖ ile müzakereler-
de OTP’nin en iyi şekilde savunulması hedeflenmiştir. Re-
formda öne çıkan düzenlemelerden ilki, çiftçilere ürettikle-
ri ürün dikkate alınmaksızın yılda bir kez gelir desteği veril-
mesidir. Üreticilerin doğrudan ödemelerden faydalanabil-
meleri için tarım arazilerinin belirli bir oranını ekim dışı bı-
rakmaları gerekmektedir. 2005 yılında uygulanmaya baş-
lanan bu ödeme planından yararlanabilmeleri, geçmiş-
te yalnız gönüllülük ile uygulanan ve Gündem 2000 re-
formunda da bahsedilen çapraz uyum ilkesine dayanmak-
tadır. Tarım arazilerinin iyi çevresel ve tarımsal koşullarda
tutulmasına yönelik Üye Devletler tarafından belirlenen
standartlar ve çevrenin koruması, gıda güvenliği, kamu,
bitki, hayvan sağlığı ile hayvan refahı konularında belir-
lenmiş standartlara uymayan üreticilerin doğrudan öde-
melerinin azaltılması veya tamamen askıya alınması ön-
görülmüştür.