İ N C E L E M E
26
19
65
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÜZERİNE
İlge Kıvılcım,
İKV Uzman Yardımcısı
“
Eğiklik” anlamına gelen ve Latince “klimatis” veya Yunancada “klima”olarak bilinen iklim,
30
yıllık bir dönem ve istatistiki veriler ışığında ortalama hava durumu olarak tanımlanıyor
1
.
İklimde görülen farklılaşmalar ve belirli periyodik zaman aralığında gözlenen “doğal” iklim
değişikliğinden farklı olarak, günümüzdeki küresel iklim değişikliği algılayışı, son yirmi yıldır
geniş kitleler tarafından konuşulmaya başlanan bir konu. Ancak iklim bilimcilerin görüşleri,
konunun daha eskilere dayanan ipuçlarını barındırdığı yönünde gelişiyor.
1
8.
yüzyıl ortalarında, buhar makinesinin keşfiyle
başlayan Endüstri Devrimi’nin ilk izleri, 1826 yı-
lında Joseph Fourier tarafından, atmosferin dün-
yamızın ortalama sıcaklığı üzerindeki etkisini or-
taya koymasıyla başlar. 1896 yılında Svante Arrhenius, kö-
müre bağlı sanayileşme ile atmosfere yayılan ve burada bi-
riken karbon gazına dikkat çekmiş
2
,
bu tespitten hareketle
de yerkürenin ortalama sıcaklığının birkaç derece artabile-
ceğini saptamıştır. 1950’li yılların sonuna ge-
lindiğinde ise yeni teknolojik araçlar
ortaya çıkmaya başladığını gö-
rüyoruz. Özellikle 2. Dün-
ya Savaşı’ndan sonra ar-
tan dünya nüfusu, sa-
nayileşme ve şehir-
leşme, tüketim ve
üretim modelle-
rini çeşitlendir-
miş,
bunun-
la ilişkili ola-
rak toplumsal
sınıftaki deği-
şimler nede-
niyle artan su,
barınma, ısınma,
tarımsal
gıdalar
ve benzeri yaşamsal
ve gündelik ihtiyaçla-
ra olan talebin karşılan-
ması gündeme gelmiştir. İşte
bu noktada, bu ihtiyaçlara erişimde uygulanan yanlış politi-
ka ve alışkanlıklardan dolayı pek çok çevresel problemle kar-
şı karşıya olabileceğimizi artık biliyoruz. Evet, artık biliyoruz
çünkü önceki nesiller, bu tür bir sorunla karşılaşabilecekleri
bilgisinden habersizdi.
Bugünün dünyasında kirlilik, iklim değişikliği, çölleş-
me ve biyoçeşitliliğin azalması gibi derin ekolojik sorunlar
gözle görür hale gelmiştir. Küresel sorun haline gelen iklim
değişikliği, küresel üretim ve tüketim alışkanlıklarına bağlı
olarak, “doğrudan ya da dolaylı olarak insan etkileri sonuç-
ları ile atmosfer bileşiminin bozulması” olarak belirtilmek-
tedir
3
.
Çağın en büyük çevresel, sosyal ve ekonomik tehdit-
lerinden birini teşkil eden iklim değişikliği, Hükümetlerarası
İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Raporu’nda
4
kesin bir dille ifa-
de edilmiş, iklim sisteminin ısınmakta olduğu açıklanmıştır.
İklim bilimi konusunda akla gelebilecek ilk isimlerden
olan dünyaca ünlü iklim bilimci James E. Hansen, 23 Haziran
1988
yılında ABD Senatosu’nda yaptığı konuşmada, atmos-
ferde büyük oranda sera gazı tespit edilmiş olduğunu ve bu-
nun iklimi değiştirdiğini savunmuştur. New York Times’ta 9
Mayıs 2012 tarihinde yayımlanan“Game Over ForThe Clima-
te”
5
başlıklı makalede ise konuya ilişkin olarak, iklim deği-
şikliği mücadelesinde “gerçekten sona mı yaklaşılıyor” soru-
su sorulmuştu. Yanıtlar elbette çok fazla. İklim değişikliğinin
korkulacak bir şey olmadığını ve dünyanın varoluşundan bu
yana iklimde görülen değişimlerin normal olduğunu savu-
nan politikacılar ve hatta iklimbilimcilerin yanı sıra konunun
önemini vurgulayanlar da bulunuyor. Ancak son on yıldaki
veriler ışığında, yanıtların birçoğunun ortak paydada topla-
nan kısmı, küresel bir iklim değişikliğinin insan etkisiyle art-
1
Hükümetlerarası İklim
Değişikliği Paneli, IPCC, 2008
2
Frederic Denhez, Küresel Isınma
Atlası,Türkçe Çevirisi, 2007:8
3
UNFCCC, 2009
4
Ayrıntılı bilgiye,
earth/environment/
conservation/3307341/IPCC-
4
th-Report-Climate-change-
happening-faster.html İnternet
adresinden ulaşılabilir.
5
James E. Hansen’ın New
YorkTimes’ta yayımlanan
yazısına,
com/2012/05/10/opinion/
game-over-for-the-climate.html
İnternet adresinden ulaşılabilir.
