İktisadi Kalkınma Vakfı Dergisi // Temmuz 2025

25 İKTİSADİ KALKINMA VAKFI DERGİSİ harcamalarının %5’e çıkarılma fikri ABD Başkanı Donald Trump’a ait. Trump ikinci dönemine başladığı andan itibaren, hatta daha öncesinde, NATO üye ülkelerinin NATO güvenlik çatısı altına sığındığı -aslında ABD’nin çatısı- ve savunma ve güvenlik konularında üzerlerine düşeni yap- madıklarını ifade edip savunma harcamalarının %5’e yükselmesi ge- rektiği konusunda baskı yapmaya başladı. Liderler akıllarında savunma harcaması artışının yanı sıra dünyada artan gerilime ve değişen uluslararası düzene yönelik sorularla zirveye geldi. Zirvede Neler Oldu? Zirvede gözler ABD Başkanı Trump’ın üzerindeydi. Hâlihazırda var olan çatışmaların üzerine İsrail-İran çatışmasının eklenmesi uluslararası endişelerin artmasına sebebiyet verdi. Tüm bu çatışmaların öne çıkan figürü ise Başkan Trump oldu. Aldığı kararlar dünya düzeninin mevcut hâlini, çatışmaları ve geleceğini şekillendirmede büyük bir önem taşıyor. Hâl böyleyken NATO Zirvesi de bir açıdan Başkan Trump odaklı bir toplantıya dönüştü denebilir. Zirve sonunda Başkan Trump, zirveden çok keyif aldığını belirtirken ABD’nin Avrupa’nın güvenliği için nasıl kilit bir rol oynadığını ve ABD olmadan hiçbir şeyin aynı olmayacağını ifade etti. 1 Her ne kadar zirve önemli bir başarıya ulaşmış olsa da NATO için önemli konular olan Rusya-Ukrayna savaşı, Rusya’ya karşı strateji ve ABD birliklerinin Avrupa’dan çekilme ihtimali üzerinde durulmadı ama bu konularla er ya da geç ilgilenilmesi gerekecek. 2 NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin Başkan Trump’a yolladığı mesajlar ise gündemde büyük bir yer edindi. Genel Sekreter Rutte’nin mesajında kullandığı dil eleştiri oklarını üzerine çekti. Yazdığı mesajda, “Onlarca yıldır hiçbir Amerikan Başkanının başaramadığı bir şeyi sen başaracaksın. Avrupa, olması gerektiği gibi, büyük ölçüde ödeme yapacak ve bu senin zaferin olacak.” dedi. 3 Genel Sekreter Rutte’nin, Başkan Trump’ı bu şekilde övmesi eleştirilse de kendisi açıklamasının arkasında durdu. Rusya-Ukrayna savaşı bu sefer ana odak noktası değildi. Fakat Başkan Trump ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşme sonrası Zelenskyy sosyal medyada yaptığı paylaşımda görüşmeyi “anlamlı” olarak tanımladı. Başkan Trump ise artan Rus saldırıları karşısında Ukrayna’ya ek hava savunma sistemleri göndermeyi değerlendirdiğini açıkladı. Ancak bu sistemlerin bağış olup olmayacağı belirsizliğini koruyor. 4 Lahey Zirvesi Bildirisi Zirvenin hemen ardından, Lahey Zirvesi Bildirisi yayımlandı. Bu bildiride toplamda beş madde yer aldı: 5 1-NATO’ya ve transatlantik ittifaka bağlılıkları ve Vaşington Antlaşması’nın 5’inci Maddesi’nde yer alan kolektif savunma ilkesine -bir üyeye yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış sayılacağına- bağlılıkları bir kez daha teyit edildi.