83 / 92
İKTİSADİ KALKINMA VAKFI DERGİSİ
81
ticaret sistemine dahil oldu. Birkaç
rakamla açıklayayım: Dünya mal ti-
careti, 1980 ile 2011 yılları arasında
tam10 kat; hizmet ticareti 3 kat arttı.
Doğrudan sermaye yatırımları 1990
yılından günümüze altı katına çıktı.
Bu rakamlar sadece ticaret değil üre-
tim süreçlerinin de ne derece ulusla-
rasılaştığının çok ciddi göstergeleri.
Ticaretin önündeki gümrük vergileri
ve kotalar gibi engellerin kalkma-
sının yanısıra ticaretin maliyetini
düşüren; özellikle, ulaştırma, haber-
leşme ve bilgi teknolojileri alanların-
daki diğer gelişmeler sayesinde çok
sayıda ülke, uzmanlaştıkları, rekabet
gücü kazandıkları alanlarda global
değer zincirleri içinde yer almaya
başladılar.
Dünya derin bir değişim süreci
içinde; “bildiklerimiz” birer birer
ortadan kalkıyor. Her alanda aynı
durum söz konusu. Bir yandan ge-
çen yüzyılın ortalarında başlayan de-
mokrasi dalgası yavaşlıyor mu; global
düzeyde demokrasi bir durgunluk
sürecine mi giriyor diye endişeleni-
yoruz; bize yansımasından korkuyor,
bu olumsuz sürecin bir parçası olmak
istemiyoruz.
Bir yandan da dünyada ticaret
kavramının tamamen değiştiğine şa-
hit oluyoruz. Bir malı ülkenizde üre-
tip, sınırlarınızın ötesindeki bir baş-
ka ülkeye satmanızdan ibaret olan
klâsik ticaret kavramının değiştiğini,
yerini çok daha kompleks ve sofistike
yapılara terkettiğini görüyoruz; gidi-
şatın kaçınılmaz olduğunu biliyoruz;
yine endişeleniyoruz, korkuyoruz
ama bu defa yukarıdakinin aksine
sürecin bir parçası olmak istiyoruz.
Küresel Değer Zincirleri
Uluslararası ticaretin yeni yapı-
lanmasının temelinde yer alan unsur
Global Değer Zincirleri. AB ve benzeri
entegrasyonlar global değer zincir-
lerinin işlemesini kolaylaştırıyor. Bu
ayki yazımda ülkemizin global değer
zincirleri sistemindeki yerinden ve
uluslararasılaşma kavramından bah-
sedeceğim.
Bilindiği üzere, uluslararası dü-
zeyde mal ve hizmet akımları son
bir kaç on yılda çok ciddi bir artış
gösterdi ve çok sayıda ülke dünya