Page 15 - İktisadi Kalkınma Vakfı Dergisi - Şubat 2013
Basic HTML Version
15
AB’NİN VİZE SERBESTLİĞİNE İLİŞKİN
KARAR ALMA MEKANİZMASI
Vize serbestliği yol haritası süreci, Avrupa
Komisyonu’nun şartları belirlemesi, Hükümetlerin kay-
dedilen ilerlemeye yönelik süreci raporlaması, duru-
mun uzman heyetleri tarafından teyit edilmesi ve Avrupa
Komisyonu’nun son duruma yönelik değerlendirmede bu-
lunması şeklinde işlemiştir (
Bkz. Şekil 2
).
Bu çerçevede Makedonya için süreç, ilk değerlen-
dirmenin ardından tamamlanmıştır (Kasım 2008). Kara-
dağ ve Sırbistan için de sürecin Komisyon’un ikinci değer-
lendirmesinin ardından tamamlandığı söylenebilir (Mayıs
2009). Arnavutluk ve Bosna Hersek için ise 2009 yılı Aralık
ayı ve 2010 yılı Eylül ayında birer değerlendirme daha ya-
pılmış, en nihayetinde bu ülkeler için süreç, 2010 yılı Ka-
sım ayında tamamlanmıştır (
Bkz. Şekil 3
).
AB’nin karmaşık karar alma yapısı düşünüldüğün-
de, beş ülkenin vatandaşlarının vizeden muaf bir şekil-
de Schengen üyesi AB üye ülkelerinde dolaşımına olanak
sağlayan kararın, hızlı ilerleyen bir süreç sonrasında alın-
dığını söylemek mümkündür.
Aslında, beş Batı Balkan ülkesi vatandaşlarının vi-
zeden muaf bir şekilde Schengen üyesi AB üye ülkelerin-
de dolaşımına olanak sağlayan kararın teknik düzeyde,
AB’nin 15 Mart 2001 tarihinde kabul ettiği 539/2001 Sa-
yılı Konsey Tüzüğü’ndeki bir değişiklik olduğu söylenebilir.
Beş Batı Balkan ülkesinin, söz konusu tüzüğün ekinde yer
alan bir listeden (
Kara Liste
) diğer listeye (
Beyaz Liste
) ak-
tarılması ile vize serbestliği gerçekleşmiştir. Ancak bu yer
değiştirme, AB tarafında; Avrupa Komisyonu, Parlamento
ve AB Konseyi’nin doğrudan müdahil olduğu, oldukça kar-
maşık bir süreç sonrasında gerçekleşmiştir.
Bu kapsamda, herhangi bir ülke ile vizelerin kaldı-
rılması sürecinde;
Avrupa Komisyonu:
539/2001 Sayılı Konsey
Tüzüğü’ne ilişkin değişiklik teklifi sunmak ile yükümlü tek
kurumdur. 1 Aralık 2009 tarihinde Lizbon Antlaşması’nın
yürürlüğe girmesi bu konuda bir değişiklik getirmemiştir.
Avrupa Komisyonu, 15 Temmuz 2009 tarihinde Makedon-
ya, Sırbistan ve Karadağ için; 27 Mayıs 2010 tarihinde ise
Arnavutluk ve Bosna Hersek için söz konusu değişiklik tek-
liflerini AB Konseyi’ne sunmuştur.
AB Konseyi:
27 Üye Devletin temsil edildiği AB Kon-
seyi, Avrupa Komisyonu tarafından sunulan tüzüğe iliş-
kin değişiklik teklifinin kabul edildiği kurumdur. Yine Liz-
bon Antlaşması’nın yürürlüğe girmesinden önce AB Kon-
seyi, herhangi bir ülke ile vizelerin kaldırılması sürecinde,
Şekil 2: Vize Yol Haritası Müzakerelerinde İzlenen Teknik Sürecin Aşamaları
Şekil 3: Batı Balkan Ülkeleri için Vize Yol Haritaları Müzakere Süreci
Vize Serbestliği
Yol Haritasının
Sunulması
Avrupa
Komisyonu’nun İlk
Değerlendirmesi
Arnavutluk ve Bosna
Hersek için Vize
Serbestliği
8 Kasım 2010
(15 Aralık 2010 tarihinden
itibaren geçerli olmak üzere)
19 Aralık 2009
Mayıs 2009
19 Aralık 2009, AB Konseyi
Arnavutluk ve Bosna Hersek
14 Eylül 2010, AB Konseyi
24 Kasım 2008
5 Haziran 2008
Makedonya
Karadağ ve Sırbistan
2008
2010
Avrupa
Komisyonu’nun İkinci
Değerlendirmesi
Makedonya,
Sırbistan ve
Karadağ için
Vize Serbestliği
Arnavutluk ve
Bosna Hersek
için İki Ek
Değerlendirme
