Page 56 - İktisadi Kalkınma Vakfı Dergisi - Mayıs - Haziran 2012

Basic HTML Version

Ü L K E L E R D O S Y A S I
54
19
65
cak bu dönemden sonra çıkan mezhep kavgalarının tetik-
lediği 15. yüzyıldaki savaşlar ve 17. yüzyıldaki Otuz Yıl Sa-
vaşları, Bohemya halkına büyük zararlar verir. 16. yüzyıl-
dan itibaren bölge Habsburgların yönetimi altına girer.
Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu zayıfladıkça, Bohem-
ya önce Avusturya İmparatorluğu ardından da Avusturya-
Macaristan İmparatorluğu’nun bir parçası haline gelir.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu I. Dünya Savaşı so-
nunda yıkılınca, 1918 yılında, Slovakya, Bohemya, Mo-
ravya, Silezya, ve Karpat Rutenya birleşerek Çekoslavak-
ya adında bir ülke haline gelir. Ülkedeki etnik gruplardan
Almanların ayaklanmaları ve Almanya’nın baskısı ile 1938
yılında Bohemya bölgesi Almanlara verilirken, ertesi yıl
Hitler komutasındaki Alman orduları Çekoslovakya’yı iş-
gal eder. 2. Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra Slovak-
ya Nazi Almanyası ile anlaşarak Çekoslovakya’dan ayrılır.
2. Dünya Savaşı sonunda, 1945’te ülke bu sefer de Rusya
tarafından işgal edilir. Çekoslovakya’nın doğudaki Rütenya
eyaletini kendi topraklarına katan Rusya, ülkede kurduğu
baskı sonucunda Çek Komünist Partisini iktidara geçirerek
sosyalist bir rejim kurar. 9 Mayıs 1945 tarihinde ise Sovyet
ve Amerikan birlikleri ülkeye girerek Alman işgaline son
verirler: Çekoslovakya tekrar birleşir ve 1948 yılında yöne-
tim komünistlerin eline geçer. Bu tarihten sonra, 41 yıl bo-
yunca Çekoslovakya, Doğu Bloku’nda yer alacaktır.
Bu dönemde ülke ekonomik ve sosyal olarak
Batı’dan geri kalmıştır. 1980’lerde kişi başına düşen mil-
li gelir, komşu ülke Avusturya’nın yanı sıra Polonya ve
Yunanistan’dan daha düşük düzeydedir. Komünist hükü-
metin üretim araçlarını kamulaştırması ve güdümlü eko-
nomi politikaları izlemesiyle Çek ekonomisi 1950’ler-
de hızla gelişse de 1960 ve 1970’lerde yavaşlamış ve
1980’lerde durgunluğa girmiştir.
1968’de iktidara gelen Alexander Dubcek, “Prag Ba-
harı” olarak tarihe geçen siyasi bir liberalleşme dönemi-
ni başlatmıştır. Dubcek, medya, konuşma ve seyahat öz-
gürlüğüne koyulmuş olan sınırlamaları gevşeterek halka
özgürlükler vermeye çalışsa da bu dönem çok kısa sürer:
Sovyetler Birliği, Çekoslavakya’da artan siyasi özgürlükleri
Varşova Paktı ülkelerine karşı tehdit olarak görür ve Varşo-
va Paktı ordularıyla ülkeyi yeniden işgal eder.
1989’da bütün Doğu Bloku ülkelerinde olduğu gibi,
Çekoslovakya’da da yumuşama politikası başlamıştır. Ka-
dife Devrim adı verilen kansız bir devrimle çok partili sis-
teme geçilir ve 1990’da ilk serbest seçim yapılır: Komü-
nistler yerine Milliyetçi Partiler iktidarı ele geçirirler. 1992
Haziran’ında ise Çekoslovakya’yı meydana getiren Çek ve
Slovakya Cumhuriyet’lerinde ayrı ayrı yapılan seçimler-
den sonra, iki cumhuriyetin birbirinden ayrılması günde-
me gelir. 25 Kasım 1992 tarihinde yapılan anlaşmayla Çe-
koslovakya ülkesi, 31 Aralık 1992 tarihinde barışçı bir bi-
çimde Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olmak üzere iki dev-
lete ayrılır. Ardından, her iki ülkede de geniş çaplı ekono-
mik reformlar başlar.
Daha önce Sovyetler Birliği’nin dış politikasına bağ-
lı olarak hareket eden Çek Cumhuriyeti, 1989’daki Kadife
Devrim’den sonra dış politikasını değiştirir ve ülke Batılı
kurumlara entegre olur. Böylece Çek Cumhuriyeti 12 Mart
1999 tarihinde NATO’ya, 1 Mayıs 2004 tarihinde de Avrupa
Birliği’ne katılır. Çek Cumhuriyeti, aynı zamanda, 21 Ara-
lık 2007 tarihinden bu yana Şengen Alanı’na dâhildir. Çek
Cumhuriyeti, başta NATO, OECD, DTÖ, IMF, Avrupa Güven-
lik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Avrupa Konseyi ve Visegrad
Grubu gibi birçok uluslararası kuruluşun da üyesidir. 2009
yılının ilk altı ayında AB Dönem Başkanlığı’nı da yürü-
ten Çek Cumhuriyeti, komşu ülkelerle de iş birliğini güç-
lendirmek için çaba sarf etmektedir: Macaristan, Polon-
ya ve Slovakya’dan oluşan dört Orta Avrupa ülkesi iş birli-
ği ve Avrupa entegrasyonunu güçlendirmek için Visegrad
Grubu’nu (V4) kurmuştur. 1 Temmuz 2011 tarihinden bu
yana Visegrad Grubu’nun başkanlığını üstlenen Çek Cum-
huriyeti, “Yaratıcı Visegrad” sloganıyla Avrupa gündemi
ve Doğu iş birliği ile Batı Balkanlar’ın AB entegrasyonu-
nu desteklemek amacıyla çalışacaklarının ve birlikte pro-
jeler gerçekleştireceklerini ilan etmiştir. Son olarak 19 Ni-
san 2012’de düzenlenen V4 Dışişleri Bakanları toplantısın-
da, İsviçre hükümetinin, aralarında Çek Cumhuriyeti’nin
de bulunduğu 8 AB ülkesi vatandaşlarına kendi sınırların-
da ikâmet izni vermeye sınırlamalar getirmesini kınayan
bir açıklama yapılmıştı.
Vlatava Nehrin’den Prag Kalesi’nin görünümü