25 / 96
23
Ekonomik ve Parasal Birlik’te (EPB)
1
2009 yılı Ekim ayında Yunanistan’ın Maastricht kriterlerinin
çok üzerinde olan yeni bütçe verilerinin ilan edilmesi ile başlayan yüksek kamu borcu krizi ve
2011-2012 döneminde yoğunlaşan sistemik finansal kriz, EPB’nin düzgün işlemesi için ortak
para politikası dışında, başta mali politikalar olmak üzere daha güçlü bir ekonomik
entegrasyon-yönetişim politikasının kaçınılmaz olduğunu ve aynı zamanda EPB’nin
derinleştirilmesi için bankacılık birliği ve politik birlik kurulması yönündeki çalışmaların da
hızlandırılması gerektiğini ortaya koymuştur.
AB
Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy
tarafından 26 Haziran 2012 tarihin-
de yayımlanan ve Avrupa Komisyonu,
Eurogrup
2
ve Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanlarının
işbirliği ile hazırlanan
“Gerçek bir Ekonomik ve Parasal
Birliğe Doğru”
(Towards a Genuine Economic and Monetary
Union)
başlıklı Ara Rapor
3
, bu konuda hazırlanan ve reform
sürecine yönelik en önemli doküman olup,
“Dört Başkan
Raporu”
yaygın adıyla da bilinmektedir. Raporda, EPB’nin
derinleştirilmesi, orta ve uzun vadede refahı ve istikrarı
için, aşağıdaki bölümlerde detaylandırıldığı gibi
dört
sütunlu bir yapının “Üç Aşama”da kurulmasının gerekli
olduğu vurgulanmıştır.
Haziran 2012’de yapılan Avro Alanı Devlet ve Hükü-
met Başkanları Zirvesi’nde de söz konusu Rapor kapsa-
mında,
EPB’nin daha da derinleştirilmesi ve Avrupa Ban-
kacılık Birliği’nin kurulması
yönünde karar alınmıştır. Bu
kapsamda, EPB’de bankalar ve kredi kuruluşlarına yöne-
lik
Tek Denetim Mekanizması’nın
(Single Supervisory Me-
chanism
) AMB bünyesinde kurulması ve 4 Kasım 2014 ta-
rihinden itibaren AMB’nin sorumluluğunda/gözetiminde
çalışmaya başlaması, Avrupa’nın bütünleşme sürecinde,
tek para birimi Avro’dan sonra yapılan en önemli reform
olarak kabul edilebilir.
AVRO KRİZİNİN NEDENLERİ
•
Avro krizinin temelini oluşturan nedenlerden biri
Maastricht Antlaşması (MA)
ile kurulan EPB’nin
para politikasının, ülkeler üstü
(supranational)
bir
kurum olan AMB tarafından yürütülürken, EPB üye-
si ülkelerin mali ve yapısal politikalarının ise ulusal
hükümetlerin sorumluluğuna
(fiscal independence)
bırakılması, diğer bir ifade ile MA kapsamında eko-
nomi ve maliye politikaları ile ilgili olarak uluslar
üstü yeni bir kurum-otorite oluşturulmamasıdır.
MA çerçevesinde AMB’nin temel görevi, EPB’nin fi-
yat istikrarının sağlanmasıdır. Avro Alanı’nda fiyat
istikrarı ve bütçe disiplinine odaklanmış ekonomi
politikalarının ekonomik büyümeyi ve halkın refah
1
AB üyelerinin
tamamı EPB üyesi değildir.
Hâlihazırda 28 üyeli AB’de, 18
ülke EPB’ye dahildir .(Belçika,
Almanya, Fransa, İspanya,
Portekiz, İrlanda, Lüksemburg,
Hollanda, Avusturya, Finlandiya,
İtalya,Yunanistan, Slovenya,
GKRY, Malta, Slovakya, Estonya ve
Letonya.) Litvanya’nın ise 1 Ocak
2015 tarihinden itibaren EPB’nin
19’uncu üyesi olması AB Konseyi
tarafından 23Temmuz 2014
tarihinde onaylanmış ve ulusal
para birimi avro ile sabitlenmiştir.
2
Eurogrup;
Avro Alanı ülkelerinin Maliye
Bakanlarından oluşmaktadır
ve genellikle aylık olarak
yapılan toplantılara Avrupa
Komisyonu’nun Ekonomi ve
Parasal İşlerden Sorumlu Üyesi
ve AMB Başkanı da davet
edilmektedir.
Eurogroup’un
gayri resmi rolü, Lizbon
Antlaşması’na ek Protokol
kapsamında tanınmıştır. Buna
göre amacı; Avro Alanı ekonomi
politikalarında daha yakın
işbirliğini geliştirmek olarak
tanımlanmıştır.
3
“Dört Başkan Raporu”
5 Kasım
2012 tarihinde nihai şeklini almış
ve Aralık 2012 tarihli Zirve’de
kabul edilmiştir.