Page 53 - İktisadi Kalkınma Vakfı Dergisi - Kasım 2012
Basic HTML Version
53
ESTONYA
Avrupa kıtasındaki en eski yerleşik halklardan biri ol-
duğu tahmin edilen Estonyalıların 5 bin yılı aşkın süredir Bal-
tık Denizi kıyısında yaşadıkları biliniyor. 13’üncü yüzyıla ka-
dar bağımsız bir millet olarak yaşayan Estonyalılar, sırasıy-
la Danimarka Krallığı,Töton Şövalyeleri (günümüzde Alman-
ya), Polonya Krallığı, İsveç Krallığı ve Rus Çarlığı’nın egemen-
liği altında kaldı. Rus Çarlığı, 1721 yılında İsveç’i yenerek Uu-
sikaupunki Barış Antlaşması’yla bugünkü Estonya’yı sınırla-
rına katarken, Estonya, 24 Ekim 1918’de Çarlık Rusyası’nın
devrilmesiyle bağımsızlığını ilan etti ve 1920’de Tartu Barış
Antlaşması ile SSCB tarafından tanındı. Aynı yıl kabul edi-
len Anayasa ile parlamenter demokrasi yönetim şeklini be-
nimseyen Estonya, 2. Dünya Savaşı’nda tarafsızlık politika-
sı izlese de SSCB, 1939 yılında Nazi Almanyası ile SSCB’nin
Avrupa’yı etki alanlarına böldüğü ve Polonya’nın büyük bö-
lümünün Almanya’ya bırakılması karşılığında Baltık ülke-
lerinin SSCB’ye dâhil edilmesi üzerinde anlaştığı Molotov-
Ribbentrop Paktı uyarınca, 14 Haziran 1940 tarihinde
Estonya’yı ilhak etti. 1941-1944 yılları arasında bu kez Nazi
Almanyası’nın işgali altında kalan Estonya, SSCB’nin 2. Dün-
ya Savaşı’ndan galip ayrılmasıyla tekrar SSCB’nin egemenli-
ği altına girdi ve bunu takip eden yarım asır boyunca Sovyet
egemenliği altında kaldı.
1980’lerin ikinci yarısında, Mihail Gorbaçov döne-
mindeki merkezi planlamaya dayalı ekonomiyi canlandır-
mak için kabul edilen
glasnost
(açıklık) ve
perestroyka
(ye-
niden yapılanma) gibi reformlar sayesinde ve elbette siya-
si iklimin çözülmeye başlamasıyla ifade özgürlüğü üzerinde-
ki kontrolün zayıflaması, Estonya’da bağımsızlık yanlısı çev-
relerin güçlenmesine yol açtı. Estonya halkı 1987-1988 yıl-
ları arasında, yüz binlerce kişinin katıldığı ve “Şarkı Devrimi”
olarak da bilinen protestolarla, Sovyet rejimi tarafından ya-
saklanan ulusal şarkılarını söyleyerek bağımsızlık taleplerini
dile getirdi. Ardından, 1988 yılı Kasım ayında Estonya Sov-
yet Meclisi bir bağımsızlık bildirisi yayımladı ve 1990 yılında
“Estonya Cumhuriyeti”ismi tekrar kullanılmaya başlandı. Es-
tonya, 19 Ağustos 1991 tarihinde SSCB’de rejimin devredil-
mesinin ardından, 20 Ağustos 1991’de bağımsızlığını yeni-
den ilan etti ve SSCB’den ayrılan ilk ülke oldu.
Parlamenter demokrasi ile yönetilen Estonya’da,
parlamento seçimleri 4 yılda bir yapılıyor. Estonya
Parlamentosu’nda (
Riigikogu
) 101 sandalye bulunurken,
6 Mart 2011 tarihinde yapılan parlamento seçimlerinde,
2007’den bu yana iktidarda olan Başbakan Andrus Ansip li-
derliğindeki merkez sağ görüşlü Reform Partisi ve koalisyon
ortağı muhafazakâr eğilimli
Pro Patria/Res Publica
Birliği
(IRL) oyların toplam yüzde 49,1’ini aldı ve Riigikogu’da top-
lam 56 sandalye elde etti (10). Rus azınlık tarafından destek-
lenen merkez sol görüşlü ana muhalefet partisi Merkez Par-
ti parlamentoda 26 sandalye ile temsil edilirken, Sosyal De-
mokrat Parti 19 sandalyeye sahip bulunuyor. Halk Partisi ve
Yeşiller ise son seçimlerde yüzde 5’lik seçim barajını aşama-
dıkları için parlamentoya giremedi
11
.
10
Andrew Gardner,“Estonian
GovernmentWins Election”,
EuropeanVoice, 07.03.2011,
.
com/article/2011/march/
estonian-government-wins-
election/70463.aspx, Erişim
Tarihi: 12.11.2012.
11
“Reform PartyWins Elections,
Coalition Holds”, ERR News,
06.03.2011,
/
politics/68056249-47dc-4c12-
917c-59f316b52e11, ErişimTarihi:
12.11.2012.
