79 / 88
İKTİSADİ KALKINMA VAKFI DERGİSİ
77
ve işleyişe ilişkin değişiklikleri korumayı
amaçladı. Lizbon Antlaşması ile getirilen
önemli değişikliklerden kısaca bahset-
mek gerekirse, “Avrupa Topluluğu” ve
“Topluluk” ifadeleri “Birlik” ile değiştiri-
lerek AB’ye tüzel kişilik kazandırılması;
AB Konseyi Başkanlığı sisteminin de-
ğişmesi ve iki buçuk yıllığına atanacak
bir başkanın gelmesi; Altı aylık Dönem
Başkanlığı sisteminin ise, Troyka, yani
üç ülkenin 18 aylık bir başkanlık takımı
oluşturması ile değiştirilmesi; Dış po-
litikada etkililiğin artırılması amacıyla
“Dışişleri ve Güvenlik Politikası Birlik
Yüksek Temsilcisi”nin getirilmesi ve Av-
rupa Komisyonunun üye sayısının 2009
yılından itibaren Üye Devlet sayısının
üçte ikisi olması gibi yapısal reformların
gerçekleştirilmesi amaçlandı.
Yılan Hikâyesine Dönen
Onay Süreci
Birçok AB ülkesi AB Anayasası’nın
onay sürecinde yaşanan sıkıntıları göz
önünde bulundurarak, Lizbon Antlaşma-
sı’nın kabulünü referanduma götürmedi.
Sandığa gitme kararı alan tek ülke olan
İrlanda’da 12 Haziran 2008 tarihinde ya-
pılan referandumda Lizbon Antlaşması,
oyların yüzde 53,4’ünün aleyhte kulla-
nılması sonucu reddedildi. Yılan hikâ-
yesine dönen süreç, 19-20 Haziran 2008
tarihinde toplanan AB üye ülke Devlet ve
Hükümet Başkanları Zirvesi’nde, İrlan-
da’nın Lizbon Antlaşması’nı reddetmesi
sonrasında AB’nin nasıl bir çözüm süreci
izleyeceği konusu tartışıldı. AB Konseyi,
Lizbon Antlaşması onay sürecine devam
etme kararı alarak, üye ülkelere baskıyı
artırdı. İrlanda, Lizbon Antlaşması için
3 Ekim 2009 tarihinde tekrar sandığa
giderek, yüzde 67,1 “evet”, yüzde 32,9
“hayır” oyu ile Antlaşma onayladı. Üye
Devletlerin tamamının onaylamasının
ardından 1 Aralık 2009’da resmi olarak
yürürlüğe girdi.
Brexit Sürecine Damga Vuran
50’nci Madde
Hatırlanacağı üzere, 23 Haziran 2016
tarihinde Britanya AB’den ayrılmak için
referandum düzenlemiş ve yüzde 52’ye
karşı yüzde 48 oyla ”Birlikten ayrılma”
(Brexit) kararı sandıktan çıkmıştı. Refe-
randum sonrası Google’da en çok aranan,
Üye Devletlerin Birlik’ten ayrılmasını
düzenleyen Lizbon Antlaşması’nın 50’nci
maddesiydi. Söz konusu madde gereği
ayrılık sürecinin iki yılda tamamlanması
gerekiyor. Referandum sonrası Başbakan
David Cameron’ın istifasının ardından
göreve gelen Theresa May’in birçok kez
erken seçime gitmeyeceğini açıklaması-
na rağmen sürpriz biçimde erken seçim
kararı alması tüm çevreleri şaşırttı. Brexit
sürecini 29 Mart 2017’de resmen başla-
tan May, iki yıl sürmesi öngörülen müza-
kere sürecinde parlamentonun mutlak
desteğine sahip olmak istiyordu. Fakat
Brexit müzakeresi sürecinde hükümetin
AB karşısında elini güçlendirmek için
gidilen seçimlerde iktidardaki Theresa
May’in liderliğindeki Muhafazakâr Parti
mecliste çoğunluğu kaybetti.
NATO, Lizbon ve Türkiye
Lizbon şehri 1952 yılında Türk siya-
si tarihi açısından önemli bir olaya da
tanıklık etti. Türkiye’yi Dışişleri Bakanı
Fuad Köprülü’nün temsil ettiği NATO’nun
20-25 Şubat 1952’de gerçekleşen Lizbon
toplantısında Türkiye, Kuzey Atlantik
Antlaşması Teşkilatının (NATO) bir üyesi
oldu.
■