Page 55 - İktisadi Kalkınma Vakfı Dergisi - Eylül 2012
Basic HTML Version
55
Siyasi alanda sorunsuz ilerleyen Türkiye-İsveç ilişkile-
rinin son dönemde yaşadığı en önemli gerilim, Mart 2010
tarihinde, 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarının tanın-
masını öngören karar tasarısının İsveç Parlamentosu’ndan
130’a karşı 131 milletvekilinin oyuyla kabul edilmesidir. Bu
gelişmeye karşı Ankara, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın
İsveç’e yapacağı ziyareti iptal ederken, Türkiye’nin Stock-
holm Büyükelçisi’ni geri çağırarak tepkisini göstermişti. Ta-
sarının kabul edilmesinden kısa süre sonra açıklama yapan
İsveç Hükümeti ise kararın tarihi siyasallaştırdığını ifade et-
miş ve İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt, yaptığı açıklamada,
bu tip siyasi kararların Türkiye ile Ermenistan arasındaki ba-
rış çabalarını olumsuz etkileyeceğini düşündüğünü, kararın
Türkiye’de reform karşıtlarına, Ermenistan’da ise Türkiye ile
ilişkilerin normalleşmesini istemeyenlere yarayacağını söy-
lemişti. Bildt, aynı açıklamasında, kararın İsveç’in Türkiye’ye
olan desteğini etkilemeyeceğini de sözlerine eklemişti
10
.
Genel olarak bakıldığında, Türkiye ve İsveç arasında-
ki siyasi diyalog mekanizmalarının açık olduğu ve tarafların
yapıcı tutum sergilediklerini görmek mümkün. Ticari ilişki-
lerde de benzer bir durum görülüyor: Türkiye ile İsveç arasın-
daki ticari ilişkilerin temel çerçevesini,Türkiye ile AB arasında
tesis edilen Gümrük Birliği’nin işleyişine ilişkin kuralları içe-
ren 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı oluşturuyor. Bununla
birlikte, 1948 tarihli Ticaret Anlaşması; 1988 tarihli Çifte Ver-
gilendirmenin Önlenmesi Anlaşması; 1997 tarihli Yatırım-
ların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması; 1999 tarihli
Ekonomik ve Ticari İşbirliği Karma Komitesi Kurulmasına İliş-
kin Mektup Teatisi ve 2000 tarihli Ekonomik ve Ticari İşbirliği
Karma Komitesi I. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı, Türki-
ye ile İsveç arasındaki ekonomik ve ticari işbirliğinin destek-
lenmesine yönelik olarak akdedilmiş olan anlaşma ve pro-
tokoller olarak öne çıkıyor
11
.
Ekonomik ve ticari ilişkilerin tarihine bakıldığın-
da ise iş birliğinin oldukça eskiye dayandığını görüyoruz.
Ericsson 1800’lerin sonunda, Atlas Copco 1923 yılında, SKF
1928 yılında ve Volvo ile Scania 1933 yılında Türkiye’deki
ilk yatırımlarını gerçekleştirmiş olmalarına rağmen halen
İsveç’in ülkemizdeki yatırımları çok yüksek bir seviyede de-
ğil. İsveç İstatistik Enstitüsü verilerine göre İsveç ve Türki-
ye, 2010 yılı itibarıyla karşılıklı olarak doğrudan sermaye
yatırımında bulunmamışlar. Bununla birlikte, ABB Elektro-
nik, Akzo Nobel, Alfa Laval, Assab, AstraZeneca, Atlas Cop-
co, Elektrolux, Ericsson, H&M, Ikea, Kappahl, Lindex, Sand-
vik, Scania, SKF, Tetra Pak, Volvo gibi İsveç kökenli birçok
büyük firmanın Türkiye’de temsilcilik ofis ve irtibat bürosu
bulunuyor
12
.
1995 yılında İsveç’in AB üyeliği ve 1996 yılındaTürki-
ye ile Topluluk arasında yürürlüğe giren Gümrük Birliği’nin
ardından, Türkiye-İsveç ticaret hacminde özellikle 1990’la-
rın ikinci yarısında önemli artış kaydedildiğini söyleyebiliriz
(Bkz. Tablo 1). 2011 yılında İsveç’in Türkiye’den ithalatında
binek otomobilleri (yüzde 11,1); elektrik için izole tel, kab-
lo, izole iletici, optik lif kablo (yüzde 9,4); televizyon alıcı-
ları, video monitörleri ve projektörler (yüzde 6,8) ve tekstil
(yüzde 5,7) önem arz eden ürün grupları olarak öne çıkıyor.
Yine İsveç’inTürkiye’ye ihracatında ise telefon cihazları; ses,
görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus
diğer cihazlar (yüzde 18,1), demir cevherleri ve konsantre-
leri (yüzde 13,3), ilaçlar (yüzde 6,3); demir/çelik döküntü
ve hurdaları, bunların külçeleri (yüzde 5,9) öne çıkan ürün
grupları olarak dikkat çekiyor
13
.
10
CNN,“Turkey Protests Swedish
GenocideVote”, 12 Mart 2010,
03-12/world/turkey.sweden.
genocide_1_ottoman-turkey-
killings-of-ethnic-armenians-
genocide?_s=PM:WORLD, Erişim
Tarihi: 17 Eylül 2012.
11
T.C. Stockholm Büyükelçiliği
Ticaret Müşavirliği,“İsveç’in Genel
Ekonomik Durumu veTürkiye ile
Ekonomik-Ticari İlişkileri”, Haziran
2012,
gov.tr/altdetay.cfm?AltAlanID=3
68&dil=TR&ulke=S, ErişimTarihi:
17 Eylül 2012.
12
ET.C. Stockholm Büyükelçiliği
Ticaret Müşavirliği, Age., Sayfa 35.
13
T.C. Stockholm Büyükelçiliği
Ticaret Müşavirliği, Age., Sayfa 37.
Kaynak:
T.C. Stockholm BüyükelçiliğiTicaret Müşavirliği,“İsveç’in Genel Ekonomik Durumu veTürkiye ile Ekonomik-Ticari İlişkileri”, Haziran 2012
* SEK: İsvaç Kronu
** ODK: Ortalama Döviz Kuru
Tablo 1: İsveç-Türkiye Dış Ticaret Rakamları
1000 SEK*
1000 $
Yıl
İthalat
Değişim
(%)
İhracat
Değişim
(%)
ODK**
İthalat
İhracat
Denge
Hacim
1998
1.572.001 -
7.136.370 -
7,9516
197.696
897.476
699.780
1.095.172
1999
1.654.911 5,3
10.142.638 42,1
8,2671
200.180
1.226.868 1.026.687 1.427.048
2000
2.498.658 51
9.684.077 -4,5
9,1718
272.428
1.055.853 783.425
1.328.282
2001
3.102.866 24,2
4.103.577 -57,6
10,326
300.491
397.402
96.912
697.893
2002
3.263.907 5,2
4.610.565 12,4
9,7243
335.644
474.128
138.484
809.773
2003
4.109.813 25,9
6.138.851 33,1
8,0894
508.049
758.876
250.827
1.266.925
2004
5.015.771 22
7.240.051 17,9
7,3496
682.455
985.095
302.640
1.667.550
2005
6.089.318 21,4
8.613.947 19
7,4775
814.352
1.151.982 337.630
1.966.334
2006
7.456.303 22,4
9.543.135 10,8
7,3766
1.010.805 1.293.704 282.899
2.304.509
2007
7.352.089 -1,4
9.572.640 0,3
6,7607
1.087.475 1.415.924 328.450
2.503.399
2008
8.044.662 9,4
12.624.660 31,9
6,5808
1.222.444 1.918.408 695.964
3.140.852
2009
6.411.251 -20,3
12.767.155 1,1
7,6457
838.543
1.669.848 831.304
2.508.391
2010
7.745.212 20,8
13.404.590 5
7,2049
1.074.992 1.860.482 785.490
2.935.475
2011
8.720.968 12,6
16.532.029 23,3
6,4969
1.342.328 2.544.603 1.202.275 3.886.930
