İktisadi Kalkınma Vakfı Dergisi // Aralık 2022

İKTİSADİ KALKINMA VAKFI DERGİSİ İKV’den ,den 2 022’ye veda ederken, baş döndürücü ve sarsıcı geliş - melerin yaşandığı bir yılı daha geride bırakmanın yor - gunluğu ve yine bilinmezlerle dolu yeni bir yıl adım atmanın tedirginli - ğini bir arada yaşıyoruz. Küresel sis - temi sarsan, ABD’nin liderliğini yap - tığı liberal küreselleşmeyi gerileten, Batı dışı aktörlerin öne çıkmasına yol açan gelişmelerin yaşandığı 2022, COVID-19 sonrası normalleşme san - cılarının yanında, kuşkusuz ki en fazla Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı ve işgal girişimi ve bunun tetiklediği enerji ve gıda krizleri ile anılacak. Putin liderliğindeki Rusya, anti- sistemik bir aktör olarak Birleşmiş Milletler (BM) ilkelerini ve ulusla - rarası hukuku ihlal ederek egemen bir ülkenin toprak bütünlüğü ve ba - ğımsızlığını hedef aldı. Bu şekilde, ABD’nin başını çektiği liberal düzene açıkça meydan okuyarak, bu düzen - den ayrışmayı da göze almış oldu. Her ne kadar, kendi güvenliğini teh - dit ettiği için NATO’yu ve Ukrayna’yı suçlasa da ortaya koyulan gerekçeler uluslararası hukukun ve BM Şartı’nın ihlal edildiği gerçeğini örtmüyor. Rusya bu saldırıyı yaparken, özel - likle Çin ve Hindistan gibi yükselen güçlerle ilişkilerine güvendi. Nitekim özellikle ABD ve AB’nin yaptırımları Avrupa’nın Rusya’dan aldığı enerji miktarını ciddi bir biçimde aşağıya çekerken, Rusya, Hindistan ve Çin ile enerji ilişkilerini üst noktalara taşı - dı. Ancak özellikle Kuzey Akım 2’nin askıya alınması ve yapılan saldırı so - nucunda Kuzey Akım 1’in işlerliğini kaybetmesi mutlaka Rusya’ya maddi zarar verdi. Ukrayna krizi sebebiyle savaş Avrupa’da tekrar boy gösterirken, dengeler ciddi bir biçimde değişti. Almanya pasifist dış politikasını bir kenara bırakarak, Ukrayna’ya askerî yardım vermeye başladı ve savunma bütçesini artırdı. Tarafsızlık politi - kası güden İsveç ve Finlandiya ciddi bir değişime giderek NATO üyeliğine başvurdular. NATO’nun önemi bir kez daha öne çıkarken, ABD Avrupa’nın en önde gelen LNG tedarikçilerinden biri hâline geldi. Hızla yükselen do - ğal gaz ve petrol fiyatları karşısında AB, tavan fiyat uygulaması ve sosyal destekler ile kapsamlı önlemler alma yoluna gitti. Türkiye ise yaşananbugelişmelerin ortasında bir NATO üyesi ve Ukrayna ve Rusya ile aynı anda konuşabilen bir ülke olarak özel bir konum üstlenmiş

RkJQdWJsaXNoZXIy MjIxMTc=