13 / 76
İKTİSADİ KALKINMA VAKFI DERGİSİ
11
Konseyden Yetki Talep Etti”
A
vrupa Komisyonu, 1996 yılından
bu yana yürürlükte olan Türkiye
ile Gümrük Birliği’nin moderni-
zasyonu müzakerelerini başlatmak için
Avrupa Konseyi’nden yetki talep etti. Eko-
nomik yapının zaman içinde değişmesi
ve Türkiye ile Avrupa arasındaki ticare-
tin gösterdiği gelişim Gümrük Birliği’nin
güncellenmesini gündeme getirmişti.
Komisyonun yetki talep etmesi üze-
rine 22 Aralık 2016 tarihinde bir açıkla-
ma yapan İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV)
Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, Gümrük Bir-
liği’nin modernizasyonu müzakerele-
rinin Türkiye-AB ilişkileri açısından
önemini vurguladı.
İKV Başkanı Zeytinoğlu açıklamasında
modernizasyon süreci ile ilgili beklentileri-
ni şöyle özetledi: “Avrupa Komisyonu’nun
Türkiye ile Gümrük Birliği’nin moderni-
zasyonu müzakerelerini başlatmak için
Konseyden yetki istemesi Mayıs 2015 tari-
hinde başlayan sürecin önemli halkaların-
dan birini oluşturuyor. Taraflar arasında
resmi müzakerelerin 2017’de başlamasını
bekliyoruz. Bunun için Konsey’in ortak
müzakere pozisyonunu belirlemesi ve
Komisyon’a müzakereleri başlatmak ve
yürütmek için yetki vermesi gerekiyor. Bu
sürecin ilk adımı dün atılmış oldu. Kon-
sey’in de hızlı hareket etmesini ve gerekli
yetkiyi Komisyon’a vermesini bekliyoruz.
Bu noktada herhangi bir gecikme, kritik
bir dönemden geçen Türkiye ve AB ilişki-
leri açısından olumsuz olacaktır. Şu anda
ilişkilerin en fazla ilerleme potansiyeli
gösteren alanı Gümrük Birliği’nin güncel-
lenmesi konusu.”
İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, sınai
mamulleri ve işlenmiş tarımürünlerinin
serbest dolaşımını ve Türkiye’nin AB’nin
ortak gümrük tarifesi ve ticaret politika-
sına uyumunu içeren Gümrük Birliği’nin
Türk ekonomisine son derece olumlu
katkıları olduğunu, ancak güncellen-
mesi ve derinleştirilmesi vaktinin çok-
tan geldiğini belirtti. Ayhan Zeytinoğlu
sözlerine şöyle devam etti: “Türkiye ve
AB arasındaki Gümrük Birliği; Türk sa-
nayisinin rekabet gücü, verimliliği ve
üretkenliği açısından son derece önemli
bir fark yaratmıştır. AB ve Türkiye ara-
sındaki mal ticaretinin değeri 1996’dan
beri 4 kat artmıştır. Ancak geldiğimiz
noktada, Gümrük Birliği iki taraf arasın-
daki ticaretin geliştirilmesi için yeterli
olamamaktadır. Hizmet sektörleri ve
tarım ürünleri Gümrük Birliği kapsamı-
na dâhil değil. Bu sektörlerin AB paza-
rına erişimini sağlamamız için Gümrük
Birliği’nin derinleştirilmesi gerekiyor.
Yapılan araştırmalar, güncellenmiş ve
derinleştirilmiş bir Gümrük Birliği’nin
Türkiye için yüzde 2,47’lik bir gelir ar-
tışına yol açacağını gösteriyor. Her şey-
den önemlisi, yeni Gümrük Birliği AB
müktesebatına uyumu da hızlandıracağı
için Türkiye’nin ortak pazara erişimini
kolaylaştıracak ve yapısal reformların
önünü açacak. Türkiye’nin orta gelir
tuzağından çıkması için bir çıpa ve ma-
nivela görevi göreceğini düşünüyorum.
Türkiye-AB üyelik müzakereleri şu
anda ilerlemiyor. Ancak siyasi bir hedef
olarak tam üyelik perspektifinin canlı
tutulması büyük önem taşıyor. GSYİH
2004’te 390 milyar 387 milyon dolar
düzeyinden, 2008’de 741 milyar 792
milyon dolara çıkmıştı. Yani 4 yılda yüz-
de 90 oranında artmıştı. Bu artışta tam
üyelik müzakerelerinin başlaması bü-
yük rol oynamıştı. Bugün Gümrük Birli-
ği’nin güncellenmesinin yanında, üyelik
müzakerelerinin hızlanacağı koşulların
yaratılmasının da Türkiye ekonomisi
ve demokrasisi açsından vazgeçilmez
olduğunu düşünüyoruz.”
20 yıldır yürürlükte olan Türkiye-AB
Gümrük Birliği’nin işleyişinde sorunlar
yaşandığını dile getiren Zeytinoğlu, bu
sorunları çok defalar dile getirdiklerini
vurguladı. İKV Başkanı Zeytinoğlu ya-
şanan başlıca sorunları ise şöyle aktar-
dı: “Türkiye’nin karar alma mevkiinde
olmadan AB ticaret politikasına uyum
sağlaması, özellikle hızlanan STA müza-
kerelerinin dışında kalması bizi etkile-
mektedir. AB’nin imzaladığı STA’ların eş
zamanlı olarak Türkiye ile de müzakere
edilmesi ve imzalanması iyi işleyen bir
Gümrük Birliği ilişkisinin gereğidir. Tür-
kiye’den AB’ye giden malların taşınma-
sına engel oluşturan ve bu sebeple tarife
dışı bir engel olarak değerlendirdiğimiz
kamyon kotaları konusu da yine çözüme
kavuşturulması gereken diğer bir konu-
yu oluşturuyor. Bir diğer önemli konu ise
Gümrük Birliği kapsamında serbest dola-
şan malları üreten veya ticaretini yapan
iş insanlarının aynı serbestlikten yararla-
namaması, yani vize uygulaması. Bunun
da vize serbestliği süreci çerçevesinde
halledilmesi gerektiğini düşünüyoruz.”
İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu son
olarak Gümrük Birliği’nin modernizas-
yonu müzakerelerinin yapısından söz
etti ve çetin geçmesi beklenen müza-
kerelere iş dünyasının etkin katılımı-
nın sağlanması ve bilgilendirilmesinin
önemini vurguladı.
■
19
65
İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, Avrupa Komisyonu’nun Gümrük Birliği Müzakereleri için Avrupa
Konseyi’nden yetki talep etmesini olumlu bir gelişme olarak değerlendirdi.