İKV, “AB’NİN GELECEĞİ VE TÜRKİYE” BAŞLIKLI BİR TOPLANTI DÜZENLEDİ

İktisadi Kalkınma Vakfı, İstanbul Üniversitesi COPFUTUREU Jean Monnet Modülü İşbirliğiyle, 2 Mayıs 2024 tarihinde “AB’nin Geleceği ve Türkiye” başlıklı bir toplantı düzenledi. Toplantının açış konuşmasında İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, 9 Mayıs’ta Avrupa Günü’nün kutlanacağını hatırlatarak gelinen aşamada Avrupa bütünleşmesinin önemli aşamalar kaydettiğini belirtti. AB’nin bugün 27 üyeli bir Birlik olduğuna, ancak yakın zamanda üye sayısının artış göstereceğine dikkat çeken Zeytinoğlu, AB’nin özellikle stratejik kararlarda oybirliğiyle hareket etmesinin başta Türkiye olmak üzere aday ülkeler için en büyük sorunlardan biri haline geldiğini, Türkiye’nin katılım sürecinde GKRY’nin vetosu sebebiyle yaşanan sorunların buna örnek gösterilebileceğini vurguladı. Öte yandan, Türkiye’nin AB için özellikle ekonomik ve ticari açıdan önemli bir ortak olduğunu dile getiren Zeytinoğlu, AB’yle ilişkilerin iyiye gitmesi için en önemli araçlardan birinin gümrük birliğinin modernizasyonu olduğunu söyledi. Zeytinoğlu konuşmasını sonlandırırken, AB pazarının dönüşmesine yol açan yeşil ve dijital gündeme adaptasyonun da Türkiye için önemli bir konu olduğunun altını çizerek bu sürecin daha etkili bir şekilde yürütülmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

Toplantının özel hitap bölümünde konuşan Türkiye’nin AB Nezdinde Daimî Temsilcisi Büyükelçi Faruk Kaymakcı, AB’nin geleceğini, gelecek beş yılda doğrudan ve en fazla etkileyecek unsurların neler olduğuna değinerek sözlerine başladı. Bugünden bakıldığında AB’nin geleceği için en önemli konunun Rusya-Ukrayna olduğunu söyleyen Kaymakcı, bu konunun öneminin Birliğin güvenlik endişeleri, enerji ve gıda fiyatlarındaki artış sebebiyle ekonomik olumsuzluklar ve Ukrayna’dan gelen göçten kaynaklandığını ifade etti. Ayrıca Rusya-Ukrayna savaşının AB açısından önemli bir maliyet unsuruna da dönüştüğünü vurgulayan Kaymakcı, AB’nin ilk kez Ukrayna için silah alımıyla ilgili olarak savunma ve savaş anlamında bütçe ortaya koyduğunu sözlerine ekledi. Türkiye-AB ilişkileri için ise Rusya’ya yönelik politikaların örtüşmesi gerekliliğine değinen Kaymakcı, AB’nin Rusya’ya karşı uyguladığı yaptırımların ihlal edilmemesinin, Türkiye-AB ilişkileri açısından önemli olduğunu söyledi. Ayrıca Kaymakcı, düzensiz göç yönetimi konusunun da ilişkilerde önemli olduğunu vurguladı. Son dönemde İsrail-Filistin konusunun da AB için önemli bir noktada olduğunu belirten Kaymakcı, Türkiye ve AB’nin iki devletli çözüm mekanizmasını savunmak konusunda aynı perspektife olduklarını vurguladı. Üyeliği en değerli olacak aday ülkenin Türkiye olduğunu ifade eden Kaymakcı, AB’nin de bu konuda hemfikir olduğunu, ancak taraflar arasındaki güven ilişkisinin tazelenmesi gerektiğini dile getirerek sözlerine son verdi.

Moderatörlüğünü İKV Genel Sekreter Yardımcısı M. Gökhan Kilit’in üstlendiği panel bölümünün ilk konuşmacısı olan Prof. Dr. Özgün Erler Bayır, Türkiye’de AB projelerinin yaygınlaştırılmasının oldukça önemli olduğunu belirterek sözlerine başladı. Bayır, AB’nin kendi içerisinde geleceğiyle ilgili olarak nasıl daha güçlü bir aktör olabileceğine dair politika belgeleri geliştirmeye devam ettiğinin altını çizdi. AB’nin Jean Monnet aksiyonlarına değinen Bayır, AB’nin araştırma destek programlarının oldukça fazla olduğunu, ancak Jean Monnet’in bu destek programlarının arasında büyük öneme sahip olduğunu ve AB’nin aday ve üçüncü ülkelerle ilişkilerinin canlı tutulmasında aracı bir rol üstlendiğini ifade etti. Prof. Bayır, bu modülle birlikte dijitalleşme, yeşil dönüşüm, gençlerin siyasete aktif katılımı gibi konular belirlenerek zorluklar ve fırsatların ortaya koyulduğunu sözlerine ekledi.

Panelin ikinci konuşmacısı olan İKV Genel Sekreteri Doç. Dr. Çiğdem Nas, AB’de yakın zamanda düzenlenecek AP seçimleri sebebiyle önemli bir sürecin yaşanacağına değinerek sözlerine başladı. Yeni oluşacak Parlamentonun, gelecek beş yıl için yeni stratejiler ve hedefler belirlemesi açısından önemli olacağına değinen Nas, bu sürecin takip edilmesi gerektiğini vurguladı. Nas, son dönemdeki stratejik gündemde yer alan konuların güvenlik, savunma, dayanıklılık, rekabetçilik, enerji, göç, küresel yönelim ve genişlemeyi içerdiğini ifade etti. AB’nin gelecek genişleme sürecinde bütünlüğünü kaybetmeden reformlarını gerçekleştirerek ilerlemesi gerektiğinin altını çizen Nas, kurumsal reform hedeflerinin eylem kapasitesini artırarak daha hızlı karar alan bir aktör haline gelmek, hukukun üstünlüğü ve demokratik meşruiyeti güçlendirmek ve kurumları genişlemeye hazırlamak olduğunu da sözlerine ekledi. AB’nin genişlemesi için reformların hayata geçirilmesinin öneminden bahseden Nas, Türkiye’nin üyeliğinin AB’nin genişleme gündeminde yer almadığına değindi. Nas sözlerine son verirken, Kıbrıs sorunu, Yunanistan’la yaşanan sorunlar ve Türkiye’nin Kopenhag siyasi kriterlerinde gerilemesinin, üyeliğe engel olan başlıca konular olduğunu ifade etti. Toplantı, soru-cevap kısmıyla son buldu.