İKV'DEN AB'NİN İSTANBUL SÖZLEŞMESİ'NE TARAF OLMASI VE TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİNE ETKİLERİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME NOTU

İstanbul Sözleşmesi, Avrupa Konseyi (Council of Europe) tarafından 2011'de imzaya açılmış ve 2014 yılında, içerisinde Türkiye’nin de bulunduğu birçok Avrupa ülkesinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşmenin amacı, toplumsal cinsiyet eşitliğini her alanda sağlamak ve şiddet mağdurlarının yaşadığı zorlukları ortadan kaldırmaktır. Toplumsal cinsiyet eşitliği kavramının, cinsiyetten bağımsız olarak tanımının genişletilmesi ve aile içi şiddet mağdurlarının yalnızca kadınları değil erkek ve çocukları da kapsayıcı bir hale gelmesi bu sözleşmeyi farklı kılan unsurların başında gelmektedir.

İstanbul’da düzenlenen 11 Mayıs 2011 tarihli Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi toplantısında imzaya açılan sözleşmeyi ilk imzalayan ve onaylayan ülke Türkiye olmuştur. İmzaya açılmasından bu zamana kadar geçen süre içerisinde sözleşmeye 37 ülke ve 23 Haziran 2023’te onaylamasıyla AB de taraf olmuştur. Ancak 20 Mart 2021 tarihinde Türkiye, sözleşmede cinsel yönelim gibi kavramların yer alması ve sözleşmenin kendisinin geleneksel Türk aile yapısına zarar verdiği gerekçeleriyle sözleşmeyi feshetmiştir.

Türkiye’nin sözleşmeden ayrılması AB ile olan ilişkilerinde de yankı bulmuştur. Sözleşmeden çekilmesi sebebiyle Türkiye, AB yetkilileri tarafından sözlü olarak uyarılara ve Avrupa Komisyonu tarafından her yıl yayımlanan ülke raporlarında ağır eleştirilere maruz kalmıştır.

İKV Uzmanı Nagehan Nur Uysal tarafından kaleme alınan bu değerlendirme notunda, İstanbul Sözleşmesi'ne AB'nin katılımı ve Türkiye'nin durumu incelenmektedir. Ayrıca, Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'nden ayrılması sonrasında başta AB olmak üzere uluslararası aktörlerin tepkileri analiz edilmektedir. Türkiye'nin AB'ye üyelik süreci de İstanbul Sözleşmesi'nden ayrılması çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Söz konusu değerlendirme notuna buradan ulaşabilirsiniz.