EKİM

TÜRKİYE-AB GÜNDEMİ

5 - 11 Ekim 2015

Haftayı kapatırken, Ankara’da gerçekleşen ve son olarak açıklanan rakamlara göre 97 kişinin yaşamını kaybetmesine yol açan terör saldırısı ile sarsıldık. Tüm ülkemizi olduğu gibi tüm dünyayı şoke eden ve ciddi güvenlik ihmali ile ilgili tartışmalara yol açan menfur olay sonrasında, bu gibi terör eylemlerini önlemek ve bir daha olmasını engellemek için neler yapılması gerektiğini düşünmeye başladık. 1 Kasım seçimleri öncesinde, son derece kritik bir dönemeçten geçen ülkemizin, AB üyelik hedefi doğrultusunda, siyasi ve ekonomik alandaki reformlarına devam ettirmesi büyük önem taşıyor. 

Haftanın Türkiye-AB gündemi ise yine oldukça hareketli idi. AB’nin göç akınını kontrol altına almak için Türkiye’ye bir eylem planı sunması ve Cumhurbaşkanı Erdoğan‘ın Brüksel ziyareti kapsamında konuyu AB yetkilileri ile görüşmesi AB gündemimizi belirledi. Bundan sonra da, eşi görülmedik bir göç baskısı ile karşı karşıya olan AB’nin, düzensiz göçün kontrolü için Türkiye’ye her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyacağı görülmekte.

Aşağıda Türkiye ve AB gündeminin öne çıkan gelişmelerini daha ayrıntılı olarak bulabilirsiniz.
 

AB: “Siyasi Erkler ve Halk Teröre Karşı Birlik Olmalı”

10 Ekim 2015 tarihinde Ankara’da meydana gelen terör saldırısının ardından AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve Avrupa Komisyonunun Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn ortak resmi açıklamalarında, terör saldırısında yaşamlarını yitirenlerin ailelerine başsağlığı ve tüm yaralılara acil şifalar dilediler. Saldırı ile Türkiye’nin yeni bir trajediyle karşı karşıya kaldığı belirtilen açıklamada, Türkiye’nin istikrarını bozmaya çalışan teröristlere karşı halkın ve siyasi erklerin birlik olmaları çağrısında bulunuldu. AB olarak, toplumların istikrarını bozan gruplara, teröre ve şiddeti körükleyen her türlü oluşumlara karşı birlikte hareket eden Türkiye’deki tüm halkların yanında olunduğu vurgulanırken, Türkiye’de resmi otoriteler ve halkla kurulan işbirliğinin her zamankinden daha güçlü olduğu ifade edildi.

Timmermans ve Hahn Türkiye Ziyaretlerini İptal Etti

Ankara’daki terör saldırısının ardından Türkiye’de ilan edilen üç günlük yas nedeniyle 11 Ekim 2015 tarihinde yapılan resmi yazılı açıklamada Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Frans Timmermans ve Avrupa Komisyonunun Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn, Türkiye’ye gerçekleştirecekleri resmi ziyaretleri iptal ettiklerini duyurdular. Yapılması planlanan ziyaretlerde, 5 Ekim 2015 tarihinde Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunduğu mülteci krizine yönelik Eylem Planı’nın görüşülmesi bekleniyordu. Bir sonraki görüşme tarihi, Avrupa Komisyonu tarafından 14 Ekim 2015 tarihinde tekrar belirlenecek.
 

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Belçika Temasları

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 4-6 Ekim 2015 tarihleri arasında, Belçika Kralı Philippe’in davetlisi olarak Belçika’ya resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Belçika’daki temaslarının başlıca gündem maddelerini, Türkiye’nin AB katılım müzakereleri, vize serbestliği süreci, terörle mücadele ile AB’yi de yakından ilgilendiren mülteci krizi ve Suriye’deki durum oluşturdu.

5 Ekim 2015 tarihinde, Belçika Kralı Philippe ve eşi Kraliçe Mathilde tarafından resmî törenle karşılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Belçika Kraliyet Sarayı’nda gerçekleşen törene katıldı.  Törenin ardından Belçika Şirketler Federasyonu (FEB) tarafından düzenlenen Yüksek Düzeyli İş Toplantısı’na katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, toplantıda Belçikalı iş adamlarına bir konuşma yaptı. Türkiye’nin ekonomi alanında yaşadığı olumlu ilerleme ve değişimlerden bahseden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin dünyanın 17’nci büyük ekonomisi olduğunu, tarımsal üretimde Avrupa’da 1’inci ve dünyada 7’nci sırada olduğunu söyledi. Türkiye’nin AB’ye üye olmasının uluslararası alanda en önemli önceliği ve stratejik tercihi olduğunun altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan, siyasi engellerin ortadan kaldırılması ve yeni fasılların müzakereye açılması ile ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğini vurguladı. Terör ve düzensiz göçle mücadele konularında AB ile iş birliğinin hayati önem taşıdığını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları faslının açılmasının önemine değinirken, Geri Kabul Anlaşması ve vize serbestisi konularını içeren Adalet, Özgürlük ve Güvenlik faslı kapsamına giren konularda daha yoğun iş birliğine ihtiyaç duyulduğunu kaydetti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ziyareti kapsamında, AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ile bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında Cumhurbaşkanı, Tusk’a AB’nin en etkin politika araçlarından biri olan genişleme politikasının devam etmesi ve neticelendirilmesi gerektiğini aktardığını belirtti. AB ile vize serbestisi, enerji ve ekonomi alanlarındaki diyaloğun geliştirilmesine önem verdiğini kaydeden Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu konulara Konsey Başkanı Tusk’un destek vereceği konusunda mutabık kaldıklarını aktardı. Türkiye’nin IŞİD, PKK ve DHKP-C gibi terör örgütleriyle kararlı bir mücadele yürüttüğünü ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, yapılan operasyonlarla hem vatandaşların can ve mal güvenliğini sağlamayı, hem de özgürlük-güvenlik dengesinin korunmasına çalıştıklarını söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin 4 yıldan fazla bir süredir çatışmalardan kaçan insanlara hiçbir ayrım yapmadan sahip çıktığını hatırlatarak, Türkiye’nin uluslararası toplum adına bu yükü tek başına omuzladığını vurguladı. Suriye krizinin sebep olduğu sığınmacı akınıyla son dönemde AB ülkelerinin de daha yoğun bir şekilde yüzleşmeye başladığını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin, ortak bir tutum belirleme çabalarında AB ile bu konuda her türlü iş birliğine açık olduğunu vurguladı.

AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ise ortak basın toplantısında, AB-Türkiye ilişkilerinin güçlenmesini istediklerini ifade ederken, AB’nin Suriyeli göçmenler konusunda Türkiye ile birlikte çalışmaya hazır olduğunu ve yapılan görüşmede mali destek, sınır yönetimi, insan kaçakçılarıyla mücadele, entegrasyon politikaları ve vize serbestliği konularının yanı sıra Suriye’de muhtemel tampon bölge konusuna değindiklerini kaydetti. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Belçika’daki temasları sırasında, AP Başkanı Martin Schulz ve Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ile de bir araya geldi.  Komisyon Başkanı Juncker tarafından Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sığınmacılara destek ve göç yönetimine ilişkin taslak eylem planını sunarken, planda Türkiye’ye 1 milyar avro tutarında yardım yapılması öngörülüyor. Plan ayrıca, AB ve Türkiye tarafından ivedilikle uygulanması öngörülen bir dizi eylemi içeriyor.
 

G20 Ticaret Bakanları Türkiye’de Toplandı

Türkiye’nin G20 Dönem Başkanlığı kapsamında düzenlediği G20 Ticaret Bakanları Toplantısı, 6 Ekim 2015 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirildi.

Toplantıya, G20 üye ülkeleri temsilcileri ve Avrupa Komisyonun Ticaretten Sorumlu Üyesi Cecilia Malmström’ün yanı sıra, Türkiye tarafından konuk olarak davet edilen Azerbaycan, İspanya, Singapur, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) adına Malezya, Afrika’nın Kalkınması için Yeni Ortaklık (NEPAD) adına Senegal ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) 10’uncu Bakanlar Konferansı’na ev sahipliği yapacak olan Kenya’dan bakanlar ile Dünya Bankası, IMF, OECD ve DTÖ temsilcileri katıldı.

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin açış konuşmasıyla başlayan toplantıda, B20 tarafından iş dünyasının ticaret alanındaki görüşleri G20 Ticaret Bakanlarına aktarıldı. Oturumlarda küresel ticaretteki yavaşlamanın döngüsel ve yapısal nedenleri, KOBİ’lerin ve düşük gelirli gelişme yolundaki ülkelerin küresel değer zincirlerine entegrasyonunun teşviki ve çok taraflı ticaret sisteminin güçlendirilmesi konuları derinlemesine tartışıldı.

Rusya’ya Diplomatik Nota Verildi

Rusya’ya ait bir savaş uçağının 3-4 Ekim 2015 tarihlerinde, Türkiye’nin hava sahasını ihlal etmesi üzerine, Türkiye Rusya’ya diplomatik protesto notası verirken, NATO konuyu derinlemesine ele almak için acil toplantı kararı aldı. Belçika’ya gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya’nın gerçekleştirdiği hava sahası ihlalini eleştirirken, Türkiye’ye yapılan saldırının NATO’ya yapılmış bir saldırı olduğunu ve NATO’nun da buna karşı bir tavır aldığını açıkladı. Brüksel'de Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu ile görüşen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya'nın gerçekleştirdiği eylemlerin bölgenin güvenliği ve istikrarına katkıda bulunmadığının altını çizdi. Genel Sekreter Stoltenberg,  Rusya'nın Türkiye hava sahasını ihlalinin kabul edilemez olduğunu ifade ederken, NATO’nun Türkiye’nin yanından olduğunu sözlerine ekledi.

 

12-18 Ekim 2015

AB Üye Ülke Büyükelçilerinden Ankara’da Dayanışma Ziyareti

Ankara’da yaşanan terör saldırısına yönelik dayanışma mesajı vermek için saldırının gerçekleştiği yerde AB temsilcileri ve AB üye ülkelerinin büyükelçileri 12 Ekim 2015 tarihinde bir araya geldi. Ortak mesajda Türkiye’deki tüm barış çağrılarına destek verilirken, saldırının, temel hak ve özgürlüklerden biri olan barışçıl amaçla toplanma ve ifade özgürlüğü alanına büyük bir darbe olduğu vurgulandı.

Perinçek-İsviçre Davası Sonuçlandı

1915 olaylarına ilişkin açıklamasında sözde soykırımı inkâr ettiği gerekçesiyle İsviçre Hükümeti tarafından mahkûm edilen Doğu Perinçek adına başlatılan dava 15 Ekim 2015 tarihinde AİHM Büyük Dairesi tarafından sonuçlandırıldı. Perinçek-İsviçre davası (Başvuru No. 27510/08) sonuç kararı doğrultusunda İsviçre’nin, Perinçek’in ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmedildi. AİHM kararında, demokratik bir toplumda Perinçek’in Ermeni toplumunun haklarının korunması için cezaya tabi tutulmasının doğru olmadığı; özellikle Perinçek’in açıklamalarının kamu çıkarlarını etkilemediği, nefret veya hoşgörüsüzlüğü artırmadığı; İsviçre adına tarihsel imalar içermediği; Perinçek’in açıklamalarının, Ermeni toplumunun onurunu etkileyecek ifadeler içermediği; İsviçre için bu tür ifadeleri suç sayan uluslararası bir hukuk metninin olmadığı vurgulandı.

Konuya ilişkin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan resmi yazılı açıklamada AİHM’in kararı memnuniyetle karşılanırken, karar, demokrasi, ifade özgürlüğü ve insan hakları açısından hukuki bir kazanım olarak yorumlandı.

Bilindiği üzere, Perinçek, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ifade özgürlüğüne ilişkin 10’uncu Maddesi’ne dayanarak aleyhinde başlatılan soruşturmayı AİHM’e taşımıştı. AİHM Büyük Daire kararına buradan ulaşılabilir.

AB Liderler Zirvesi’nde Mülteci Sorununda Türkiye ile Uzlaşı Sağlandı

Ağırlıklı olarak mülteci krizinin ele alındığı 15 Ekim 2015 tarihli AB Liderler Zirvesi’nde, Türkiye ve AB arasında AB’ye yönelik mülteci akınının kontrol edilmesine yönelik Eylem Planı üzerinde anlaşıldı. Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker tarafından “başarılı bir adım” olarak nitelendirilen Eylem Planı ile Türkiye ve AB arasında Avrupa’ya gelen mülteci akınını azaltıcı tedbirlerin gündeme gelmesi bekleniyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Juncker ayrıca önümüzdeki günlerde Eylem Planı’nın finansmanının netleştirileceğini belirtti.

Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk Eylem Planı’na yönelik resmi yazılı açıklamasında, Türkiye ile işbirliği içinde mülteci akınının kontrol altına alınmasını amaçlayan Eylem Planı’nı, “amaca yönelik büyük bir adım” olarak nitelendirdi. Eylem Planı üzerine yürütülen müzakerelerde etkin rolleri için Avrupa Komisyonu Başkanı Juncker ve diğer Komisyon yetkililerine teşekkürlerini ileten Tusk, iki taraf için de zor olan bu sürecin hızlı bir şekilde çözüme kavuşmasını takdir ettiğini söyledi.

Eylem Planı kapsamında AB’nin talepleri sığınmacıların kayıt altına alınması üzerine belirginleşirken, Türkiye tarafının talepleri yerine getirmesi koşuluna bağlı olarak vize serbestisi konusunun gündeme gelebileceği açıklandı. 

Öte yandan, AB Liderler Zirvesi’nde karara bağlanan Eylem Planı öncesinde, Avrupa Komisyonu (Birinci) Başkan Yardımcısı Frans Timmermans, Avrupa Komisyonun Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn ve Göç, İçişleri ve Vatandaşlıktan Sorumlu Üyesi Dimitris Avramopulos söz konusu Eylem Planı’nın taslak metnini görüşmek üzere Ankara’ya ziyarette bulundu. Görüşmelerde ayrıca insan kaçakçılığı, geri dönüş operasyonları ve sığınmacılara yönelik kullanılacak finansal mekanizma görüşüldü.

Merkel’in Türkiye Temasları

Almanya Başbakanı Angela Merkel, Brüksel’de düzenlenen AB Liderler Zirvesi’nin ardından 18 Ekim 2015 tarihinde Türkiye’ye gerçekleştirdiği resmi ziyarette, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu ile görüştü. Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın açıklamasında, teröre karşı ortak bir eylem planı üzerinde durulması gerektiğini söyledi. AB’ye yönelik mülteci akınının durdurulması konusunu ele aldıklarını belirten Erdoğan, yük paylaşımında AB’nin ve Almanya’nın destek mesajının önemli olduğunu belirtti.

Terörizmle mücadelede ortak hareket edilmesi çağrısının yapıldığını belirten Erdoğan, Türkiye-AB ilişkileri konusunda ise 15, 17, 23, 24 ve 31’inci fasılların müzakerelere açılmasının görüşüldüğünü ifade etti.

6 saat süren İstanbul gezisinde Almanya Başbakanı Merkel ise açıklamasında özellikle mülteci krizi konusunda Türkiye’nin zor ve anlamlı bir görevi üstlendiğini ve bu noktada Türkiye’nin yükünün paylaşılması gerektiğini ifade etti. Merkel, terörle mücadele ve Suriye krizine yönelik mesajlarında her iki tarafın bu konuları tekrar gündeme alma kararı aldıklarını açıkladı. Türkiye-AB ilişkileri konusunda Merkel, söz konusu fasılların müzakerelere açılması konusuna olumlu yaklaşırken, üye ülkelerin onaylarının da gündeme geleceğini hatırlattı. İkili ilişkilerin daha da güçlendirilmesi ve Türkiye’nin AB sürecine ivme katılması gerektiği konusunda her iki tarafın ortak bir tutum benimsediğini belirten Merkel, vize ve geri kabul anlaşması konusunda da varılan mutabakatı memnuniyetle karşıladığını söyledi.  

KKTC, Avroya Geçiş Hazırlığında

KKTC, Türk Lirasından avroya geçiş için teknik çalışmalarına başladı. Konuya ilişkin olarak AB yetkililerinin KKTC’ye gelerek söz konusu teknik çalışmaları detaylandırılacağı açıklandı. Çalışmaların aynı zamanda AB ile Gümrük Birliği sürecini de gündeme getirmesi bekleniyor.

KKTC’de bir diğer önemli gelişme ise Su Temin Projesi’nin tamamlanarak 17 Ekim 2015 tarihinde yapılan açılış töreni ile faaliyete geçmesi oldu. Proje ile KKTC’ye yıllık 75 milyon m³ suyun iletilmesi planlanıyor. Toplam suyun yüzde 50,3’ünün içme suyu ve sanayi alanında kullanılacağı belirtilirken geri kalan kısım, sulama alanına tahsis edilecek.

 

19-25 Ekim 2015

AB Bakanı Prof. Dr. Beril Dedeoğlu Brüksel’de

Geçtiğimiz hafta Türkiye ve AB nezdinde önemli ziyaretler gerçekleştirildi. AB Bakanı Prof. Dr. Beril Dedeoğlu, 19-22 Ekim 2015 tarihleri arasında Brüksel’e resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret kapsamında Bütçe ve İnsan Kaynaklarından Sorumlu Komisyon Başkan Yardımcısı Kristalina Georgieva, Avrupa Komisyonunun Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn ve Ekonomik ve Mali İşler, Vergilendirme ve Gümrüklerden Sorumlu Üyesi Pierre Moscovici ile görüşen Bakan Dedeoğlu, AB yetkilileri ile Türkiye-AB ilişkilerini ele alan görüşmeler gerçekleştirdi. AP Türkiye Raportörü Kati Piri ve AP Türkiye’nin Dostları Grubu ile de bir araya gelen Dedeoğlu, ardından 23 Ekim 2015 tarihinde AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı yürüten Lüksemburg’un Ankara Büyükelçisi Arlette Conzemius, üye ülkelerin Büyükelçileri ve AB Türkiye Delegasyonu Başkanı ile görüştü. Görüşmelerde ikili ilişkiler ve Türkiye-AB ilişkileri değerlendirildi.

Macaristan Dışişleri Bakanı Szijjarto’nun Ankara Ziyareti

Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto 20 Ekim 2015 tarihinde Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu ile görüşmek üzere Ankara’ya resmi ziyarette bulundu. Görüşmelerde siyasi ve ekonomik ilişkilerin yanı sıra mülteci krizi ve Türkiye’nin AB ile üyelik süreci görüşüldü.

Dışişleri Bakanı Sinirlioğlu’nun Viyana Ziyareti

Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu 21-22 Ekim 2015 tarihlerinde 1970’li ve 1980’li yıllarda terör saldırıları nedeniyle hayatını kaybeden Türk diplomatlar anısına Viyana’da Türkiye Büyükelçiliği duvarına yerleştirilen plaketin açılış törenine katılmak üzere Avusturya’ya resmi ziyarette bulundu. Bakan Sinirlioğlu törendeki konuşmasında, Büyükelçi Daniş Tunalıgil, Büyükelçilik Çalışma Müşaviri Vekili Erdoğan Özen ve BM Viyana Ofisi görevli Türk diplomat Enver Ergun’un hayatını kaybetmesine neden olan kişilerin adalete teslim edilememesinden duyduğu üzüntüyü dile getirdi. Dışişleri Bakanı Sinirlioğlu, ülkenin Cumhurbaşkanı Heinz Fischer tarafından kabul edilirken, törene ayrıca Avusturya Dışişleri ve Uyum Bakanı Sebastian Kurz de katıldı.