EYLÜL

TÜRKİYE-AB GÜNDEMİ
 

31 Ağustos - 6 Eylül 2015

Eylül ayına başlarken Türkiye-AB ilişkilerinde öne çıkan en önemli gelişme, AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Frederica Mogherini’nin 31 Ağustos 2015 tarihinde AB Türkiye Delegasyonu Başkanlığına Alman Büyükelçi Hansjörg Haber’in atandığını açıklaması oldu. Hâlihazırda Almanya’nın Kahire Büyükelçisi olarak görev yapan Büyükelçi Haber, 1982-1984 yılları arasında Alman Dışişleri Bakanlığı eğitimini tamamlayarak diplomasi kariyerine başladı. Yüksek öğrenimini Münih Üniversitesi’nde ekonomi alanında tamamlayan Büyükelçi Haber, yüksek lisansını da yine ekonomi alanında aynı üniversitede yaptı. 1992-1996 yıllarında Almanya’nın Ankara Büyükelçiliği’nde Siyasi Müsteşar olarak görev yapan Büyükelçi Haber iyi derecede İngilizce, Fransızca, Rusça ve Türkçe bilmektedir. İKV olarak Büyükelçi Haber’e yeni görevinde başarılar diliyoruz.

Öte yandan 31 Ağustos 2015 tarihinde AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Frederica Mogherini, Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu ve AB Bakanı Ali Haydar Konca ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirerek, her iki bakana da yeni görevlerinde başarılar diledi. Yapılan yazılı açıklamada, Bakan Sinirlioğlu ile Gayriresmi Toplantısı’nda (Gymnich) özel olarak görüşme isteğini ileten Yüksek Temsilci Mogherini, Türkiye’nin AB’ye katılım müzakerelerinde ilerleme sağlanması ve mülteci krizi gibi uluslararası konularda birlikte hareket edilmesi yönündeki temennilerini paylaştı. Ayrıca HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ı kabul eden Yüksek Temsilci Mogherini, çözüm sürecine devam edilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Türkiye-AB ilişkilerinde bir diğer önemli gelişme, AB Bakanı Ali Haydar Konca’nın 1 Eylül 2015 tarihinde gerçekleştirdiği basın açıklamasında, Türkiye-AB ilişkilerinin istenilen seviyede olmadığını ve bu durumu yaratan nedenlerin önemli bir kısmının AB kaynaklı olduğunu belirtmesiydi. AB Bakanı Konca, ilişkilerin normalleştirilmesi için Türkiye’nin öncelikli hedefinin, kendisini siyasi, ekonomik, sosyal ve demokratik açıdan AB’ye hazır hale getirmesi olduğunu belirtti.

Eylül ayı başında Kıbrıs gündemi de oldukça yoğundu. KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, müzakereler kapsamında BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin ev sahipliğinde Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiadis ile 1 Eylül 2015 tarihinde bir araya geldi. Görüşmelerin ardından düzenlenen ortak basın açıklamasında kapsamlı bir durum değerlendirmesinin yapıldığını belirten Cumhurbaşkanı Akıncı, görüşmede mülkiyet konusunun da masaya yatırıldığını açıkladı. Cumhurbaşkanı Akıncı ayrıca iki tarafın onayladığı iki toplumlu yapıdan söz etti. BM nezdinde yürütülen görüşmelerin yanı sıra, Ada’da çözüm için oluşturulacak bu yapının ismiyle, bayrağıyla ve her yönüyle yeni bir yapı olması gerektiğini vurgulayan Cumhurbaşkanı Akıncı, bir sonraki görüşmenin 14 Eylül 2015 tarihinde yapılacağını duyurdu.

Öte yandan geçtiğimiz hafta Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu, 4-5 Eylül 2015 tarihleri arasında Lüksemburg’da düzenlenen Gymnich Toplantısı’na katıldı. Dışişleri Bakanı Sinirlioğlu ziyareti kapsamında AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı yürüten Lüksemburg’un Dışişleri Bakanı ve Avrupa Göç ve İltica Bakanı Jean Asselborn ile bir araya geldi. Toplantının ardından düzenlenen ortak basın açıklamasında Dışişleri Bakanı Sinirlioğlu, iki müttefik ülke olarak güncel sorunlarda birlikte hareket edilmesini önemsediklerini ve Lüksemburg’a özellikle mülteci krizinin çözümünde önemli görevlerin düştüğünü hatırlattı. Dışişleri Bakanı Sinirlioğlu ayrıca AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve Belçika Dışişleri Bakanı Didier Reynders ile bir araya geldi.

Haftanın son günü ise Türkiye gündemi, Hakkari’nin Dağlıca Bölgesi'nde terör örgütü tarafından gerçekleştirilen saldırı ile sarsıldı. İKV olarak, bu menfur saldırıda yaşamını yitiren kahraman vatan evlatlarına Allah’tan rahmet, acılı ailelerine sabır, yaralılarımıza ise acil şifa diliyoruz.

 

7-13 Eylül 2015

Eylül ayının ikinci haftasında Türkiye-AB ilişkilerinde öne çıkan en önemli gelişme, AB Konseyi Başkanı Donald Tusk’un Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyaret oldu. Tusk, 9 Eylül 2015 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi. Görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında son dönemde AB ile müzakere sürecinde durağan bir seyir yaşandığı, bu süreçte ilerleme sağlandığında diğer alanlardaki ilişkilerin de ivme kazanacağı hususlarına dikkat çekildi. Türkiye’nin Kıbrıs konusundaki tutumunu bir kez daha hatırlattıklarını ancak, esas konu başlıkları arasında yer alan göçmen krizini ve terörle mücadeleyi ele aldıklarını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, göç akınından en fazla etkilenen ülke olduğu halde Türkiye’nin üzerine düşen sorumluluğu fazlasıyla yerine getirdiğini ifade etti. AB Konseyi Başkanı Tusk, Türkiye’de olmasının en önemli nedenlerinden birinin yaşanan göçmen krizi olduğunu belirtirken, Türkiye’nin bölgeye, özellikle Suriye’ye, yeniden istikrar getirebileceğine inandığını söyledi ve terörle mücadele konusunda her alanda kararlı bir şekilde mücadele ve işbirliği içinde olmaları gerektiğinin altını çizdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesinin ardından, AB Konseyi Başkanı Tusk, 11 Eylül 2015 tarihinde KKTC’ye düzenlediği resmi ziyarette KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile bir araya geldi. AB Konseyi Başkanı Tusk, Ada’da çözüm için tarihi bir an yaşandığını ve bu durumun değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. KKTC Cumhurbaşkanı Akıncı ise görüşmenin verimli geçtiğini ifade etti. 

Hafta boyunca Suriyeli mültecilerin durumu AB’den Türkiye’ye gerçekleştirilen resmi ziyaretlerin ana gündem maddesini oluşturdu. 10 Eylül 2015 tarihinde Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu ile görüşen AB Konseyi Başkanı Tusk, görüşmede mülteci  sorununun insani boyutunu, ikili ilişkileri ve terör ile mücadelede ortak hareket edilecek alanları ele aldıklarını açıkladı. AB Konseyi Başkanı Tusk, son dönemde artan terör olaylarını kınarken, çözüm sürecinin devam etmesi gerektiğine vurgu yaptı. AB Konseyi Başkanı Tusk’un ziyareti sırasında Avrupa Komisyonu, UNICEF ve BM Dünya Gıda Programı ile Brüksel’de bir anlaşma imzaladı. AB Bölgesel Güven Fonu (EU Regional Trust Fund) çerçevesinde akdedilen anlaşma, Türkiye’de bulunan 240 bin mülteciye 17,5 milyon avro doğrudan gıda ve eğitim yardımı yapılmasını öngörüyor. 

Öte yandan, AB Konseyi Genişleme ve Katılım Müzakeresi Yürüten Ülkeler Çalışma Grubu (COELA) üyeleri 9 Eylül 2015 tarihinde Türkiye’ye resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. TBMM’de parti grup temsilcileriyle görüşen AB yetkilileri, ziyaretleri kapsamında Adana’yı ziyaret ederek, bölgedeki Suriyeli sığınmacıların durumu hakkında bilgi aldılar.

Geçen haftanın bir diğer önemli gündem maddesi Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu’nun, ilk yurtdışı resmi ziyaretini 6-7 Eylül 2015 tarihlerinde KKTC’ye gerçekleştirmesiydi. KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile görüşen Dışişleri Bakanı Sinirlioğlu, düzenlenen ortak basın toplantısında Kıbrıs müzakerelerinde gelinen aşamayı değerlendirdiklerini ve önümüzdeki döneme ilişkin görüş alışverişinde bulunduklarını açıkladı. Bakan Sinirlioğlu, Kıbrıs meselesine Türk halkının siyasi eşitliğini teminat altına alacak adil ve kalıcı bir çözümün en kısa zamanda bulunmasının, Türkiye ve KKTC’nin temel hedefi olduğunu kaydetti. Cumhurbaşkanı Akıncı, her iki tarafın da kabul edebileceği ve iki toplumlu federal bir yapıyı sağlamak ve bu durumu ivedi bir şekilde her iki toplumun da onayına sunmak arzusunda olduklarını ifade etti.

Geçtiğimiz hafta ayrıca AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin sözcüsü Maja Kocijancic, onlarca kişinin hayatını kaybettiği terör saldırılarını bir kez daha kınarken, acılı ailelere taziyelerini ilettiklerini açıkladı. Türkiye’de güvenlik ortamındaki genel anlamda kötüye gidişin ve demokrasilerin temel unsurları olan medya kuruluşlarına ve siyasi parti merkezlerine yönelik saldırılar başta olmak üzere şiddetin tırmanmasının endişe verici olduğunu belirten Kocijancic, kalıcı çözüm için barış süreci kapsamında görüşmelerin ve müzakerelerin yeniden başlatılması gerektiğini vurguladı. İKV olarak biz de bu menfur saldırılarda yaşamını yitirenlere Allah’tan rahmet, acılı ailelerine sabır, yaralılarımıza ise acil şifa diliyoruz.

 

14-20 Eylül 2015

Eylül ayının üçüncü haftasında Türkiye ve AB gündemi oldukça yoğundu. AP’deki muhafazakâr, sosyal demokrat, liberal, radikal sol ve yeşiller gruplarının başkanları, 15 Eylül 2015 tarihinde, Türkiye’ye ve PKK’ya şiddeti durdurması ve yeniden müzakere masasına geri dönülmesi çağrısında bulunan ortak bir bildiri yayımladı. Türk Hükümetinin insiyatif alarak şiddete son vermesi vurgulanan açıklamada, AB liderlerinin de tarafları müzakere masasına dönmesi ve çatışmanın sonlanması için harekete geçmesi konusunda çağrıda bulundu.

Türkiye-AB ilişkilerinde bir diğer önemli gelişme, 16 Eylül 2015 tarihinde, Avrupa Komisyonunun Genişleme ve Komşuluk Politikasından Sorumlu Üyesi Johannes Hahn’ın, Türkiye’deki sığınmacılara yönelik 175 milyon avro kaynak sağlandığını ve Türkiye’nin kabul etmesi durumunda Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı vasıtasıyla bu desteği 1 milyar avroya çıkabileceği açıklaması oldu.

Öte yandan, Gazprom Başkan Yardımcısı Aleksander Medvedev, Rus doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak Türk Akımı projesinin ilk ayağının inşası için Ankara ile anlaştıklarını açıkladı. Türkiye’nin projede yer alan 2, 3 ve 4’üncü hatlarından vaz geçmediğini belirten Medvedev, enerji arzının Avrupa’nın talebine göre gelişeceğini ifade etti. Bilindiği üzere, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Aralık 2014’de Türkiye’ye yaptığı ziyarette Güney Akım’ın iptal olduğunu, Türk Akım’ı konusunda mutabakata varıldığını açıklamasının ardından Birlikten yoğun eleştiriler almıştı.

STK, sendika ve meslek örgütlerinden oluşan toplumun farklı kesimlerini temsil eden 14 kuruluş, toplumun tüm kesimlerini 17 Eylül Perşembe günü Ankara Sıhhiye Meydanı’nda teröre karşı buluşmaya çağırdı. İKV’nin de aralarında olduğu 250 sivil Toplum kuruluşunun desteklediği ortak çağrıyı seslendiren TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, “Terörü lanetleyen ve kardeşliğimize sahip çıkan bütün sivil topluma ve vatandaşlarımıza buradan çağrı yapıyoruz. 'Teröre Hayır, Kardeşliğe Evet' diyoruz. Tüm halkımızı bu büyük buluşmaya davet ediyoruz” dedi. Türkiye’nin kalkınmasını amaç edinen İKV olarak terör eylemlerini kınıyoruz.

Haftanın öne çıkan diğer bir çağrısı ise TÜSİAD’ın Yüksek İstişare Toplantısından geldi. TÜSİAD Başkanı Cansen Başaran-Symes, AB çıpasının önemine değindi ve “AB adaylık sürecinde eğer ortalama bir hızla ilerleyebilseydik, Kürt sorunu da dahil, bugün demokratikleşme ile ilgili problemlerimizin büyük çoğunu geride bırakacaktık” dedi. Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan ise, yaptığı konuşmada AB üyelik sürecinde kararlı olunsaydı, bugünkü sorunların çözülmüş olabileceğini vurguladı ve partilerden beklentilerinin AB standartlarında demokrasi hedefinin seçim bildirgelerinde yer alması olduğunu söyledi.  TÜSİAD’ın bu çağrısı,  Türk iş dünyasının AB üyelik hedefine verdiği önemi bir kez daha vurgulamış oluyor.

İktisadi Kalkınma Vakfı olarak tüm okuyucularımızın Kurban Bayramını en içten dileklerimizle kutlar; ülkemiz ve tüm dünyamız için hayırlara vesile olmasını dileriz. 

 

21 Eylül - 4 Ekim  2015

Cumhurbaşkanı Erdoğan Brüksel’e Gidiyor

4 Ekim 2015 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Strazburg ve Brüksel’i kapsayan bir yurt dışı gezisine çıktı. Erdoğan’ın, Strazburg’da “Milyonlarca Nefes Teröre Karşı Tek Ses” mitingine katıldıktan sonra Brüksel’e geçerek, hükümet yetkilileri ve Belçika kraliyet ailesinin yanı sıra, AB yetkilileri ile görüşmesi bekleniyor. Avrupa Komisyonu tarafından 14 Ekim 2015 tarihinde açıklanması beklenen 2015 Türkiye İlerleme Raporu öncesinde gerçekleşecek görüşmelerde Suriyeli mülteciler ve terörle mücadele gibi konuların ele alınması bekleniyor.

Yeni AB Bakanı Prof. Dr. Beril Dedeoğlu Oldu

Geçtiğimiz hafta Türkiye-AB ilişkilerinde öne çıkan diğer bir önemli gelişme de, geçici hükümetten istifa eden Ali Haydar Konca’nın yerine akademisyen Prof. Dr. Beril Dedeoğlu’nun AB Bakanlığı görevine getirilmesi oldu. 1961 Ankara doğumlu Bakan Prof. Dr. Dedeoğlu, Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanlığı görevini yürütüyordu. Özellikle Türkiye-AB ilişkileri, dış politika ve uluslararası güvenlik konularında çalışmalar yapan Bakan Prof. Dr. Dedeoğlu bugüne kadar bu alanlarda çok sayıda bilimsel makale ve kitap yayımlandı. İKV olarak,  Hocamız Prof. Dr. Beril Dedeoğlu’nu tebrik ediyor, yeni görevinde başarılar diliyoruz. 

Büyükelçi Haber Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Güven Mektubunu Sundu

Yeni AB Bakanı ile birlikte, AB Türkiye Delegasyonunda da bir yenilenme oldu. AB Türkiye Delegasyonu Başkanlığına atanan Büyükelçi Hansjörg Haber, 30 Eylül 2015 tarihinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Güven Mektubu’nu sundu. Büyükelçi Haber’in AB Türkiye Delegasyonu Başkanlığına, atandığı AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Frederica Mogherini tarafından 31 Ağustos 2015 tarihinde açıklanmıştı. 1992-1996 yıllarında Almanya’nın Ankara Büyükelçiliği’nde Siyasi Müsteşar olarak görev yapan Büyükelçi Haber, iyi derecede İngilizce, Fransızca, Rusça ve Türkçe biliyor. İKV olarak Büyükelçi Haber’e yeni görevinde başarılar diliyoruz.

Başbakan Davutoğlu: Türkiye AB'nin Bir Parçası

Küresel gündemin de hareketli olduğu geçtiğimiz hafta içinde, BM Genel Kurulu da toplandı. 30 Eylül 2015 tarihinde, BM’nin 70’inci Genel Kurulu’na hitap eden Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, konuşmasında uluslararası göç krizi, sürdürülebilir kalkınma ve küresel sorunları ele alırken Türkiye-AB ilişkilerine de değindi.  Başbakan Prof. Dr. Davutoğlu, Türkiye’nin AB’nin bir parçası olduğunu ve AB’ye üye olma hedefine bağlı kaldığını ifade etti. Kıbrıs sorununda temelli bir barışın sağlanması gerektiğini söyleyen Başbakan Prof. Dr. Davutoğlu, bu konuda sarf edilen çabaların desteklenmesinin önemini vurguladı.

Komisyon Üyesi Hahn: 2017’de Vizelerin Kalkması Mümkün

Avrupa Komisyonunun Genişleme ve Komşuluk Politikası’ndan Sorumlu Üyesi Johannes Hahn, bir Alman gazetesine önemli açıklamalarda bulundu. Hahn, Türkiye'nin sınır kontrolleri ve biyometrik pasaport gibi alanlarda olumlu adımlar atması halinde, 2017'de Türk vatandaşlarına uygulanan vizelerin kaldırılmasının mümkün olduğunu açıkladı. Türkiye'nin belgede sahtecilik konusunda AB ile işbirliğini artırmasını da beklediklerine dile getiren Hahn, üzerinde çalışılması gereken hala çok noktanın olduğunu sözlerine ekledi.

CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu Brüksel’de Temaslarda Bulundu

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 24 Eylül 2015 tarihinde, Brüksel’e bir ziyaret gerçekleştirdi. Brüksel’de Avrupa İlerici Çalışmalar Vakfı (FEBS) tarafından düzenlenen çalışma toplantısına katılan Kılıçdaroğlu, Türkiye-AB ilişkileri üzerine bir konuşma yaptı. Ziyaretinde AP Başkanı Martin Schulz ile bir araya gelen Kılıçdaroğlu, ayrıca AP Türkiye Raportörü Kati Piri ve AP Yeşiller Grubu Başkanı Rebecca Harms ile görüştü. Brüksel’deki temasları sonrası basın toplantısı düzenleyen Kılıçdaroğlu, Türkiye’nin AB’ye üye olmaması durumunda kaybedenin AB olacağını belirtti.

Türk Yargıç Karakaş’a AİHM’de Önemli Görev

AİHM’de görev yapmakta olan Türk yargıç Işıl Karakaş, 21 Eylül 2015 tarihinde başkan yardımcılığı görevine seçildi. Gizli oylama ile gerçekleşen seçimler sonucunda, İtalyan yargıç Guido Raimondi AİHM’in yeni başkanı olurken, Türk yargıç Karakaş ile Macar yargıç Andras Sajo başkan yardımcılığı görevine geldi. 2008 yılından bu yana AİHM’de görev yapan Karakaş, yeni görevine 1 Kasım 2015 tarihinde başlayacak.

GREVIO'nun Başkanlığına Prof. Dr. Acar Seçildi

İstanbul Sözleşmesi'nin denetim organı GREVIO'nun ilk toplantısı 21-23 Eylül 2015 tarihlerinde Strazburg'da yapıldı ve başkanlığına GREVIO üyesi Prof. Dr. Ayşe Feride Acar seçildi. Hatırlanacağı üzere, İstanbul'da imzaya açılan Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmişti. Türkiye, İstanbul Sözleşmesi olarak anılan Sözleşme'yi ilk imzalayan ve onaylayan ülke olmuştu.