SLOVENYA, AB KONSEYİ DÖNEM BAŞKANLIĞI’NI DEVRALDI

Slovenya, 1 Temmuz 2021 tarihinde AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı devraldı. Slovenya, üstlendiği altı aylık dönem başkanlığında çalışma programını AB liderlerinin Mayıs 2019’da kabul ettiği 2019-2024 AB Stratejik Gündemi’nin etrafında şekillendirirken, kendinden önceki dönem başkanlıklarında da olduğu gibi, COVID-19 pandemisinin getirdiği yeni şartları da göz önünde bulunduracak. Bununla birlikte, 31 Aralık 2021’de sona erecek olan Slovenya AB Konseyi Dönem Başkanlığı, Almanya-Portekiz-Slovenya üçlü dönem başkanlığının da son halkasını oluşturuyor.

Bağımsızlığının 30’uncu Yılında Slovenya’nın AB Yolculuğu

Bu yıl ikinci kez AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı yürütecek olan Slovenya, daha önce 1 Ocak 2008 tarihinde altı aylık AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı üstlendi. Çok özel bir dönemde ilk defa bu görevi üstelenen Slovenya, Lizbon Antlaşması’nın yürütülmesi için hazırlıklar yapmış, Kosova’nın bağımsızlığını ilan etmesiyle de Batı Balkanlar’da istikrarsızlığı önlemek için çalışmalarda bulunmuştu. Bununla birlikte, AB-ABD Zirvesi’ne ev sahipliği yapmış ve Karadeniz Sinerjisi’ni (Blacksea Synergy) uygulamaya başlamıştı.

2021 yılı Slovenya için özel bir yıl zira 2021’de yalnızca AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı yürütmekle kalmıyor, aynı zamanda bağımsızlığının 30’uncu yılını da kutluyor. Kurulduğu 1918 yılından beri Yugoslavya adlı çokuluslu bir devletin parçası olan Slovenya, Yugoslavya’nın 1991 yılında dağılmasıyla bağımsızlığına kavuşarak Slovenya hâline geldi. AB macerası 1993 yılında yapılan “İş Birliği Anlaşması” ile başlayan Slovenya, 1998 yılında AB üyelik müzakerelerine başlayarak nihayet 2004 yılında AB’ye yeni üye olan on ülkeden biri oldu. Slovenya, 2007 yılında avro para birimini kullanmaya başladı ve yine aynı yıl Schengen Alanı’nın bir parçası oldu.

Slovenya AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nın Öncelikleri

Slovenya’nın altı aylık AB Konseyi Dönem Başkanlığı döneminde gözeteceği çalışma programı, “Birlikte, Dirençli. Avrupa.” sloganı altında dört önceliğe dayanıyor:

1. AB’nin dirençliliği, iyileşmesi ve özerkliği:

COVID-19 pandemisinin yarattığı geniş çaplı sağlık krizinde üye ülkelerin kendi başlarına karşılık verme dürtüsüne yenilerek krizle başa çıkmada başarısız olması, AB nezdinde kolektif çabalar verilmesinin önemini ortaya koydu. Bu nedenle Slovenya, AB’nin dirençliliğinin güçlendirilmesini başlıca önceliklerinden biri hâline getirdi.

Slovenya, COVID-19 pandemisinin yarattığı sağlık krizinden yola çıkarak dönem başkanlığı boyunca AB vatandaşlarının sağlığını korumak amacıyla bir “Avrupa Sağlık Birliği” kurmaya odaklanmayı, AB’nin bu konudaki rolünü güçlendirmeyi ve gerekli araçları edinmeyi hedefliyor. Aynı zamanda AB’nin stratejik özerkliğini güçlendirerek tıbbi ürünler ve cihazlara erişim ile araştırma, geliştirme ve üretime olanak sağlamak için kapasitesini iyileştirmesini amaçlıyor.

COVID-19 pandemisinin sosyoekonomik sonuçlarını hafifletmek amacıyla Yeni Nesil AB ve Kurtarma ve Dayanıklılık Aracı’nın verimli bir şekilde uygulanması da Slovenya Dönem Başkanlığı’nın başlıca önceliklerinden. COVID-19 pandemisinde çıkarılan dersler doğrultusunda Slovenya, AB’nin tüm faaliyetlerinde ileride ortaya çıkabilecek farklı zorluklarla da başa çıkmaya hazırlıklı hâle gelmesi için çalışacak. Bu açıdan, AB’de siber dirençliliğin güçlendirilmesi ile yeşil ve dijital dönüşümlerin hızlandırılması özellikle vurgulanıyor.

Slovenya AB Konseyi Dönem Başkanlığı, yeşil ve dijital dönüşümleri kapsayan ikiz dönüşümleri hızlandırarak yeni istihdamlar yaratmayı, toplum ve çevre sağlığının dirençliliğini güçlendirmeyi amaçlıyor. Yeşil dönüşüm kapsamında 2050’ye kadar iklim nötr ve 2030’a kadar emisyonlarını %55 azaltmış bir AB’ye adanan dönem başkanlığında, bu hedeflerin kanunen bağlayıcı olacak şekilde AB mevzuatına geçirilmesi için çalışılacağının taahhüdü veriliyor. Slovenya’nın AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nda gerçekleşecek olan COP26’da, ayrıca AB’nin kararlılığının gösterilmesi ve dünyanın geri kalanının eylem almaları gerektiği konusunda ikna edilmesi planlanıyor. Dijital dönüşüm kapsamında ise dijital platformların kullanılmasına yönelik yeni standartların ortaya koyulması için dijital hizmetler ve pazarlarda gelişme kaydedilmesi için çalışılacağı belirtiliyor. Yapay zekânın etik biçimde kullanımı ve büyük verinin mevcudiyeti konularında atılacak adımlarla AB’nin dijital bağımsızlığı için çalışılması da taahhüt ediliyor.

2. Avrupa’nın Geleceği Konferansı:

AB’nin son yıllarda karşı karşıya kaldığı zorluklar, AB’nin ortak geleceğinin daha kapsamlı bir şekilde tartışılması gerektiğini gözler önüne serdi. 9 Mayıs 2021’de başlayan ve bir yıl boyunca AB vatandaşlarının AB’nin geleceğine yönelik beklentilerini tartışabileceği bir platform oluşturan Avrupa’nın Geleceği Konferansı’nın, Slovenya AB Dönem Başkanlığı’nın özel bir ilgiyle takip edeceği bir öncelik olması bekleniyor.

3. Avrupalı yaşamın, hukukun üstünlüğünün ve herkes için eşit kriterlerin Birliği:

AB’nin ortak kimliğinin ve toplumlarının temelini oluşturan değerler olduğunu belirten Avrupa Birliği Antlaşması’nın 2’nci maddesinin ışığında, Slovenya, ortak bir Avrupa değeri olan hukukun üstünlüğünün güçlendirilmesi konusuna odaklanmayı taahhüt ediyor. Slovenya, AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı üstlendiği süre boyunca, AB’nin her yerinde kapsayıcı tartışmalar aracılığıyla üye ülkelerin birbirlerinin tecrübelerinden öğrenebileceği bir hukukun üstünlüğü kültürü yaratmayı teşvik edeceğini açıklıyor.

Diğer yandan, AB’deki negatif demografik eğilimlere dikkat çekilmesi ve bu durumun ele alınması bu önceliğin bir parçası olarak göze çarpıyor.

4. Komşu ülkelerinde güvenlik ve istikrarı sağlayabilme kapasitesine sahip olan inandırıcı ve güvenli bir AB:

Slovenya’nın Dönem Başkanlığı süresince, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi’nin önderliğinde, transatlantik ilişkilerin güçlendirilmesi için adımlar atılması planlanıyor. Böylece ortak ilkeler, değerler ve çıkarlar temelinde ABD ve NATO ile yakın iş birliğine girilmesiyle, AB’nin uluslararası topluluklar nezdinde konumunun güçlendirilmesi hedefleniyor.

Diğer yandan, Slovenya AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nda Batı Balkanların Avrupa içindeki geleceğine ve AB genişleme sürecinin inandırıcı bir şekilde devam ettirilmesine özel olarak dikkat çekiliyor. Buna göre, bölgedeki ülkelerinin ekonomilerinin iyileştirilmesi, sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için yeşil ve dijital dönüşümlerin hayata geçirilmesi ve bölge ile bağlantısallığın artırılması için çalışması amaçlanıyor. Bölgenin dirençliliğinin artırılması ve gençler için pozitif bir gelecek inşa edilmesi için de sonbaharda Slovenya’da AB-Batı Balkanlar Zirvesi’nin gerçekleştirilmesi planlanıyor.

Diğer yandan, AB’nin güvenliğinin güçlendirilmesinin Slovenya’nın en büyük önceliklerinden biri olması bekleniyor. Buna göre, gelecekte ortaya çıkabilecek meydan okumalara hazırlıklı ve tam anlamıyla işlevini yerine getiren daha güçlü ve dayanıklı bir Schengen Alanı’nın inşa edilmesi bu çabaların merkezinde yer alacak.

Son olarak, göç baskılarını verimli bir şekilde yönetebilmek adına Slovenya, “Yeni Göç ve İltica Paktı”na ilişkin müzakerelerde ilerlemek ve AB’nin göçün dışsal boyutlarındaki rolünü güçlendirmek için çalışmayı hedefliyor.

Slovenya’nın 1 Temmuz- 31 Aralık 2021 tarihleri arasında yürüteceği AB Konseyi Başkanlığı’na ilişkin detaylar için https://slovenian-presidency.consilium.europa.eu/en/ adresini takip edebilirsiniz.