İSTANBUL’DA SEÇİMLERİN YENİLENMESİ KARARI VE YANKILARI

31 Mart yerel seçimleri ardından, İstanbul’da bazı ilçeler ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı sonuçları hakkında itiraz süreci sonuçlandı. Seçimlerden 37 gün sonra Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Adalet ve Kalkınma Partisi'nin İstanbul'da seçimlerin yenilenmesi için yaptığı olağanüstü itiraz başvurusunu kabul ederek, seçimin iptali ve yenilenmesine karar verdi. YSK’nın iptal kararını “Yasaya aykırı şekilde 225 civarında sandık kurulu başkanı ve kamu görevlisi olmayan 3500 sandık kurulu üyesi olduğu” gerekçesiyle aldığı ifade edildi:

"Bir kısım sandık kurullarının, ilçe seçim kurullarınca kanuna aykırı oluşturulması ve bu hususun da seçim sonucuna müessir olması nedeniyle, 31 Mart 2019 tarihinde yapılan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptaliyle yenilenmesine, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Mazbatasının iptaline, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yenileme seçiminin 23 Haziran 2019 tarihinde yapılmasına, kanuna aykırı sandık kurulu görevlendirmelerini yapan ilçe seçim kurulu başkan ve üyeleri ile seçim müdürleri ve diğer sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunulmasına, oyçokluğuyla karar verilmiştir".

Karar doğrultusunda, Cumhuriyet Halk Partisi ve İyi Parti adayı Ekrem İmamoğlu’nun mazbatası hükümsüz kalırken,  seçimler 23 Haziran 2019 tarihinde tekrarlanacak. Bu tarihe kadar, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na İstanbul Valisi Ali Yerlikaya’nın vekâlet edeceği öğrenildi.

Uluslararası Tepkiler

YSK’nın aldığı karar uluslararası alanda da ses getirdi. Türkiye’nin aday olduğu AB tarafından konuyla ilgili aynı gün bir açıklama yayımlandı. Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı ve Güvenlik ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve Komisyonun Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn tarafından yapılan açıklamada, YSK kararının kamusal denetime açık olması gerektiği hatırlatması yapılırken, özgür, adil ve şeffaf bir seçim sürecini güvence altına almanın, Türkiye’nin AB ile ilişkilerinin temelinde yattığı ve tüm demokrasiler için esas olduğu belirtildi. Seçim kurullarının çalışmalarını bağımsız, açık ve şeffaf bir biçimde yürütmesi ve uluslararası seçim norm ve standartlarına uygun olmasının seçim sürecinin kredibilitesi açısından önemine dikkat çekilen açıklamada, yenilenecek seçimlere Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi'nin yanı sıra uluslararası gözlemcilerin davet edilmesi çağrısında bulunuldu.

YSK’nın Türkiye genelinde seçilen bazı belediye başkanlıkları ve belediye meclisi üyeliklerini geçersiz kılması ve mazbatayı seçimde ikinci gelen adaylara vermesinin de demokratik seçim sürecinin temel amacına aykırı düştüğü ifade edildi.

Türkiye’nin üyesi olduğu Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland’ın sözcüsü de konuyla ilgili Twitter üzerinden kısa bir açıklama yaptı. Açıklamada, “Özgür ve adil seçimler yapılması için gerekli olan koşullar seçim günü öncesinde teyit edilmeli- sonrasında değil.  Karar seçmen güvenini ciddi biçimde zedeleme potansiyelini taşıyor” denildi.

Avrupa’dan Gelen Tepkilere Karşı Açıklamalar

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı uluslararası tepkilere cevaben bir açıklama yayınladı. Açıklamada YSK kararına saygı gösterilmesi çağrısında bulunuldu:

“31 Mart yerel seçimleri, Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi tarafından gözlemlenmiş ve heyet Yüksek Seçim Kurulu'nun yetkinliğinden etkilendiğini ifade etmiştir.

Aynı Yüksek Seçim Kurulu, yasal hakların kullanılması suretiyle yapılan çeşitli il ve ilçelerle ilgili itirazları değerlendirmiş ve karara bağlamıştı. Bu itirazlardan bir kısmını reddederken, İstanbul için ise seçimlerin tekrarlanması yönünde bir karar almıştır. Herkesin, hukuk çerçevesinde alınan bu karara saygı göstermesi gerekir. Kararla ve YSK ile ilgili olarak bazı yabancı muhataplarca yapılan siyasi saikli eleştirileri kabul etmiyoruz.

Türkiye demokratik olgunluğunu kanıtlamış bir ülke olup, bağımsız YSK'nın aldığı bu karar, seçmen iradesinin tereddütsüz tecellisinin sağlanmasına yöneliktir.”

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun da konuyla ilgili bir açıklama yaptı. Altun açıklamasında, YSK kararının demokrasinin zaferi olduğunu belirtirken, 23 Haziranda yapılacak seçimde sorun yaşanmaması için gerekli önlemlerin alınması çağrısında bulundu:

"İstanbul seçimlerinin yenilenmesine dair YSK kararının, seçim sonuçlarının milli iradeyi doğru biçimde yansıtmasına yönelik bir çaba olarak görülmesi gerekir. Bu çerçevede verilen karar, demokrasimizin bir zaferidir. İlaveten adalet sistemimizin, bu süreçte seçim kanunlarımızı ihlal eden tüm şahıs ve kuruluşlardan hesap soracağına inancımız tamdır.

Tüm taraflar, benzer sorunların 23 Haziran günü yapılacak seçimde yaşanmaması için gereken önlemleri almalıdır. Sonuç ne olursa olsun seçimler, kanunlarımıza ve prosedüre göre gerçekleştirilmelidir. Bu kurallara uyulmaması halinde seçilmişlerin meşruiyeti hakkında soru işaretleri ortaya çıkacak, demokrasimizin temelleri zayıflatılmış olacaktır. 70 yıldır serbest ve adil seçimler düzenleyen Türkiye Cumhuriyeti, önümüzdeki süreci şeffaf, kanunlara uygun ve nizami biçimde tamamlayacaktır."