İKV’DEN MÜLTECİ İŞBİRLİĞİ KONULU PANEL VE KİTAP TANITIMI

14 Eylül 2017 tarihinde, İKV tarafından yayına hazırlanan “Türkiye-AB İlişkilerinde Yeni Bir Konu: Mülteci Sorunu ve Türkiye-AB İşbirliği” başlıklı derleme kitap çalışmasının tanıtım paneli, İstanbul TOBB Plaza’da, alanında uzman isimlerin katılımıyla düzenlendi.  Panelin açış konuşmaları İKV Genel Sekreteri Doç. Dr. Çiğdem Nas ve kitabın editörlerinden Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaprak Gülcan tarafından gerçekleştirilirken kitabın yazarları, iki oturumda çalışmalarını anlattı. Son olarak ise Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Müdürü Doç. Dr. M. Murat Erdoğan kapanış sunumu gerçekleştirdi.

İKV Genel Sekreteri Doç. Dr. Nas, açış konuşmasında İKV’nin son dönem çalışmalarına ilişkin bilgi verdikten ve bu anlamda mülteci işbirliği konusuna son dönemde İKV’nin atfettiği öneme vurgu yaparken her koşula rağmen Türkiye-AB mülteci işbirliğinin devam ettiğini hatırlattı. Doç. Dr. Nas’ın ardından sözü alan Prof. Dr. Gülcan mülteci sorunu hakkındaki güncel verileri katılımcılarla paylaştı. Prof. Dr. Gülcan konunun geçtiğimiz dönemlerde insani boyutunun önde olduğunu, güncel konjoktürde ise meselenin daha çok sayılar üzerinden yürüdüğünü hatırlattı. Prof. Dr. Gülcan açış konuşmasında son olarak Türkiye’nin ve AB’nin bu alanda ortak politikalara duyduğu azami ihtiyacın altını çizdi.

Açış konuşmalarının ardından Avrupa değerleri üzerinden mülteci sorununun ele alındığı ve oturum başkanlığının Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sedef Akgüngör tarafından gerçekleştirildiği birinci oturuma geçildi. Birinci oturumda ilk sözü alan MEF Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Beken Saatçioğlu, AB’nin değerler-çıkarlar ikilemi üzerinden konuyu ele aldı. Doç. Dr. Saatçioğlu mülteci krizinin, AB tarafından sonuç odaklı ve çıkar temelli bir biçimde ele alındığını öne sürdü; bu durumun haklarda ve dayanışma değerinde geriye gidişe yol açtığını vurguladı.

Doç. Dr. Saatçioğlu’nun ardından çalışmasının sonuçlarını paylaşan Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selcen Öner katılımcılara AB’de aşırı sağ politik eğilimlerin yükselişinin mülteci meselesiyle ilişkisine dair görüşlerini sundu. Tanıtımı gerçekleştirilen derleme kitap çalışmasında Almanya ve Avusturya üzerine odaklandığını belirten Doç. Dr. Öner, aşırı sağın Avusturya’da Almanya’ya oranla daha güçlü temsil edildiğini ifade etti. Son olarak Doç. Dr. Öner Surlar Avrupası konseptine doğru gidiş eğiliminin altını çizdi ve aşırı sağın yükselişinin yakından takip edilmesi gerektiği uyarısında bulundu.

İlk oturumun son konuşmacısı Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Aslı Şirin Öner, AB bazında geçici koruma uygulamaları hakkında bilgi verdi. İlgili AB müktesebatına ilişkin detaylı görüşlerini paylaşan Yrd. Doç. Dr. Öner, fiili olarak geçici koruma sisteminin bypass edildiğini öne sürdü. Bu duruma siyasi irade ve dayanışma eksikliğinin sebep olduğunu vurguladı.

Panelin ikinci oturumunda ise derleme kitap çalışmasının bir diğer editörü, Dokuz Eylül Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yeşim Kuştepeli’nin oturum başkanlığında Türkiye’nin AB katılım süreci bağlamında mülteci işbirliği ele alındı. İkinci oturumun ilk konuşmacısı Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yonca Özer, Türkiye-AB ilişkilerinin tüm boyutlarını ele alan kapsamlı bir analizle, AB’nin Türkiye üzerindeki koşulluluk politikalarını mülteci meselesi açısından değerlendirdi. Doç. Dr. Özer, mülteci işbirliğinin ilk döneminde AB’nin Türkiye’ye uyguladığı koşulluluk politikalarında yumuşamaya gittiği, bunun da o dönem vize serbestliği diyaloğuna yansıdığına dikkat çekti. Mülteci işbirliğinin katılım müzakereleri dışında ele alınmış olmasına rağmen müzakereleri de etkilediği değerlendirildi.

İkinci oturumun ikinci konuşmasında, çalışmanın editörlerinden Prof. Dr. Gülcan tarafından Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Burçak Müge Vural’ın Suriyeli sığınmacıların Türk ekonomisine etkilerini ele alan çalışması tanıtıldı. Göçün ekonomiye etkisine ilişkin uygulanan politikaların bölgesel ve/veya sektörel olması gerektiğinin altı çizildi. Zorunlu göçün sonuçlarının kesin olmadığı; İstanbul ve Kocaeli gibi sanayi kentlerinde göçün sanayi sektöründe abzorbe edilip işsizliği azalttığı, Güneydoğu bölgesinde tarımsal sektörde işsizliği artırdığı tespit edildi.

İkinci oturumun son konuşmacısı İKV Uzmanı Ahmet Ceran konuşmasında mevcut uluslararası hukuk ve yönetişim mekanizmalarının benzersiz seviyelere ulaşan kitlesel göç fenomenine çözüm getirmekte yetersiz kaldığını belirterek konuşmasına başladı. Türkiye-AB Mülteci Uzlaşısı gibi alternatif modellerin daha etkin hale getirilmesi için idari kapasitenin, yönetişim aygıtlarının güçlendirilmesi; güvenli üçüncü ülke statüsünün tayini gibi konularda ise daha objektif ve hukuka dayalı yaklaşımların benimsenmesi gerektiğinin altını çizdi. İKV Uzmanı Ceran akademi, sivil toplum ve uluslararası organizasyonların göç yönetim süreçlerini daha yakından ve şeffaf biçimde gözlemleyebileceği bir atmosferin önemini vurguladı.

Panel oturumlarının ardından sözü alan Doç. Dr. Erdoğan, mülteci krizinin Türkiye ve AB’de ele alınış biçimine dair kapsamlı bir sunum gerçekleştirdi. Türkiye-AB mülteci işbirliğinin pragmatik bir düzleme taşınıp Türkiye’nin kazanılmış Avrupalılığını zedeleyecek yaklaşımlarla zedelenmemesi gerektiğinin altını çizdi.

Tanıtımı gerçekleştirilen, 293 yayın numaralı Türkiye-AB İlişkilerinde Yeni Bir Konu: Mülteci Sorunu ve Türkiye-AB İşbirliği başlıklı çalışma buradan ulaşılabilir.