AB’DE ULUSLARARASI DOLAŞIM ÜCRETLERİ KALKTI

AB ülkelerinde 15 Haziran 2017 itibarıyla uluslararası dolaşım (roaming) ücretleri kalktı. Buna göre AB vatandaşları artık hangi AB ülkesine giderse gitsin konuşma, mesaj ve mobil internet kullanımlarında ek bir dolaşım ücreti ödemeden kendi tarifelerini/paketlerini kullanmaya devam edecek. Avrupalı vatandaşlar için oldukça önemli olan bu düzenleme, AB Üye Devletleri arasındaki sınırların azaltılması ve AB’nin tam bir “birlik” olması yolunda önemli bir adım. Sadece AB vatandaşlarını kapsayan bu düzenlemeden Türk vatandaşları ancak üyelik sonrasında yararlanabilecek.

Bilindiği üzere bir ülkeye ait GSM operatörü başka bir ülkede kullanıldığında uluslararası dolaşım adı verilen ve GSM operatörlerinin yaptığı ikili anlaşmalarla belirlenen ücret ödenmekteydi. Genelde yüksek olan bu ücretler sebebiyle birçok operatör yurtdışında kullanılmak üzere paketler satıyordu. Roaming ücretleri konuşmanın ve mesajın yanı sıra internet (data) kullanımını da kapsamakta olup, söz konusu data paketleri diğerlerine göre daha yüksek fiyatların tüketicilerin faturalarına yansımasına sebep olmaktaydı. Bu yüzden, pek çok kişi başka bir ülkeye gittiğinde yüklü faturalar ödememek için arama yapmamakta, mesaj atmamakta ve özellikle internet kullanımından kaçınmaktaydı.

Bu durumdan yola çıkarak 2015 yılında Avrupa Komisyonunun teklifi üzerine, AP ve Konsey AB’de düzenli olarak seyahat eden insanlar için uluslararası dolaşım ücretlerini sona erdirme kararı aldı ve 2016 yılı aralık ayında Komisyon, ilgili teknik mevzuatı kabul etti. Bunu takiben, uluslararası dolaşım piyasasında perakende satış ücretlerini 15 Haziran 2017 itibarıyla sonlandırmak üzere Telekom Tek Pazar Tüzüğü uyarınca Avrupa Komisyonu uluslararası dolaşım piyasasını gözden geçirmek ve 15 Haziran 2016’dan önce gerekli teklifleri yapmak için görevlendirildi. 1 Şubat 2017 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından yayımlanan basın duyurusuna göre AP, Avrupa Komisyonu ve Konsey 15 Haziran 2017 tarihinden itibaren uluslararası dolaşım ücretlerini sona erdirmek üzere söz konusu piyasayı nasıl düzenleyecekleri konusunda anlaşmaya vardı. AP Genel Kurulu’nda Sosyal Demokrat Grubun (S&D) Finlandiyalı üyesi Miapetra Kumpula-Natri’nin hazırladığı uluslararası dolaşım ücretlerinin kaldırılması ile ilgili rapor 27'ye karşı 549 oyla kabul edildi.

Bu düzenleme ile AB’nin üye ülkelerinde yapılan seyahatlerde cep telefonu kullanımında sürpriz faturalarla karşılaşılmaması hedefleniyor ve “evdeki gibi dolaşım” ilkesi benimseniyor. AB vatandaşları 15 Haziran 2017 itibarıyla hangi AB ülkesine giderse gitsin konuşma, mesaj ve mobil internet kullanımlarında ek bir dolaşım ücreti ödemeden kendi tarifelerini/paketlerini kullanmaya devam edecek. Herhangi bir pakete dâhil olmayanlar ise AB’nin belirlediği ücretlere tabii olacak. O ücretler ise şu şekilde: bir dakikalık sesli görüşme 3,2 cent, bir kısa mesaj 1 cent ve bir gigabyte mobil veri 7,7 avro. Mobil veri fiyatlarının 2018’de 6 avro, 2019’da 4,5 avro, 2020’de 3,5 avro, 2021’de 3 avro ve son olarak 2022’de 2,5 avro olacak şekilde kademeli olarak düşürülmesi öngörülüyor.

5 SORUDA AB’DE ULUSLARARASI DOLAŞIM ÜCRETLERİNİN KALDIRILMASI

1. Uluslararası dolaşım ne demek ve AB’de nasıl uygulanıyordu?

Bir ülkeye ait GSM operatörünün başka bir ülkede kullanılması durumunda uluslararası dolaşım ücreti adı verilen ve bireylerin kendi tarife ücretlerinin yanı sıra ödemek durumunda kaldıkları ücretler ortaya çıkmaktaydı. AB üye ülkelerindeki dolaşımda bugüne kadar, uluslararası dolaşım ücretleri sesli konuşmayı, kısa mesajı ve internet kullanımını kapsamaktaydı ve özellikle internet kullanımı tüketicilerin çok yüksek faturalar ödemesine sebep olmaktaydı. Bu yüzden çoğu birey yurt dışına çıktığında ya telefonunu hiç kullanmamakta ya da çok sınırlı ölçüde kullanmaktaydı.

Son 10 yılda Avrupa Komisyonu tarafından atılan adımlarla uluslararası dolaşım ücretleri yüzde 90 oranında aşağı çekilmişti. 2015 yılında ise Komisyon bu ücretleri tamamen kaldırmayı içeren önerisini sundu. Nihayetinde AP Genel Kurulu’nda Sosyal Demokrat Grubun (S&D) Finlandiyalı üyesi Miapetra Kumpula-Natri tarafından hazırlanan roaming ücretlerinin kaldırılması ile ilgili rapor kabul edilmesiyle AP, Avrupa Komisyonu ve Konsey roaming piyasasını nasıl düzenleyecekleri konusunda anlaşmaya vardı. Bunun sonucunda da 15 Haziran 2017 itibarıyla AB vatandaşları yurt dışına çıktıkları zaman herhangi ek bir ücret ödemeden, sanki ülkelerindeymiş gibi, kendi GSM operatörlerini aynı fiyatlarla kullanmaya devam edecek.

2. Uluslararası dolaşım ücretlerinin kaldırılması ile ne amaçlanmaktadır?

Uluslararası dolaşım ücretlerinin kaldırılmasıyla beraber AB vatandaşları herhangi bir AB ülkesine gittiklerinde kendi GSM operatörlerinin sesli konuşma, kısa mesaj ve internet kullanımı için hâlihazırda geçerli ücretleri ödemeye devam edecek; varsa paket kullanımlarını aynı şekilde sürdürecek. Herhangi bir pakete dâhil olmayanlar ise AB’nin belirlediği ücretlere tabii olacak. O ücretler ise bir dakikalık sesli görüşme için 3,2 cent, bir kısa mesaj için 1 cent ve 1 gigabyte mobil veri için 7,7 avro olarak belirlendi. Mobil veri fiyatlarının 15 Haziran 2017’den sonra da kademeli şekilde her yıl 50 cent, 1 avro ya da 1,5 avro olacak şekilde düşürülerek 2022 yılında 2,5 avro olması planlanmakta. Yurt dışına çıkışlarda ödenen ekstra dolaşım ücretlerinin kaldırılması ile insanların ülkelerine geri döndüklerinde sürpriz telefon faturalarıyla karşılaşmamaları ve diğer AB ülkelerinde sanki kendi ülkelerindeymiş gibi seyahat etmeleri amaçlanıyor.

3. Kaldırılmasına karar verilen uluslararası dolaşım ücretleri ile ilgili düzenlemede herhangi bir istisnai durum ya da zaman sınırlaması var mı?

Hayır, yok. Sadece başka bir AB ülkesine yerleşilmesi ve orada oturma izni alınması durumunda, gelinen ülkedeki herhangi bir GSM operatörünün uluslararası ücret tarifesi kullanılamaz. Yurt dışında geçirildiğinden daha fazla süre yurt içinde geçirildiği ve cep telefonu yurt dışına oranla yurt içinde daha fazla kullanıldığı takdirde, bireyler diğer AB üyesi ülkelere girişlerinde herhangi bir zaman kısıtlaması olmadan yurt içinde ödedikleri dolaşım ücretine tabii olacak. Ancak, 4 aydan daha uzun süre yurt dışında kalınması durumunda yerli GSM operatörleri müşterileriyle iletişime geçerek durumları hakkında bilgi alacak. Durumlarında bir değişim olmaması halinde GSM operatörleri müşterilerinin tarife ücretlerine ek olarak bir dakikalık görüşme için 3,2 cent, bir mesaj için 1 cent ve 1 gigabyte internet için 7,7 avro talep edebilecek.

4. Başka bir AB ülkesinde iken yapılan sesli aramalarda ya da atılan kısa mesajlarda karşı tarafın hangi GSM operatörünü kullandığının ya da sabit hat mı yoksa mobil hat mı olduğunun bir önemi olacak mı?

Hayır, olmayacak. AB içindeki uluslararası dolaşımlarda mobil ve sabit hatlara yapılan tüm aramalar kullanıcıların yurt içi hatlarındaki dakikalardan düşecek, ya da söz konusu operatör ücretleri kapsamında fiyatlandırılacak. Sınırsız konuşma ve mesajlaşma hakkına sahip kullanıcılar herhangi ekstra bir ücret ödemeksizin ve görüşülen ya da mesaj atılan kişinin ya da kişilerin GSM operatörlerinin ne olduğuna bakılmaksızın söz konusu hakları 15 Haziran 2017’den geçerli olmak üzere tüm AB üye ülkelerinde kullanabilecektir.

5. Uluslararası dolaşım ücretlerinin kaldırılması üçüncü ülke vatandaşlarını nasıl etkileyecek?

Uluslararası dolaşım ücretlerinin kaldırılması şu an için sadece AB üyesi ülkelerde uygulanacak olup, Türkiye’nin de dâhil olduğu üçüncü ülkeleri kapsamamaktadır. Ancak bilindiği üzere, 2005 yılı ekim ayında Türkiye’nin resmi olarak AB’ye katılım müzakereleri başlamış ve Türkiye bu kapsamda AB müktesebatını en kısa zamanda kendi iç hukukuna aktarıp yürürlüğe koyacağını ve gerekli uygulamalara başlayacağını taahhüt etmiştir. Uluslararası dolaşım ücretlerini içeren AB müktesebat fasıllarından Bilgi Toplumu ve Medya başlığı 2008 yılında müzakerelere açılmış olup, Türkiye o günden bu yana AB müktesebatına uyum konusunda bu başlık için önemli adımlar atmıştır. Türkiye’nin tam AB üyeliği gerçekleştiği zaman söz konusu uygulamadan Türk vatandaşları da yararlanabilecektir.