VARLIK FONU, İYİ YÖNETİLİRSE KALKINMAYA DESTEK SAĞLAR

İktisadi Kalkınma Vakfı Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, 2016’nın Ağustos ayında yasayla kurulan ve 5 Şubat 2017 tarihinde bazı kamu şirketleri ve mallarının aktarılması ve yönetim kurulunun oluşturulması ile işlerlik kazanan Türkiye Varlık Fonu ile ilgili açıklamalarda bulundu. İKV Başkanı Zeytinoğlu, Türkiye’nin G20 ülkeleri arasında Varlık Fonu olmayan tek ülke olduğunu belirtirken, bu Fon ile Türkiye’nin kalkınma hamlesine katkı sağlanabileceğini ifade etti. Zeytinoğlu Varlık Fonları ile ilgili uluslararası düzlemde oluşturulmuş olan “Santiago İlkeleri”nden de söz etti ve Varlık Fonları ile ilgili iyi yönetişim kriterleri olarak değerlendirilebilecek bu ilkelerin dikkate alınması gereğini dile getirdi. Zeytinoğlu şunları kaydetti:

“Dünyada varlık fonlarının durumuna baktığımızda, özellikle 2000’li yıllar ve sonrasında varlık fonlarının sayısının her geçen yıl artmakta olduğunu görüyoruz. 2015 itibariyle egemen varlık fonlarının kontrolünde yaklaşık 7,1 trilyon dolarlık bir meblağ bulunmakta. Bu kaynaklar gerek yurt içi, gerekse yurt dışında çeşitli yatırımlar, projeler ve finansal işlemlere kanalize ediliyor. En önde gelen varlık fonları arasında, Norveç, Katar, BAE, Çin, Kuveyt ve Singapur’un oluşturdukları fonlardan söz edebiliriz. Bu büyük fonların yanında, İrlanda, Kazakistan veya Fas gibi kimi ülkeler ise uzun vadeli yatırımları artırmak ve ekonomik kalkınmayı hızlandırmak için özelleştirme gelirleri gibi bazı kamusal kaynakları özel fonlara aktarıyor ve stratejik bazı şirket veya projelere yatırım yapıyor. Yukarıdaki örneklere baktığımızda Türkiye’nin son örnekteki ülkeler grubuna benzer şekilde davrandığını ve kalkınmasını finanse edecek fon oluşturma çabası içinde olduğunu söyleyebiliriz.”

“Varlık fonları ile İlgili Santiago İlkeleri”ni dikkate alalım”

İKV Başkanı Zeytinoğlu, Varlık fonunun kuruluşu ile büyüme oranında gelecek on yıl içinde yıllık %1,5 ek artış sağlanmasının beklendiğini de belirtti ve bu fonun etkili bir şekilde büyüme ile kalkınmaya katkı sağlaması için piyasa mantığı için de yönetilmesinin yanında, şeffaflık ve hesap verebilirlik prensiplerine de sadık kalınması gerektiğini vurguladı. İKV Başkanı bu bağlamda, Varlık Fonları için uluslararası davranış kurallarını belirleyen Santiago İlkelerini gündeme getirdi:

“Eğer ilgili Kanun’un gerekçesinde belirtildiği gibi Türkiye Varlık Fonu’nun gelecek on yıl içinde büyüme oranında %1,5’lik ek artış sağlamasını istiyorsak, bu Fonun piyasa mantığı içinde etkin ve etkili bir şekilde yönetilmesinin yanında, hukuki çerçevesinin net olarak çizilmesi ve iyi yönetişim ilkeleri uyarınca idaresi büyük önem taşıyor. 2009 yılında kurulan “Uluslararası Egemen Varlık Fonları Forumu” çerçevesinde oluşturulan Santiago İlkeleri, Varlık fonlarının yönetimi ve denetimi için iyi yönetişim standartlarını ortaya koyuyor. Varlık fonlarının “iyi hal kâğıdı” olarak da adlandırılabilecek olan bu ilkeler 24 ilkeden oluşuyor ve iyi yönetişim, şeffaflık ve hesap verebilirlik açısından uygun düzenlemeleri ve sağlıklı uzun vadeli yatırımlar için uygun prosedürleri ortaya koyuyor.  Yani, yeterince bilinmeyen bu fonların üzerindeki soru işaretlerini kaldırmak ve daha iyi anlaşılmasını sağlamak için bu ilkelerin benimsenmesi ve takibi en iyi reçeteyi sunuyor diyebiliriz.”

Varlık Fonları konusunda detaylı bilgiye ulaşmak için “Varlık Fonları ve Uluslararası Kriterler” başlıklı değerlendirme notuna buradan ulaşılabilirsiniz.