AVRUPA KOMİSYONU’NUN GÜMRÜK BİRLİĞİ MÜZAKERELERİ İÇİN KONSEY’DEN YETKİ TALEBİ OLUMLU BİR GELİŞME

Türkiye-AB Gümrük Birliğinin güncellenmesi sürecinde kritik bir aşama dün gerçekleşti. Avrupa Komisyonu gümrük birliğinin modernizasyonu müzakerelerini başlatmak için Konsey’den yetki talep etti. AB’nin ticaret konusundaki müzakereleri Avrupa Komisyonu tarafından Bakanlar Konseyi’nin yetkilendirmesi üzerine gerçekleştiriliyor. Komisyon AB’nin ortak pozisyonunu üçüncü ülkeler ile müzakere ediyor.

İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, gümrük birliği modernizasyon sürecinin tıkanan Türkiye-AB ilişkilerini tekrar ileriye götüreceğini belirterek, konuyla ilgili açıklamalarda bulundu:

“Avrupa Komisyonu’nun Türkiye ile gümrük birliğinin modernizasyonu müzakerelerini başlatmak için Konsey’den yetki istemesi Mayıs 2015 tarihinde başlayan sürecin önemli halkalarından birini oluşturuyor. Taraflar arasında resmi müzakerelerin 2017’de başlamasını bekliyoruz. Bunun için Konseyin ortak müzakere pozisyonunu belirlemesi ve Komisyon’a müzakereleri başlatmak ve yürütmek için yetki vermesi gerekiyor. Bu sürecin ilk adımı dün atılmış oldu. Konseyin de hızlı hareket etmesini ve gerekli yetkiyi Komisyona vermesini bekliyoruz. Bu noktada herhangi bir gecikme, kritik bir dönemden geçen Türkiye ve AB ilişkileri açısından olumsuz olacaktır. Şu anda ilişkilerin en fazla ilerleme potansiyeli gösteren alanı gümrük birliğinin güncellenmesi konusu.”

"Gümrük Birliğinin Derinleştirilmesi Türkiye’yi Orta Gelir Tuzağından Çıkaracak Potansiyeli Taşıyor Ama Tam Üyelik Perspektifi Unutulmamalı"

İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, sınai mamulleri ve işlenmiş tarın ürünlerinin serbest dolaşımını ve Türkiye’nin AB’nin ortak gümrük tarifesi ve ticaret politikasına uyumunu içeren gümrük birliğinin Türk ekonomisine son derece olumlu katkıları olduğunu ancak güncellenmesi ve derinleştirilmesi vaktinin çoktan geldiğini belirtti:

“Türkiye ve AB arasındaki gümrük birliği Türk sanayisinin rekabet gücü, verimliliği ve üretkenliği açısından son derece önemli bir fark yaratmıştır. AB ve Türkiye arasındaki mal ticaretinin değeri 1996’dan beri 4 kat artmıştır. Ancak geldiğimiz noktada, gümrük birliği iki taraf arasındaki ticaretin geliştirilmesi için yeterli olamamaktadır. Hizmet sektörleri ve tarım ürünleri gümrük birliği kapsamına dâhil değil. Bu sektörlerin AB pazarına erişimini sağlamamız için gümrük birliğinin derinleştirilmesi gerekiyor. Yapılan araştırmalar, güncellenmiş ve derinleştirilmiş bir gümrük birliğinin Türkiye için %2.47’lik bir gelir artışına yol açacağını gösteriyor. Her şeyden önemlisi, yeni gümrük birliği AB müktesebatına uyumu da hızlandıracağı için Türkiye’nin ortak pazara erişimini kolaylaştıracak ve yapısal reformların önünü açacak. Türkiye’nin orta gelir tuzağından çıkması için bir çıpa ve manivela görevi göreceğini düşünüyorum”.

Türkiye’nin AB tam üyelik perspektifinin devam eden önemine de değinen Zeytinoğlu, tam üyelik perspektifinin unutulmaması gerektiğini de belirtti:

“Türkiye AB üyelik müzakereleri şu anda ilerlemiyor. Ancak siyasi bir hedef olarak tam üyelik perspektifinin canlı tutulması büyük önem taşıyor. Türkiye’nin Batı standartlarında bir demokrasi ve hukuk devleti olması yanında, ekonomik kalkınma hızının devamı ve refah artışı için de bu çok önemli. Rakamlara baktığımızda, Türkiye’nin AB üyelik perspektifinde belirleyici bir dönem olan müzakerelerin açıldığı dönemde, Türkiye’nin milli gelirinde eşi görülmedik bir artış yaşanmıştı. GSYİH 2004’te 390.387 milyon dolar düzeyinden, 2008’de 741.792 milyon dolara çıkmıştı yani 4 yılda %90 oranında artmıştı. Bu artışta tam üyelik müzakerelerinin başlaması büyük rol oynamıştı. Bugün gümrük birliğinin güncellenmesinin yanında, üyelik müzakerelerinin hızlanacağı koşulların yaratılmasının da Türkiye ekonomisi ve demokrasisi açsından vazgeçilmez olduğunu düşünüyoruz.

“Gümrük Birliğinin Güncellenmesinde STA, kamyon kotaları, uyuşmazlıkların çözümü gibi sorunların giderilmesi için de şart”

İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, gümrük birliğinin 20 yıldır yürürlükte olduğunu ve dünya ticaretindeki gelişmeler, AB ticaret politikasındaki eğilimler ve Türkiye’nin yaşadığı gelişmeler uyarınca güncellenmesinin aciliyet taşıdığını belirtti. Zeytinoğlu, gümrük birliğinin işleyişinde yaşanan sorunların çözümünün de bu müzakerelerin beklenen sonuçlarından birini oluşturduğunu söyledi:

“20 yıldır yürürlükte olan Türkiye-AB gümrük birliğinin işleyişinde sorunlar yaşanıyor. Bu sorunları çok defalar dile getirdik. Türkiye’nin karar alma mevkiinde olmadan AB ticaret politikasına uyum sağlaması, özellikle hızlanan STA müzakerelerinin dışında kalması bizi etkilemektedir. AB’nin imzaladığı STA’ların eş zamanlı olarak Türkiye ile de müzakere edilmesi ve imzalanması iyi işleyen bir gümrük birliği ilişkisinin gereğidir. Türkiye’den AB’ye giden malların taşınmasına engel oluşturan ve bu sebeple tarife dışı bir engel olarak değerlendirdiğimizi kamyon kotaları konusu da yine çözüme kavuşturulması gereken diğer bir konuyu oluşturuyor. Bir diğer önemli konu ise, gümrük birliği kapsamında serbest dolaşan malları üreten veya ticaretini yapan iş insanlarının aynı serbestlikten yararlanamaması, yani vize uygulaması. Bunun da vize serbestliği süreci çerçevesinde halledilmesi gerektiğini düşünüyoruz.”

“Gümrük birliğinin modernizasyonu müzakereleri yeni nesi ticaret anlaşmalarının birçok unsurunu barındıracak. Müzakere kapasitesini güçlendirmek için sürece iş dünyasının etkini katılımını sağlamalıyız”

İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu son olarak gümrük birliğinin modernizasyonu müzakerelerinin yapısından söz etti ve çetin geçmesi beklenen müzakerelere iş dünyasının etkin katılımının sağlanması ve bilgilendirilmesinin önemini vurguladı:

“Türkiye-AB gümrük birliğinin güncellenmesi sürecine yeni nesil ticaret anlaşmalarının birçok unsurunun dâhil edileceğini öngörmek mümkün. Bunların arasında hizmet, tarım ve kamu alımları piyasalarının karşılıklı olarak açılmasının yanında, ortak karar ve danışma prosedürleri, uyuşmazlıkların çözümü mekanizmaları, çevresel ve sosyal standartlar, iş güvenliği ve sağlığı, tüketicilerin korunması, gıda güvenliği, bitki sağlığı, veterinerlik ve hijyen ile ilgili rejimlere uyum, fikri mülkiyet hakları, yatırımcının korunması gibi birçok alan yer alıyor. Hatta yolsuzlukla ve kara para aklama ile mücadele ve enerji güvenliği gibi ilk bakışta doğrudan ilgili görünmeyen konuların da müzakerelere dâhil edilmesi mümkün. Bu süreçte müzakere kapasitesinin güçlendirilmesi büyük önem taşıyor. Gümrük birliğinin güncellenme sürecinden doğrudan etkilenecek olan iş dünyası temsilci kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarının müzakere süreci hakkında bilgilendirilmesi ve sürece dâhil edilmesi bu kapasitenin artırılması açısından da kilit rol oynayacak.”

Ayhan ZEYTİNOĞLU
İKV Başkanı