NEDEN İDAM CEZASI GERİ GETİRİLMEMELİDİR?

İKV Genel Sekreteri Doç. Dr. Çiğdem Nas ve İKV Uzmanı Ahmet Ceran tarafından, halihazırda sürmekte olan idamın geri getirilmesi tartışmalarının AB ile ilişkiler ve Kopenhag Siyasi Kriterleri çerçevesinde ele alındığı “Neden İdam Cezası Geri Getirilmemelidir?” başlıklı Değerlendirme Notu (No:190) yayımlandı.

İdam cezasının Türk hukuk sistemine geri getirilmesi tartışmaları geçtiğimiz hafta Meclisteki Grup toplantılarında gündeme taşındı ve bu yönde bir tasarının hazırlanması olasılığı yeniden belirdi. Bu tartışmaların başlamasıyla birlikte AB, Avrupa Konseyi ve daha genel olarak Batı’dan hızlı bir şekilde, idam cezasının geri getirilmesine karşı çıkan demeçler gelmeye başladı ve taraflar arasında ipler bir kez daha gerildi. Taraflar arasında iplerin daha önce de çok defa gerilmiş olmasına rağmen, idam cezasının kaldırılması, Türkiye’nin AB’ye üyeliği ile temel hak ve özgürlüklerin tesisi için attığı en kritik adımlar arasında yer alıyor. Türkiye’de idam cezasının kaldırılması, AB üyeliğinin ötesinde daha geniş çapta Avrupa kıtasındaki rolü açısından da kilit önem taşıyor.

Hâlihazırda 47 Avrupa Konseyi üyesi ülkede 19 yıldır idam cezası uygulanmıyor ve 2015 verilerine göre idam cezasının yüzde 89’unun meydana geldiği 3 ülke İran, Pakistan ve Suudi Arabistan. Dolayısıyla Türkiye’nin 32 yıldır uygulamadığı bu ceza türünün geri getirilmesi, AB üyelik perspektifinin, ülkenin gelişmişlik düzeyini ilerletmesi, sosyal, siyasal ve ekonomik sorunlarına çözüm bulması ve demokratik ve yapısal reformlar için model oluşturması bakımından olumsuz sonuçlar doğurabilir. Ekonomik açıdan bakıldığında ise Türkiye’nin ticaretinin yarısına yakınını gerçekleştirdiği, yabancı yatırımların yaklaşık 2/3’ünün kaynaklandığı ve Gümrük Birliği ile işbirliği içerisinde olduğu bir ilişkiler bütününü tehlikeye atabilir.

İdamın Türk hukuk sisteminde etkin işleyen bir ceza türü mü olacağı yoksa idam cezasının geri getirilmesinin Avrupa’da yükselen Türkiye karşıtı, aşırı sağ ve popülist çevreler tarafından bir koz olarak mı kullanılacağı tartışmalarını içeren Değerlendirme Notu’na (No:190) buradan ulaşılabilir.