2016 YILINDA AB’DE YARGININ KARNESİ AÇIKLANDI:
KAMUOYUNDA YARGI BAĞIMSIZLIĞI ALGISI DANİMARKA’DA % 88 İKEN, SLOVAKYA VE BULGARİSTAN’DA % 21 VE 23’E DÜŞÜYOR

Avrupa Komisyonu, 11 Nisan 2016 tarihinde 2013 yılından beri hazırladığı Adalet Skor Tahtası’nı yayımladı. Adalet Skor Tahtası, tüm üye ülkelerde bulunan adalet sistemlerinin kalitesine, bağımsızlığına ve etkinliğine ilişkin temel bilgiler sunmakla beraber üye ülkelerle açık bir diyalog çerçevesinde hazırlanıyor. Adalet Skor Tahtası’nın ana amacı AB içinde daha etkin adalet sistemlerinin oluşmasıdır. Adalet sistemlerinin etkinliğinin artırılması Avrupa Sömestrinin önemli bir önceliğini oluşturuyor.

Adalet Skor Tahtası’nın dördüncü sayısı, birçok üye ülkede adalet sistemine yönelik yeni önlemlerin alındığı bir döneme rastlıyor. Söz konusu tahtaya bununla birlikte, yeni kalite endeksleri de dâhil edildi: örneğin standartlar, eğitim, anket ve adli yardım. 2016 AB Skor Tahtası, üç öncelikli alana dikkatleri çekiyor:

- Adalet sistemlerinin etkinliği;
- Kalite göstergeleri;
- Bağımsızlık

Adalet sistemlerinin etkinliğine bakıldığında olumlu gelişmeler oldu. Örneğin sivil ve ticari davaların çözümünde çoğu üye ülkede zaman kazanıldığı söylenebilir. Hâlihazırda, bu alanda en hızlı çözülen davalar 100 günün altında Litvanya’dayken, en yavaş çözülen söz konusu davalar ise 2014 yılında 600 günün üzerinde süren davalarla GKRY’ dedir.

Kalite faktörüne bakıldığında Skor Tahtası, üye ülkeler arasında önemli farklıkları gösteriyor. Örneğin, üye ülkelerin yarısından daha azında dava yükünü azaltmak ve beklemedeki davaları sonuçlandırmak için önlemler alınmış durumda. Az sayıda Üye Devlette ise davaların sonuçlanması için azami bir süre belirlenmiş.

Adalet Skor Tahtasının üçüncü bölümünü oluşturan bağımsızlık önceliğinde ise, mahkeme ve hâkimlerin, kamuoyu ve şirketler tarafından değerlendirilen bağımsızlığı ele alınıyor. Kuzey ülkelerin kamuoyunda, özellikle mahkemelerin bağımsızlığına ilişkin güçlü bir algı oluşurken, 2004-2013 yıllar arasında AB’ye katılan yeni üye ülkelerde ise aksine olumsuz bir tablo gözler önüne seriliyor. Örneğin, Danimarka’da neredeyse kamuoyunun yüzde 88’inde mahkemelerin bağımsızlığı algısı olumlu iken, Bulgaristan’da ise yüzde 60’ın üzerinde olumsuz bir algı bulunuyor. Şirketlerin algısında da benzer bir tablo görülüyor. Danimarka’da şirketler arasında mahkeme ve hâkimlerin bağımsızlığı algısı yüzde 41 ile en olumlu seviyedeyken, Slovakya’da ise yüzde 40’ın üzerinde olumsuz bir seviye kaydediliyor. Yargının bağımsızlığını en fazla zedeleyen unsurlar arasında, ekonomik çıkar gruplarının yargıyı etkilemeleri hükümet ve siyasilerin müdahaleleri ve yargıçların statüsü ve pozisyonu bulunuyor.