2014 YILINDA AB’NİN TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER NOTU “C” OLDU

İKV  Basın Açıklaması

 29 Ocak 2015

 "2014 Yılında AB’nin Türkiye İle İlişkiler Notu “C” Oldu"

AB’nin önde gelen düşünce kuruluşlarından Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (European Council on Foreign Relations-ECFR), her yıl AB’nin ve üye devletlerinin önemli dış politika konularındaki performanslarını ölçtüğü Avrupa Dış Politika Karnesi (European Foreign Policy Scorecard) başlıklı raporunun bu yılki sayısını 29 Ocak 2015 tarihinde açıkladı. Raporda, AB kurumlarının ve 28 Üye Devletin Rusya, ABD, Geniş Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika, Asya ve Çin ile Çoktaraflı konular olmak üzere 6 kilit coğrafya veya aktör eksenindeki 2014 yılı performansı 65 alt politika alanında değerlendiriliyor.

Rapora göre, 2014 yılı AB’nin kendisini krizlerle çevrili bir ortamda bulduğu bir yıl oldu. Doğuda, Kırım Rusya tarafından ilhak edilip, Ukrayna’nın doğusunda çatışmalar derinleşirken, güneyde terör örgütü IŞİD Suriye’de ve kuzey Irak’ta büyük kazanımlar elde etti. Rapora göre, 2014 yılında AB’nin ele alması gereken en önemli konu, Rusya’ya karşı dik bir duruş sergileyebilmekti.

AB’nin Türkiye’ye yönelik politikasının dört alt başlıkta değerlendirildiği European Foreign Policy Scorecard 2015’te AB’nin, 2014 yılında Türkiye ile ilişkiler konusunda aldığı not geçtiğimiz yıl olduğu gibi “C” oldu.

2014 yılının AB’nin Türkiye ile ilişkileri bakımından çalkantılı geçtiği belirtildiği rapora göre, “Üye Devletler, Ankara’nın demokratik olmayan eğilimleri konusunda duydukları endişede birleşmelerine karşılık kendilerini durumun nasıl ele alınması gerektiği konusunda ayrılığa düşmüş ve (Türkiye üzerinde) kısıtlı etkiye sahip bir konumda buldular”. AB üye devletleri Suriye krizi bağlamında özellikle rejim değişikliği konusunda Türkiye’ye yönelik yaklaşımlarında da uzlaşamadı. Sığınmacı krizinin ele alınması ve Türkiye üzerinden Suriye’ye geçen yabancı savaşçılar sorununa çözüm bulunması konusunda ilerleme sağlansa da bu her iki tarafın ihtiyaçlarına cevap vermekten uzaktı.

Türkiye ile ikili ilişkiler alt başlığında AB, geçtiğimiz yıl aldığı “C+” notunu bu yıl da korurken, raporda, blokajlar nedeniyle katılım müzakerelerinin içerisinde bulunduğu durağanlığa rağmen, 17’nci faslın açılması ve 23 ve 24’üncü fasıllar üzerindeki blokajın kalkmasının gündeme gelebileceği kaydedildi. Raporda, vize serbestîsi diyaloğunun başlatılması ve Türkiye-AB Geri Kabul Anlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle ilişkilerin ivme kazandığı belirtildi.

Türkiye’de hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan hakları konusunda AB, geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da “C-“ notuna layık görüldü. Bu konuda, raporda, AB üye devletlerinin Türkiye’de demokrasideki eksikliklere ilişkin duyduğu endişede birleştiğini, buna karşılık durumun ele alınması konusunda açık şekilde ayrılığa düştüğü ve bu nedenle de durumu etkileme gücünün oldukça sınırlı kaldığı tespitine yer verildi. Rapora göre, Fransa gibi bazı Üye Devletler, 23’üncü ve 24’üncü fasılların açılmasını tavsiye ederken, Hollanda gibi bazı diğerleri katılım sürecinin gözden geçirilmesi çağrısında bulunuyor.

Türkiye ile Kıbrıs meselesi bağlamında ilişkiler konusunda, AB’nin notu 2014 yılında  da “C-“ oldu. BM arabuluculuğunda Şubat 2014’te yeniden başlayan müzakerelerin, 2014 sonbaharında tekrar çıkmaza girdiği belirtilerek, Kıbrıs meselesinin AB’nin Türkiye’ye yönelik politikasını zedelemeyi sürdürdüğü belirtildi. Rapora göre, müzakerelerin çıkmaza girmesi, AB’nin Türkiye üzerindeki etkisine zarar vermekle kalmayıp, Türkiye’nin AB dış ve güvenlik politikası mekanizmalarına tam katılım sağlayamaması gibi jeostratejik açıdan önemli etkilere yol açıyor.

Türkiye ile bölgesel konularda ilişkiler konusunda AB, geçtiğimiz yıl aldığı “C+” notunu bu yıl da korurken raporda, Türkiye’nin Rusya ile ilişkilerini ele alış biçiminin AB’den oldukça farklı olduğu ve AB ile Suriye konusundaki ayrıkların sürdüğü belirtildi. Doğuda ve güneyde krizlerle karşı karşıya olan Türkiye ve AB’nin yeterli düzeyde işbirliği yapmadığı kaydedilen raporda, AB’nin Türkiye ile yeterli istişarede bulunmadığı, bunun karşısında da Türkiye’nin AB’nin dış politika pozisyonlarından çoğuna uyum sağlamadığı kaydedildi.

AB’nin Türkiye ile Kıbrıs meselesi bağlamındaki ilişkiler ve Türkiye’de hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan hakları konularındaki performansı, raporda 2014 yılında en kötü performansa sahip olduğu 10 dış politika konusundan ikisi oldu.

European Foreign Policy Scorecard 2015 raporuna http://www.ecfr.eu/page/-/ECFR125_SCORECARD_2015.pdf internet adresinden ulaşılabilir.