İKV`DEN ANALİZ: AB’DE VERGİDEN KAÇINMANIN ÖNLENMESİNE İLİŞKİN ÖNEMLİ GELİŞMELER KAYDEDİLDİ

8 Aralık 2015 tarihinde gerçekleşen AB Ekonomi ve Maliye Bakanları toplantısının yoğun gündeminde vergilendirme konusunun ayrı bir önemi vardı. Zira toplantıda kurumların vergilendirilmesine ilişkin önemli kararlar alındı ve sınır ötesi vergilendirme muktezalarına ilişkin bir Yönerge kabul edildi. Söz konusu Yönergeyle vergi düzenlemelerinde şeffaflığın artırılması öngörülüyor. Bu Yönergenin en kısa zamanda kabul edilmesi, AB Konseyi Lüksemburg Dönem Başkanlığı’nın da öncelikleri arasında bulunuyordu. AB Konseyi 18 Aralık 2014 tarihindeki sonuç bildirisinde vergiden kaçınma ve “Agresif Vergi Planlaması”yla mücadelede AB ve dünya çapında ileri düzeyde çaba harcanmasına acilen ihtiyaç bulunduğunun ve şeffaflığın öneminin altını çizmişti.     

İlgili Yönerge, kurumlar vergisinden kaçınmanın önlenmesine ilişkin alınması öngörülen tedbirlerden birini oluşturuyor. Yönerge, bir üye ülkenin başka üye ülkelerin vergi ve transfer fiyatlandırmasına ilişkin muktezaları hakkında otomatik bilgi paylaşımına ilişkin kuralları içeriyor. Yeni düzenlemeyle Avrupa Komisyonu, paylaşılan bilgilerin depolandığı güvenli bir ortak rehber oluşturacak. Söz konusu rehberin bütün üye ülkelerin erişimine açık olması öngörülüyor.

Yeni düzenleme, vergilendirme alanında daha fazla şeffaflık sağlanması açısından önemli bir adım niteliğini taşırken, iş dünyasına vergilendirme konularında daha fazla adalet sağlanması gerektiği mesajını veriyor.

Şirketlerin vergilendirilmesi son yıllarda daha karmaşık ve üzerinde durulması gereken bir konu haline geldi. Özellikle çok uluslu şirketler, üye ülkeler arasında çeşitli mevzuat boşluklarını kullanarak vergiden kaçınma yollarını bulabiliyorlar. Çok uluslu şirketlerin vergi planlamasıyla, kârlarını faaliyette bulundukları ülkelerden, daha fazla vergi avantajı sağlayan ülkelere kaydırarak vergi matrahını önemli ölçüde aşındırmaları nedeniyle devletler kurumlar vergisi gelirlerinde önemli kayıplara uğruyor. Bu gelir kaybı da başta gelişen ekonomiler olmak üzere tüm dünyayı olumsuz etkiliyor ve ülkelerin büyümeyi artırıcı politikalar izlemelerini kısıtlıyor.

Vergi ve fiyatlandırmaya ilişkin muktezalar çok uluslu şirketlerin vergiden kaçınmada kullandıkları araçlardan birini teşkil ediyor. Bilindiği üzere mukteza, mükelleflerin ve vergi sorumlularının vergi durumları ve vergi uygulamaları hakkında yetkili makamlardan yazılı olarak açıklama isteminde bulunmaları üzerine, bu makamlarca konuya ilişkin verilen yazılı açıklamaları içeriyor. Bir üye ülkede faaliyette bulunan bir şirket başka bir üye ülkeden vergi ve fiyatlandırmaya ilişkin bilgi talebinde bulunarak bu bilgiyi vergiden kaçınma ve daha az vergi ödemek amacıyla kullanabiliyor. 

AB’de yeni kabul edilen Yönerge ile bir üye ülkenin vergi veya transfer fiyatlandırmasına ilişkin muktezalarından olumsuz etkilenen diğer bir üye ülke durumu izleyerek ulusal vergi gelirine olası olumsuz etkilerine karşı önlem alabilecek. Söz konusu Yönerge OECD’nin vergi alanındaki düzenlemeleri ile kâr transferi ve matrah aşındırmasına ilişkin çalışmasıyla da uyumlu bulunuyor.

AB Konseyinde 6 Ekim 2015 tarihinde varılan anlaşmayı takiben 27 Ekim 2015 tarihinde AP tarafından kabul edilen bu Yönerge kapsamındaki kurallar 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren uygulanacak. Bu tarihe kadar ise vergilendirme alanında bilgi paylaşımına ilişkin mevcut kurallar yürürlükte kalacak.

Bilindiği üzere, G20 ülkelerinin çağrısı üzerine OECD tarafından 19 Temmuz 2013 tarihinde açıklanan, zararlı vergi uygulamalarını mercek altına alarak önleme amacını taşıyan BEPS Eylem Planı (Action Plan on Base Erosion and Profit Shifting) 15 adet eylemi içeriyor. 15-16 Kasım 2015 tarihlerinde Antalya’da Türkiye Dönem Başkanlığı’nda gerçekleştirilen G20 Liderler Zirvesi’nin Sonuç Bildirgesi’nde, küresel olarak daha adil ve modern bir uluslararası vergi sistemine ulaşmak amacıyla, G20/OECD Matrah Aşınması ve Kar Aktarımı (BEPS) projesi kapsamında geliştirilen tedbirler paketi onaylandı.

AB Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi’nde vergiden kaçınmanın önlenmesine yönelik diğer bir önemli gelişme de Lihtenştayn ve İsviçre ile vergi anlaşmalarının onaylanması oldu. San Marino ile anlaşma ise Ekonomi ve Maliye Bakanları toplantısından hemen sonra imzalandı. Bu üç anlaşma da vergiden kaçınmanın önlenmesi açısından önem taşıyor. Bu anlaşmalar çerçevesinde vergi idareleri mevduat sahiplerinin ilgili üç ülkede hesapları hakkında bilgi sahibi olabilecek. Böylece otomatik bilgi sistemiyle vergi mükelleflerinin gelir ve menkul kıymetlerini vergiden kaçırmalarının önüne geçilmesi amaçlanıyor.