2015 YILI İLERLEME RAPORU ÖNCESİNDE TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ İKV TOPLANTISINDA ELE ALINDI

İKV, 11 Eylül 2015 tarihinde, Avrupa Komisyonu Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakereleri Genel Müdürlüğü (DG NEAR) Türkiye Masası Şefi Patrick Paquet’nin katılımıyla "Türkiye'nin AB Sürecindeki Son Gelişmeler: 2015 İlerleme Raporu Öncesinde Kritik Konular ve Beklentiler" başlıklı bir toplantı düzenledi. Açış konuşmasını İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu’nun gerçekleştirdiği toplantıya iş dünyası, üniversiteler ve STK’lardan çok sayıda davetli katıldı.

İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, toplantıda gerçekleştirdiği açış konuşmasında, Türkiye’nin AB üyelik müzakereleri sürecinde gelinen noktayı değerlendirdi. Katılım müzakerelerinin siyasi engellemeler nedeniyle derin dondurucuda olduğunu ifade eden Zeytinoğlu, AB’nin son dönemde müzakere sürecindeki durağanlığı aşmak ve Türkiye ile kilit alanlarda iş birliğini artırmak üzere enerji, dış politika ve ekonomi başta olmak üzere birçok alanda diyalog başlatılmasını önerdiğini kaydetti. Zeytinoğlu, söz konusu diyalog süreçlerinin katılım müzakerelerine alternatif oluşturamayacağının ancak katılım müzakerelerini tamamlayıcı nitelikte olabileceğinin altını çizdi. Konuşmasında, Türkiye-AB vize serbestliği diyaloğu süreci ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi konularına değinen İKV Başkanı, İKV’nin bu konulardaki gelişmeleri yakından takip ettiğini belirtti. İKV Başkanı, konuşmasını 1 Kasım 2015 tarihinde gerçekleştirilecek genel seçimleri takiben yeni hükümetin kurulmasıyla Türkiye’nin AB üyelik müzakerelerinde kararlı adımlarla ilerlemeye devam etmesi temennisiyle tamamladı.

Konuşmasına katılım müzakereleri sürecinin istenilen hızda ilerlemediği değerlendirmesinde bulunarak başlayan DG NEAR Türkiye Masası Şefi Patrick Paquet, Suriye’de giderek kötüleşen durum ve mülteci krizi gibi ortak zorlukların ele alınmasının Türkiye ve AB arasında daha fazla iş birliği gerektirdiğini kaydetti. Tüm bu ortak zorlukların yanında Türkiye-AB ilişkilerinde yaşanan olumlu gelişmelere de değinen Paquet, Türkiye ile AB arasındaki ticaretin son dönemde büyük bir artış kaydettiğine ve Türkiye’nin AB’nin en önemli 6’ncı ticaret ortağı konumuna yükseldiğine dikkat çekti. AB’nin Türkiye’ye olan ilgisinin de giderek arttığını belirten Paquet, Avrupa Komisyonu’nun birçok farklı alanda çalışan üyesinin son dönemde Türkiye’yi ziyaret ettiğini kaydetti. Paquet ayrıca Brüksel’de Türkiye’yi Komisyon Başkanı Juncker’in sunduğu Avrupa için Yatırım Planı’na dâhil edilmesi konusunun da görüşüldüğünü söyledi.

Dış politika konusunda, Türkiye’nin AB ortak pozisyonlarına uyumunun 2014 İlerleme Raporu’nda en düşük seviyede (yüzde 29 oranında) kaydedildiğine dikkat çeken Paquet, buna rağmen Türkiye’nin AB için çok önemli bir stratejik ortak olmayı sürdürdüğünü vurguladı.  Dış politika alanında önemli ortak zorluklar bulunduğunu ifade eden Paquet, son dönemde terörle mücadele alanında diyaloğun arttığını belirtirken bu alanda daha etkili iş birliği için Türkiye’nin Kişisel Verilerin Korunması Yasa Tasarısı’nı kabul etmesi gerektiğine dikkat çekti.

Avrupa Komisyonu’nun 1 Kasım genel seçimlerinin ardından Türkiye ile ekonomik konuları kapsayan Yüksek Düzey Ekonomi Diyaloğu başlatmaya hazırlandığını duyuran Paquet, asimetrik yapıya sahip olan katılım müzakereleri sürecine karşılık söz konusu diyaloğun eşitlik ilkesi uyarınca yürütüleceğini söyledi. Paquet, Yüksek Düzey Ekonomi Diyaloğu kapsamında AB ekonomisindeki gelişmelerin de ele alınacağını ve G20 gibi forumlarda pozisyonların uyumlu hale getirilmesinin hedefleneceğini belirtti. Paquet ayrıca Ekonomik ve Parasal Politika başlıklı 17’nci faslın açılmasının da bu sürece katkıda bulunacağını ifade etti. Paquet konuşmasında ayrıca Kıbrıs’ta BM arabuluculuğunda liderler arasında sürdürülen müzakerelerde yakalanan ivmenin Kıbrıs meselesinin çözümüne yönelik yeni fırsatlar sunduğunu belirtti.

Türkiye’nin katılım müzakerelerinde yeni bir söyleme ihtiyaç duyulduğunu ifade eden Paquet, 2007-2015 döneminde Fransa tarafından bloke edilen 17’nci fasıl üzerindeki blokajın kalktığını ve bu faslın Türkiye’de yeni hükümetin kurulmasının ardından açılmasını beklediklerini kaydetti. Paquet, 2016 yılında ise 23’üncü (Yargı ve Temel Haklar) ve 24’üncü fasılların (Adalet, Özgürlük ve Güvenlik) müzakereye açılması yönünde önemli gelişmeler yaşanabileceğini belirterek, söz konusu fasılların açılabilmesi için gerekli yol haritalarının Türkiye’ye bildirilebileceğini açıkladı.

Komisyonun 14 Ekim 2015 tarihinde açıklamaya hazırladığı 2015 İlerleme Raporlarının metodolojisine getirilen yenilikler üzerinde duran Paquet, İlerleme Raporlarının ve Genişleme Paketinin “yeniden şekillendirileceğini” açıkladı. Raporların daha kolay okunur ve anlaşılır hale getirileceğini belirterek giriş bölümünde bir özetin yer alacağını ve ayrıntıların ekler kısmında yer alacağını, ekonomik kriterler bölümünde daha fazla ekonomik veri yer alacağını ifade etti.  Komisyonun özellikle hukukun üstünlüğü ve ekonomik yönetişim alanlarındaki gelişmelere verdiği önemin artacağını kaydeden Paquet, bu bağlamda 23’üncü ve 24’üncü fasılların yanı sıra ekonomik yönetişim ile ilgili Kamu Alımları, İstatistik ve Mali Kontrol fasıllarının (sırasıyla 5, 18 ve 32’inci fasıllar) da önem kazanacağını belirtti. Kamu alımlarının serbestleşmesiyle birlikte Türk şirketlerinin AB pazarlarına erişiminin kolaylaşacağına dikkat çekti.  İlerleme Raporlarında yapılacak değişikliklerin farklı alanlarda ülkeler arasında karşılaştırma yapılmasını kolaylaştıracağını kaydetti.

Türkiye ile AB arasında süren Vize Diyaloğu konusuna da değinen Patrick Paquet, Schengen sistemi içinde farklı ülkelerin farklı vize uygulamaları olmasının, istenmeyen bir durum olmasına rağmen, önüne geçilemediğini aktardı. Türkiye’nin vize kolaylığı konusunda anlaşma yaptığı diğer ülkelerden örnekler olup olmadığını soran Avrupa Komisyonu yetkilisi, Türkiye-AB arasında üçüncü yılını doldurmak üzere olan “Vize Muafiyeti ve Geri Kabul Anlaşması” çerçevesinde, iş dünyasının çeşitli kesimleri için tam muafiyet öncesi, çok girişli-uzun süreli  vize gibi “vize kolaylığı” olasılığının da AB gündeminde olduğunu söyledi. 

2016 yılında başlaması beklenen Türkiye-AB Gümrük Birliği’nin Güncellenmesi Müzakere sürecine dair de bilgi veren Paquet, bizzat AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin talimatıyla öncelik verilen bu sürecin yakında “Gümrük Birliği Etki Analizi” ile resmen başlayacağını açıkladı. Avrupa Komisyonu’nun öncelikle bir konsorsiyum görevlendirerek bu konuda etki analizi raporunu hazırlatacağını ve bunun sonuçlarının AB üye ülkeleri ile paylaşılacağını belirten Paquet, bunu takiben Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve müzakerelerin yürütülme şeklinin belirlenmesi aşamalarına geçileceğini kaydetti.

Türkiye-AB Gümrük Birliği konusundaki görüşlerin, Türkiye’deki paydaşlar tarafından Avrupa Komisyonu’nun resmi web sayfası üzerinden iletilebileceğini, bu görüşlerin Mart-Nisan 2016’da yayınlanacak ara dönem raporuna yansıyacağını söyleyen Patrick Paquet, Nisan 2016’da Türkiye ve AB kamuoylarına yönelik resmi istişare sürecinin başlayacağını açıkladı.