Komisyonun şarj cihazlarını kapsayan eko-tasarım kurallarına ilişkin İKV Bilgi Notu yayımlandı.

KOMİSYON, ORTAK ŞARJ CİHAZI UYGULAMASINDA SOMUT İLERLEME SAĞLADI

Bared Çil, İKV Uzmanı

Avrupa Komisyonu, her yıl AB’de satılan 400 milyondan fazla harici güç kaynağının daha verimli ve kullanıcı dostu hale getirilmesi amacıyla eko-tasarım kurallarını güncelledi[1]. Yeni düzenlemelerle birlikte üreticilere bu değişikliklere uyum sağlamaları için üç yıllık bir geçiş süresi tanındı.

Söz konusu kurallar, dizüstü bilgisayarlar, akıllı telefonlar, kablosuz yönlendiriciler ve bilgisayar monitörleri gibi cihazlara elektrik sağlayan ya da bu cihazları şarj eden güç kaynaklarını kapsıyor. Artık bu ürünlerin daha yüksek enerji verimliliği standartlarını karşılaması ve birbirleriyle daha uyumlu çalışması gerekecek. Özellikle, AB pazarında yer alan tüm USB şarj cihazlarının en az bir USB Type-C bağlantı noktası içermesi ve ayrılabilir kablolarla kullanılabilir olması zorunlu hale geliyor. Bu yeni sistem, AB’nin uzun süredir üzerinde çalıştığı ortak şarj cihazı uygulamasını hayata geçiriyor.

Bu adım, yalnızca tüketicilerin hayatını kolaylaştırmakla kalmayacak, aynı zamanda enerji tüketimini ve çevresel etkileri de önemli ölçüde azaltacak. Komisyonun hesaplamalarına göre, yeni kurallar sayesinde 2035 yılına kadar güç kaynaklarının yaşam döngüsü boyunca enerji tüketiminde yaklaşık %3 tasarruf sağlanacak. Bu oran, yılda yaklaşık 140 bin elektrikli aracın tükettiği enerjiye eşdeğer. Ayrıca, sera gazı emisyonlarının %9, kirletici gazların ise %13 oranında azalması bekleniyor. Tüketicilerin enerji maliyetlerinde ise yılda yaklaşık 100 milyon avro tasarruf sağlanabileceği öngörülüyor.

Yeni kuralların getireceği ortak şarj standardı sayesinde cihazlar arası uyumluluk artarken, kullanıcılar için de büyük kolaylık sağlanacak. Yeni sistem kapsamındaki tüm ürünlerde, tüketicilerin şarj cihazlarını kolayca tanıyabilmesi için AB Ortak Şarj Cihazı logosu yer alacak. Bu logo, cihaz ve şarj aleti arasında doğru eşleşmeyi sağlamak ve bilinçli tüketim alışkanlıklarını teşvik etmek için tasarlandı.

Olası Karışıklıklar

AB’nin ortak şarj standardı olarak USB-C bağlantısını yaygınlaştırma kararı, çevre dostu ve kullanıcı açısından pratik bir adım olarak görülüyor. Ancak bu uygulama, teknik farklılıklar nedeniyle bazı kafa karışıklıklarını da beraberinde getiriyor. Çünkü her USB-C kablosu aynı değil; dışarıdan hepsi birbirine benzese de aslında çok farklı teknolojik özelliklere sahipler.

USB-C yalnızca bir fiziksel bağlantı tipi, yani kablonun şekli ve ucu. Ancak bu bağlantının arkasında USB 2.0, 3.0, 3.2, 4.0 veya Thunderbolt gibi farklı teknolojiler bulunabiliyor. Örneğin, USB 2.0 kablolar yalnızca temel veri aktarımı ve düşük hızlı şarj sunarken, USB 3.0 ve üzeri versiyonlar çok daha yüksek veri hızlarına ve güç aktarımına olanak tanıyor. Thunderbolt 3 ve 4 kabloları ise hem veri hem görüntü hem de yüksek güç aktarımını aynı anda destekleyebiliyor.

Bu teknik farklar yüzünden, kullanıcıların herhangi bir yerden aldıkları USB-C kablosu cihazlarıyla tam uyumlu olmayabiliyor. Örneğin, dizüstü bilgisayarını hızlı şarj etmek isteyen biri USB 2.0 kablo kullandığında ya hiç şarj alamayabiliyor ya da çok yavaş şarjla karşılaşıyor. Benzer şekilde, yüksek çözünürlüklü bir monitöre görüntü aktarmak için alınan sıradan bir kablo, gerekli veri hızını sağlayamadığı için işe yaramayabiliyor.

AB’nin getirdiği kurallar, tüm şarj cihazlarının en az bir USB-C portuna sahip olmasını ve kabloların birbirine uyumlu çalışmasını öngörüyor. Ancak bu standart, henüz kabloların teknik versiyonlarını eşitlemiyor. Yani cihazınızda USB-C girişi olsa bile, her kablo o cihaz için ideal performansı sunmayabilir.

Kısacası, AB’nin ortak şarj girişimi büyük bir kolaylık ve çevresel kazanım sağlasa da USB-C teknolojisinin çok katmanlı yapısı nedeniyle kullanıcıların hâlâ dikkatli olmaları gerekiyor. Doğru kabloyu seçmek, sadece cihazı şarj etmek değil, aynı zamanda onu verimli ve güvenli biçimde kullanmak açısından da önemli.