1 Temmuz-31 Aralık 2025 tarihleri arasında AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı Danimarka yürütecek. Dönem başkanlığını Polonya’dan devralan Danimarka, bu görevi sekizinci kez üstleniyor. Ekonomik belirsizliklerin ve bölgesel çatışmaların yoğun olduğu bu günlerde dönem başkanlığını üstlenen Danimarka, bu sorunlarla mücadele etmek için önceliklerini “güvenli bir Avrupa” ve “rekabetçi ve yeşil bir Avrupa” olarak belirledi.

Bilindiği üzere 1961 yılında üyelik başvurusu yapan İngiltere, İrlanda ve Danimarka’nın 22 Ocak 1972 tarihinde AET’ye katılmasıyla ilk genişleme gerçekleşmiş ve üye sayısı dokuza yükselmişti.  1973 yılından beri AB üyesi olan Danimarka Avro Alanı’na dâhil olmamakla birlikte 2001’den beri Schengen üyesi bir ülke.

Danimarka Dönem Başkanlığı Öncelikleri

Polonya, Danimarka ve GKRY, 18 aylık trio dönemi için “güçlü ve güvenli bir Avrupa”, “huzurlu ve rekabetçi Avrupa” ile “özgür ve demokratik Avrupa” olmak üzere üç ilke belirlediler. Danimarka ise devam eden çatışmaların, jeopolitik zorlukların ve belirsizliklerin daha da arttığı günümüzde dönem başkanlığını devralmasıyla uyumlu olarak “Değişen dünyada güçlü bir Avrupa” sloganını belirlediğini duyurdu.

• Güçlü Bir Avrupa

Danimarka Dönem Başkanlığı tarafından belirlenen ilk öncelik “güçlü bir Avrupa” oldu. Bu kapsamda, uluslararası gelişmelerden dolayı Danimarka, AB’nin 2030 yılına kadar kendini savunabilir hale gelmesi gerektiğini ifade ediyor.  Rusya-Ukrayna savaşının sonuçlarından birinin AB’de savunma sanayiyi geliştirmeye yönelik ihtiyaç olduğu belirtilirken, bunun yanında kritik kabiliyet açıklarının kapatılması için çalışılması gerektiği vurgulanıyor. Danimarka, Ukrayna’ya verilen desteği önceliklendireceğini belirtiyor ve AB’nin Ukrayna savunma sanayisi ile iş birliğini güçlendireceğinin de sinyallerini veriyor. Avrupa’nın güvenliğini sağlama hedefi doğrultusunda göç meselesine de yer veren Danimarka, AB’nin düzensiz göçün Birlik içindeki uyumu bozmasına izin vermeyeceğini de vurguluyor. Ek olarak, AB’nin üçüncü ülkelerle olan ortaklıklarını güçlendirmek için çaba göstereceklerini ve bu kapsamda Üye Devletler arasında uyuma da önem verdiklerini ifade ediyor. Diğer yandan, kritik altyapılar, teknolojik güvenlik ve tedarik zincirinin önemine atıf yapan Danimarka, AB’nin ekonomik güvenliğini güçlendirmesi gerektiğinin altını çiziyor.

• Rekabetçi ve Yeşil Bir Avrupa

Dönem başkanlığının ikinci önceliği ise “rekabetçi ve yeşil bir Avrupa” olarak belirlendi.  Danimarka, küresel rekabetin artmasının sonucu olarak ortak ve ulusal adımlar atılarak AB’nin rekabetçilik düzeyinin artırılması gerektiğini vurguluyor. Bu doğrultuda işletmelerin büyümesi için şartların iyileştirilmesi ihtiyacına işaret eden Danimarka, yeni teknolojilere yatırım yapılması gibi koşulların sağlanması gerektiğini de ifade ediyor. Aynı zamanda, ekonomik büyüme ve rekabetçilikle ilişkili olan yeşil dönüşümün rekabetçiliği artırmaya katkı sağladığını da belirtiyor. Ayrıca, 2050 yılına kadar AB’nin iklim nötr olma yolunda mücadele etmeye devam etmesi gerektiğinin altını çiziyor.  Ek olarak, AB’nin yaşadığı zorluklara etkili bir yanıt niteliği taşıyacak uzun dönemli bütçe diğer adıyla çok yıllı mali çerçeve oluşturulmasına yönelik olarak çalışacaklarını belirten Danimarka, Komisyonun sadeleştirme politikalarının önemine değinerek bu girişime öncelik vereceklerinin altını çiziyor. Öte yandan, dünya gündemindeki en önemli konulardan biri olan ticaret politikalarını de ele alan Danimarka, AB’nin ticaret anlaşmaları ve stratejik ortak sayılarını artıracağını vurguluyor ve AB’nin haksız ticaret uygulamalarından korunması gerektiğini ifade ediyor.

Danimarka Dönem Başkanlığı Programında Öne Çıkan Detaylar

Programın ilk kısmı olan “Genel İlişkiler” başlığı altında, genişleme, AB değerlerini koruma ile krizlere hazırlık ve dayanıklılık gibi konulara yer veriliyor.  Danimarka, genişleme sürecinin Kopenhag kriterlerine uyum ve liyakate dayalı yaklaşım ile yürütüleceğini belirtiyor. Ukrayna, Moldova ve Batı Balkanlar ile müzakerelerde ilerleme kaydetmeyi hedefleyen Danimarka, genişleme ülkeleri arasında Türkiye’ye yer vermedi. Programın devamında Danimarka, 19 Mayıs 2025 tarihinde gerçekleşen AB-Birleşik Krallık Zirvesi’nin önemine atıf yaparak özellikle güvenlik ve savunma kapsamında ilişkilerin geliştirilmesi için çaba göstereceğini vurgulamasının yanında hem Birleşik Krallık hem de İsviçre ile yapılan anlaşmaların ve iş birliklerinin de ilerlemesi yönünde çalışmalar yürüteceğini belirtti.

AB’nin sivil-askerî iş birliğini artırması ve mümkün olduğu zamanlarda NATO ile çalışması gerektiğini belirten Danimarka, AB Hazırlıklılık Birliği Stratejisi’nin (the EU’s Preparedness Union Strategy) uygulanmasına yönelik çalışmalara devam edecek. Ayrıca Komisyonun uyum politikaları üzerine hazırlayacağı teklif hakkında müzakereleri de başlatacak. Bunun yanında, Avrupa Sömestri kapsamında tavsiye edilen reformların uygulanmasını sağlayacak.

Programda “Dışişleri” başlığının merkezine güvenlik ve savunmanın koyulduğu görülüyor. İlk olarak Ukrayna’ya yönelik askerî, siyasi ve ekonomik desteğin devam edeceği belirtiliyor. Bu kapsamda Rusya’nın dondurulan varlıklarından elde edilen gelirin Ukrayna için kullanılmaya devam edeceği gibi Rusya’ya yönelik yaptırımlar da sürdürülecek. Ayrıca Danimarka, AB’deki savunma sanayisinin güçlendirilmesi için iş birliğinin artırılmasına yönelik çalışacaklarını da vurguladı. Ek olarak, programın “Dış İlişkiler” kısmında karşılıklı çıkarlar kapsamında Orta Doğu, Körfez ülkeleri, Afrika ülkeleri, Hint-Pasifik ve Latin Amerika ile ilişkilerde ortaklıklar ve iş birliklerinin yaygınlaşması için çaba göstereceklerini de ekliyor.  

Programın “Ekonomik ve Finansal İlişkiler” bölümünde Danimarka, Avrupa’nın Yeniden Silahlandırılması Planı için çalışmaya devam edeceğini vurguluyor. Ayrıca, Üye Devletlerin savunma harcamalarını artırmaları için esnek mali kuralların oluşturulması çabalarının devam edeceğini belirtiyor. Nitekim, Danimarka ekonomi politikalarının merkezine savunmayı ve Ukrayna’ya mali desteği koyduğunun altını çiziyor.

Diğer yandan, Danimarka sürdürülebilir ekonomi politikalarının önemine işaret ederek AB mali kurallarının ve özellikle aşırı açık prosedürü bağlamında Konseyin aldığı kararların uygulanmasına odaklanacak. Ayrıca, yüksek miktarda sermayenin harekete geçirilmesi ve rekabetçilik düzeyinin iyileştirilmesi için Tasarruflar ve Yatırımlar Birliği’ni (the Savings and Investment Union) önceliklendirecek. Son olarak, 2026 yılı bütçesinin oluşturulması sürecine liderlik etmek de Danimarka Dönem Başkanlığı’nın planları arasında yer alıyor.

Adalet ve içişlerine yönelik olarak Danimarka’nın öne çıkardığı meseleler düzensiz göç ve organize suçlar. Danimarka Dönem Başkanlığı, düzensiz göç ile mücadele etmek için Göç ve İltica Paktı’nı merkeze koymakla beraber, düzensiz göçü teşvik eden yapıları belirlemek için yeni yöntemler geliştireceğini vurguluyor. Bunun yanında, etkili sınır kontrollerinin önemine işaret ederek dış sınırları güçlendirmek için çalışacaklarını da ekliyor. Öte yandan, programda organize ve sınır ötesi suçlara da değinilerek bunlarla mücadelenin önceliklendirileceği ve bu amaç doğrultusunda üçüncü ülkelerle iş birlikleri yapılacağı belirtiliyor. Ayrıca, teknolojinin suça zemin hazırlayan bir platform olduğuna vurgu yapan Danimarka Dönem Başkanlığı, çevrim içi suçların azaltılmasına yönelik hukuki düzenlemeler üzerine çalışacaklarını da ifade ediyor.

İstihdam, sosyal politikalar, sağlık ve tüketici ilişkilerine dair Danimarka Dönem Başkanlığı’nın temel hedefinin sosyal uyumu desteklemek ve rekabetçi işgücü piyasaları yaratmak olduğu görülüyor. Danimarka, sağlıklı ve güvenli iş çevreleri yaratma ve verimliliği artırma yönünde çalışacağını belirterek, bu amaçla Komisyonun Kaliteli İşler Yol Haritası’nı (Quality Jobs Roadmap) ve Avrupa Sömestri’ni uygulayacağını vurguluyor. Ek olarak, Avrupa’nın gündeminde olan uygun fiyatlı konut problemine değinen Danimarka, AB vatandaşları için sürdürülebilir ve uygun fiyatlı barınma çözümleri üretme amacıyla çalışmalar yürütecek. Ek olarak, küresel belirsizlikler sebebiyle ilaçların arz güvenliğinin önemini vurgulayan Danimarka, AP ile ilaç paketi üzerine yapılan müzakerelerin tamamlanmasını planlıyor.

Programın devamında rekabetçiliği ele alan Danimarka, Avrupa’nın ekonomik güvenliği, dayanıklılığı ve tedarik zincirinin günümüz şartlarında son derece kritik olduğuna işaret ediyor. Bu bağlamda politikaların sadeleştirilmesine odaklanacak ve aynı zamanda inovasyon açıklarının azaltılması için bir çerçeve oluşturmayı öncelikleri arasına koyacak.

Danimarka, “Ulaşım, Telekomünikasyon ve Enerji” politikalarına yönelik olarak Avrupa’nın ulaşım sektörünün, dijital altyapısının ve iç enerji piyasasının gelişmesi için çalışmaların devam edeceğini belirtiyor. Ulaşım alanında sadeleştirme politikalarına odaklanacak olan Danimarka Dönem Başkanlığı, AB’nin dijital rekabetçiliğine ve teknolojik egemenliğine de katkı sunmayı planlıyor.

Danimarka, ulaştırma hizmetleri için sera gazı emisyonlarının hesaplanmasına ilişkin ve tren altyapılarının kapasitesine dair düzenlemelerde AP ile nihai bir anlaşmaya varmayı hedefliyor. Bunun yanında, sürdürülebilir ve yenilikçi bir deniz ulaşımı yaratarak AB’nin bu alandaki konumunu güçlendirmek için çaba göstereceğine dair niyetini de ortaya koyuyor.

AB vatandaşlarına uygun fiyatlı ve temiz enerji sağlama hedefini yineleyen Danimarka, Komisyonun Uygun Fiyatlı Enerji için Eylem Planı’nı (Affordable Energy Action Plan) ve REPowerEU Yol Haritası’nı takip edeceğini böylece AB’nin enerji bağımsızlığına ve sürdürülebilir enerji projelerine katkı sunacağını belirtti.

“Tarım ve Balıkçılık” başlığı altında Danimarka’nın yeşil dönüşüm ile sadeleştirme politikalarını öne çıkarttığı görülüyor. Yeşil, sade ve pazar odaklı Ortak Tarım Politikası’na odaklanacak olan Danimarka, 2027 sonrası tarım sektörünün gelişimini belirleyecek Ortak Tarım Politikası için çerçeve oluşturacak müzakereleri de başlatmaya hazır olduğunu belirtti.

Dönem başkanlığı sırasında tamamlamayı planladığı bir diğer müzakere ise tarım politikalarının sadeleştirilmesi hakkında. Ayrıca, gıda sektörü ve tarım için daha iyi ve sade düzenlemeler yapılması için çalışmalar yürüteceklerini de belirtiyor.

“Çevre” başlığında Danimarka iklim, kaynaklar, kirlilik, doğa ve biyoçeşitlilik sorunlarına dikkat çekerek bu konularda çözüm üreteceğini taahhüt ediyor. 2040 iklim hedefine özellikle odaklanacaklarını vurgulayan Danimarka, AB’nin çevre meselesinde küresel olarak liderliği korumasının önemini belirtiliyor. Bu kapsamda, Danimarka, dönem başkanlığı sırasında COP30 için küresel iklim eylemlerinde insan hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği gibi konularda AB tutumunun belirleneceğini vurguluyor. Ayrıca, plastik kirlilik üzerine hazırlanmış yeni BM anlaşmasının kabul edilmesi sürecini de destekliyor.

Son olarak eğitim, gençlik ve kültür konusunda Danimarka iş birliğinin güçlendirilmesine yönelik çalışacağını vurguladı. Bu kapsamda Danimarka, Avrupa Eğitim Alanı için stratejik çerçevenin gözden geçirilmesine yönelik çalışacaklarını belirtmekle birlikte nitelikli işçi açığının azaltılması için de çaba göstereceğini vurguladı. Bunun yanında Danimarka, eğitim, gençlik ve sporla ilgili gelecekteki AB programlarına gençlerin katılımı sağlamak için çerçeve oluşturmaya odaklanacak.

Danimarka Dönem Başkanlığı’nın internet sitesine buradan ulaşabilirsiniz.