Avrupa Komisyonunun tehlikeli gıda dışı ürünler hakkında hazırladığı rapora ilişkin İKV Bilgi Notu yayımlandı.

AVRUPA’DAKİ TEHLİKELİ GIDA DIŞI ÜRÜNLER 2024

Hatice Fulya Topyıldız, İKV Uzman Yardımcısı

Avrupa Komisyonu, yıllık olarak hazırladığı tehlikeli gıda dışı ürünlere ilişkin raporu (Safety Gate 2024) 16 Nisan 2025 tarihinde yayımladı.[1] Avrupa Acil Uyarı Sistemi’nin (European Rapid Alert System) verileriyle oluşturulan bu raporda 2024 yılında 4.137 adet uyarı bildirildiği ve bu uyarıların 2003 yılından beri en yüksek sayıya ulaştığı ifade edildi.

Tablo 1. 2024 Yılında Hakkında En Sık Uyarı Bildirilen Ürün Grupları

Kaynak: Safety Gate 2024

Raporda en sık uyarı bildirilen ürün grubunun kozmetikler olduğuna vurgu yapılıyor. 2023 yılından itibaren kozmetik ürünlerdeki uyarıların istikrarlı bir şekilde arttığı ve bunun 2024 yılında rekor sayıda uyarıya ulaşılmasına yol açtığı belirtiliyor. Ayrıca, 2023 yılında uyarı oranı %13 olan oyuncakların 2024 yılında %15’e ulaştığı ifade ediliyor. Ek olarak, 2024 yılı verilerine göre oyuncaklardan sonra sırasıyla elektrikli cihazlar ve ekipmanlar, motorlu taşıtlar ve kimyasal ürünler geliyor.

Raporda, bir ürünün tehlikeli olup olmadığı değerlendirmesi yapılırken insan sağlığı ve güvenliğinin göz önüne alındığı belirtiliyor. Boğulma, işitme ve görme kaybı ya da kimyasalların neden olduğu tehlikelerin değerlendirildiği, aynı zamanda çevre ve güvenlik risklerinin de ele alındığı vurgulanıyor. Buna göre 2023 ve 2024 yılında kimyasal risklerle ilişkili uyarıların ciddi oranda artış gösterdiği ifade ediliyor ve bu durumun kozmetik ürünlerden kaynaklandığına dikkat çekiliyor. Rapora göre kimyasal risklerin artış göstermesine neden olan diğer ürün grubu ise hem insan sağlığına hem de çevreye oldukça zararlı olduğu belirtilen maddeler içeren elektronik cihazlar.

Raporda tehlikeli ürünler sebebiyle ortaya çıkan bir diğer önemli riskin yaralanma olduğuna dikkat çekiliyor. Buna örnek olarak motorlu taşıtların dahil olduğu kazalar, çocukların düşmesini ve kendilerine zarar vermelerini engelleyemeyen oyuncaklar gösteriliyor.

Tablo 2. 2024 Yılında En Çok Uyarı Bildirilen Ürünlerdeki Riskler

Kaynak: Safety Gate 2024

Raporun devamında ulusal yetkililerin bildirilen uyarıları izlemeleri gerektiğinin altı çizilerek bir ülkede tehlikeli olarak nitelendirilen bir ürünün kendi ülkelerinde satışta olup olmadığını takip etme konusunda sorumlu oldukları belirtiliyor. Son olarak, tüketicilerin tehlikeli ürünlerden korunması için uluslararası iş birliğinin artırılması gerektiği vurgulanıyor.