Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi tarafından ortaya konulan Avrupa Enerji Depolama Envanteri'ne ilişkin İKV Bilgi Notu yayımlandı.

AVRUPA ENERJİ DEPOLAMA ENVANTERİ

Fırat Akan, İKV Uzman Yardımcısı

Avrupa Komisyonuna bağlı Ortak Araştırma Merkezi (Joint Research Center- JRC), 20 Mart 2025 tarihinde “Avrupa Enerji Depolama Envanteri” (European Energy Storage Inventory) adlı yeni bir dijital aracı devreye aldı. REPowerEU Planı kapsamında geliştirilen araç, Avrupa genelinde temiz enerji depolama projelerine ilişkin gerçek zamanlı verileri sunan ilk kapsamlı platform olma özelliğini taşıyor. Platform batarya depolama, pompajlı hidroelektrik, hidrojen ve ısıl depolama gibi tüm teknolojileri kapsayarak, enerji sisteminin sürdürülebilirliğine ve arz güvenliğine katkı sağlamayı hedefliyor.[1]

Yenilenebilir Enerji Hedeflerinde Depolama Sistemlerinin Yeri

AB’nin yenilenebilir enerji dönüşümünde enerji depolama sistemleri kilit bir rol oynamaktadır. Güneş ve rüzgâr gibi değişken kaynakların şebekeye entegrasyonu sürecinde, enerji arzı ile talebi arasında denge kurmak ve sistemin sürekliliğini sağlamak açısından depolama çözümleri vazgeçilmez. Bu sistemler, yalnızca üretim fazlası enerjinin ihtiyaç zamanlarında kullanılmasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda şebeke kararlılığını destekleyerek voltaj ve frekans düzenlemesi gibi teknik konularda da önemli katkılar sunuyor.

Komisyonun yayımladığı verilere göre, 2025 itibarıyla Avrupa genelinde operasyonel enerji depolama kapasitesi yaklaşık 66 gigawatt seviyesinde. Planlanan yeni yatırımların hayata geçirilmesiyle birlikte bu kapasitenin 2035 yılına kadar iki katına çıkarak 132 gigawatta ulaşması bekleniyor. Bu büyüme perspektifi, enerji depolamanın yalnızca bir destek unsuru değil, enerji sisteminin temel bileşeni haline geldiğini gösteriyor.

Üye ülkeler arasında Almanya, İtalya ve İspanya, mevcut enerji depolama tesisleri bakımından öne çıkıyor. Halihazırda en yaygın kullanılan teknoloji pompajlı hidroelektrik sistemleri olarak görünüyor. Ancak, önümüzdeki dönemde yatırımların büyük kısmının batarya tabanlı elektrokimyasal çözümlere yönelmesi bekleniyor. Bu teknolojik kayış, hızlı yanıt süresi, modüler yapı ve ölçeklenebilirlik gibi avantajları sayesinde yenilenebilir kaynaklarla daha etkin bir entegrasyon sağlayacak.

Envanterin Sağlayacağı Katkılar

Avrupa Enerji Depolama Envanteri, enerji politikalarının oluşturulması ve sistem planlamasında kullanılmak üzere Komisyonun Ortak Araştırma Merkezi tarafından tasarlandı. Platform, hem kurum içi veri tabanlarından hem de dış ticari ve açık kaynaklı bilgi havuzlarından elde edilen verileri bir araya getirerek kapsamlı bir analiz altyapısı sunuyor.

Envanter, temiz enerji depolamanın tüm türlerini kapsayan bir haritalandırma ortaya koyacak. Üye ülkelerin enerji depolama kapasiteleri, proje sayıları, tercih edilen teknolojiler ve faaliyet durumlarına ilişkin veriler, interaktif gösterge tabloları aracılığıyla sunularak kullanıcıların karşılaştırmalı analizler yapmasına olanak sağlayacak. Böylece, Avrupa genelindeki enerji sistemlerinin gelişim eğilimleri daha net şekilde izlenebilir hâle gelmiş oldu.

Platform aynı zamanda, enerji depolama tesislerinin operasyonel durumları ve teknik ayrıntılarına ilişkin güncel bilgileri sağlayacak. Yasal ve düzenleyici çerçevelere dair politika analizleriyle desteklenen bu yapı sayesinde araştırmacılar, yatırımcılar ve politika yapıcılar, enerji depolama alanındaki kapasite projeksiyonlarını daha sağlıklı biçimde oluşturabilecek ve yatırımlarını daha veriye dayalı biçimde yönlendirecek.

Avrupa Enerji Depolama Envanteri’nin, Avrupa’nın güncellenmiş Stratejik Enerji Teknolojisi Planı’na (Strategic Energy Technology Plan - SET Plan) katkı sağlaması ve Temiz Enerji Teknolojileri Gözlemevi’ne (Clean Energy Technology Observatory) entegre edilmesi de hedefler arasında. Bu sayede, Avrupa enerji sisteminde şeffaflık artırılacak, veriye dayalı karar alma süreçleri güçlendirilecek ve entegrasyonun derinleşmesine katkı sağlanacak.

Dijitalleşme ve Enerji Güvenliği

Komisyonun, karbonsuzlaşma ve “Dijital Çağa Uygun Avrupa” hedefleri doğrultusunda, enerji sektöründeki dijital dönüşüm öncelikli bir alan haline geldi. Bu çerçevede, enerji depolama envanteri, dijital teknolojilerin enerji altyapısında sunduğu çözümleri görünür kılarak iklim ve dijital geçişin kesişim noktasında önemli bir araç olarak ortaya çıkıyor.

Envanterin, Avrupa’nın güncellenmiş Stratejik Enerji Teknolojisi Planı’na katkı sağlaması ve temiz enerji teknolojileri gözlemevi gibi platformlara veri sağlaması da planlanıyor. Bu yönüyle, Avrupa enerji sisteminde şeffaflık, entegrasyon ve planlama yetkinliği güçlendirilmiş olacak.

Enerji Depolamada Gelecek Beklentileri

Temiz enerji kaynaklarının yaygınlaşmasıyla birlikte, enerji depolama sistemleri Avrupa’nın enerji arz güvenliğini artırmak, şebeke esnekliğini sağlamak ve maliyet etkinliğini yükseltmede önem arz ediyor. Depolama sistemleri aynı zamanda enerji israfını azaltarak, üretim ve tüketim arasındaki zamansal farkı dengeleyebiliyor ve tüketiciye daha istikrarlı bir enerji hizmeti sunabiliyor. Böylelikle, Avrupa Enerji Depolama Envanteri sayesinde, AB’nin enerji bağımsızlığına yönelik atacağı adımların daha somut, izlenebilir ve ölçülebilir hale gelmesi hedefleniyor.