AB okul yemeği programlarının güncel durumuna ve faydalarına ışık tutan rapora ilişkin İKV Bilgi Notu yayımlandı.

AB’DE OKUL YEMEĞİ PROGRAMLARINA İLİŞKİN RAPOR

Aygen Torun, İKV Uzman Yardımcısı

Okul Yemekleri Koalisyonu Araştırma Konsorsiyumu (School Meals Coalition’s Research Consortium) tarafından 13 Mart 2025 tarihinde AB’deki okul yemeği programlarına ilişkin bir rapor yayımlandı.[1] Bu rapor, Avrupa Komisyonu ve Okul Yemekleri Koalisyonu tarafından ortaklaşa düzenlenen Çocuk Güvencesi koordinatörler toplantısında (Child Guarantee coordinators meeting) elde edilen çıktıları ve tartışmaları bir araya getiriyor ve AB’de okul yemekleri programlarının güncel durumuna, faydalarına ve bu alandaki en iyi uygulamalara ışık tutuyor.

Rapora göre sağlıklı beslenme ve fiziksel aktiviteyi engelleyen etmenler Avrupalı çocuklarda fazla kilo ve obezitenin görülme sıklığını artırıyor. Obeziteyle mücadele açısından okul yemeği programları önemli bir mekanizma sayılıyor. Okul yemeği programları çocuk sağlığını, bilişsel gelişmeyi ve eğitimdeki çıktıları olumlu etkilerken sosyal eşitsizliklerle de mücadele ediyor. Okul yemeği programları, çevresel sürdürülebilirliği teşvik etme ve yerel tarımı destekleme konularında da ek faydalar sağlıyor. Özellikle okul yemeklerinde yerel gıdaların önceliklendirilmesine ilişkin bölgesel veya ulusal planlamaların yapılmasının piyasa için ek faydalar doğuracağı ifade ediliyor. Yetersiz beslenmeden doğan sağlık maliyetlerini ve hastalıkların yayılmasını potansiyel olarak azaltan bu programların ekonomik getirileri de mevcut; nitekim okul yemeği programlarına yapılan yatırımın tahmini getirisi yatırımların ortalama yedi katı olarak ölçülüyor.

Okul yemeği programlarının güncel durumlarına bakıldığında üye ülkeler arasında farklılıklar gözlemleniyor. Bazı üye ülkelerde okul yemekleri zorunlu eğitimdeki tüm öğrencilere verilirken çoğunda düşük gelir gruplarındaki çocuklar, belirli okullar veya belirli bölgeler okul yemeği programlarının kapsamına alınıyor. Bazı üye ülkeler programları daha fazla okulu kapsayacak şekilde genişletirken bazılarında bu programlar henüz hayata geçmeye başlıyor. Bulgaristan’da ise bir okul yemekleri programı bulunmuyor. Bu programlara ayrılan bütçeler de ülkeden ülkeye ciddi farklılıklar gösteriyor. Ülkelerin çoğunda bağlayıcı beslenme standartları varken bu programlara organik gıdayla ilgili standartların sınırlı düzeyde dâhil edildiği görülüyor.