Almanya Federal Meclisi 2025 seçim sonuçlarına ilişkin İKV Bilgi Notu yayımlandı.

2025 ALMANYA SEÇİMLERİ

Hatice Zeynep Şen, İKV Uzman Yardımcısı

Almanya erken seçimleri 23 Şubat 2025 tarihinde gerçekleşti. 2021’de SPD önderliğinde iktidara gelen Trafik Işığı Koalisyonu, 6 Kasım 2024 tarihinde Olaf Scholz’un Liberallerden Maliye Bakanı Christian Lindner’i görevden almasıyla çökmüş ve erken seçim kararı alınmıştı. [1]  2021 seçimlerinden zaferle çıkan Trafik Işığı Koalisyonu partileri büyük bir oy kaybı yaşarken Almanya Hıristiyan Demokrat ve Hristiyan Sosyal Birliği CDU/CSU partileri (Christlich Demokratische Union Deutschlands- CDU, Christlich-Soziale Union- CSU) seçimi kazandı ve gelecek dönem koalisyonunun öncü partisi konumuna geldi.

CDU/CSU oylarını %4,4 artırarak 21’inci dönem Alman Federal Meclisinde yeniden en büyük parti grubu oldu.[2] 2025 seçimlerinde en büyük oy kaybını ise %9,3 ile eski koalisyonun lider partisi Sosyal Demokratlar (Sozialdemokratische Partei Deutschlands-SPD) ve %7,1 ile koalisyonun küçük ortağı Liberal Hür Demokrat Parti (Freie Demokratische Partei- FDP) yaşadı. FDP %5 barajını aşamadığı için Federal Mecliste (Bundestag) temsil edilemeyecek. Almanya için Alternatif Partisi (Alternative für Deutschland-AfD) ise %20,8 ile önceki döneme kıyasla oylarını iki katına çıkarıp, SPD’yi geçerek Bundestag’ın en büyük ikinci partisi konumuna geldi. 2021 koalisyonunun ikinci büyük ortağı olan Yeşiller (Bündnis 90/Die Grünen) %3,1 ile koalisyondaki partiler arasında en az oy kaybını yaşayan parti oldu. 2021’deki gibi Bundestag’ın en küçük grubu olmaya devam edecek olan Sol Parti (Die Linke) 2025 seçimlerinde oylarını yaklaşık %4 oranında artırdı.[3] Çoğunluğu Sol Parti'nin eski üyelerinden oluşan ve ayrı bir grup olarak kurulan Sahra Wagenknecht İttifakı (Bündnis Sahra Wagenknecht-BSW) ise anketlerde oldukça yüksek oranlarda başlamasına rağmen %4,97 ile sınırda kaldı ve Bundestag’a giremedi. Almanya’daki Danimarkalı ve Friz azınlığı temsil eden ve %5 seçim barajını karşılaması gerekmeyen Güney Schleswig Seçmen Birliği (South Schleswig Voters’ Association-SSW) ise ikinci oyların %0,2’sini alarak bir kez daha bir koltukla temsil hakkına sahip oldu.[4]

2021 seçimlerinde SPD’nin birinci olduğu bölgeler doğuyu da kapsayacak şekilde geniş dağılım göstermişti. Ancak 2025 seçimlerinde Almanya genelindeki oy dağılımı Doğu-Batı ayrımını tekrar ortaya koydu. Sağ popülist AfD şimdiye kadarki en iyi sonucunu kaydetti ve özellikle doğu Almanya’da en güçlü parti konumuna geldi. Brandenburg, Mecklenburg-Batı Pomeranya, Saksonya, Saksonya-Anhalt ve Thüringen eyaletlerinde açıkça önde gelen AfD’nin birçok bölgede de ikinci oyların %30’dan fazlasını kazandığı kaydedildi. Seçimin en büyük kaybını SPD ve FDP yaşarken kazananları ise AfD ve Sol Parti olarak değerlendirildi. Hükümetin kurulması için 316 vekil gerekiyor. AfD ile olası bir iş birliğini reddeden CDU Lideri Friedrich Merz en güçlü Şansölye adayı olurken, olası hükümetin de CDU/CSU ve SPD’den oluşan “Büyük Koalisyon” öncülüğünde kurulması bekleniyor. Önümüzdeki günlerde partiler kendi program ve politikalarını görüşerek koalisyon anlaşması müzakerelerine başlayacak ve resmi anlaşma sağlandığı takdirde hükümet kurulacak.

Tablo 1: Partilerin Oy Dağılımı (%)[5]

Kaynak: Bundeswahlleiter (Federal Returning Officer) Bundestag election 2025

Tablo 2: Partilerin Federal Meclisteki Milletvekili Sayısı[6]

Kaynak: Bundeswahlleiter (Federal Returning Officer) Bundestag election 2025

Seçime Dair Öne Çıkanlar

• Haziran 2023’teki seçim reformu ile sayısı değişkenlik gösteren ve 2021’de 733 üyeli olan Parlamentodaki koltuk sayısı sınırlandırıldı. Buna göre tarihte ilk kez Alman Parlamentosu sabitlenmiş üye sayısından oluşuyor ve 21’inci Dönem Parlamentosu 630 üye ile önceki dönemden daha küçük olacak.
• 2021 seçimlerine katılım oranı %76,4 iken 2025’te katılım oranı %82,5 ile birleşmeden sonraki en büyük katılım olarak kaydedildi. (En yüksek: 1972, %91.1)
• 2021’de çok az altında kalmasına rağmen 2025 seçimlerinde ilk kez Büyük Koalisyon genel oylamada %50’in ciddi şekilde altında kaldı. (Koltuk sayısı dışında)
• 19 Türkiye kökenli vekil Federal Meclise girdi.
• Geleneksel olarak SPD’ye oy veren işçilerin yaklaşık %38’i, işsizlerin ise %34’ü AfD’ye oy verdi.
• İlk analizlere göre CDU, SPD’den 1,8 milyon, FDP’den 1,3 milyon, ilk kez oy kullananlardan 1,5 milyon oy kazandı. AfD’ye ise 830 bin oy kaybetti. 
• Sol Parti hem SPD’den 560 bin, hem de Yeşiller’den 700 bin oy kazandı.
• 18 ile 24 yaş arasındaki gençler siyasi yelpazenin en uç noktalarını tercih ederek, oylarını sağ popülist AfD ve Sol Parti’ye verdi. Gençlerin uzun zamandır tercihi olan Yeşiller ise bu yaş grubunda en düşük oy oranını kaydetti. 60 yaş üstü seçmenler CDU ve SPD gibi merkez partileri tercih etti.
• Erkekler daha çok CDU ve AfD’ye oy verirken, kadınlar SPD, Yeşiller ve Sol Parti’yi tercih etti.
• Eğitim oranlarına bakıldığında üniversite eğitimi olmayan veya temel eğitime sahip seçmenler AfD ve CDU’yu tercih ederken, daha yüksek eğitim seviyesine sahip seçmenlerin Yeşiller ve Sol Parti’ye oy verme olasılığı temel eğitim seviyesine sahip olanlara göre iki kattan fazlaydı.
• AfD’yi en çok tercih nedenleri arasında ise diğer partileri protesto etme ve seçmenlerin değerlerini temsil ettiğine olan inanç yer aldı.