Avrupa Komisyonunun güvenli ve sürdürülebilir e-ticaret ithalatı için getirdiği yeni önerilere ilişkin İKV Bilgi Notu yayımlandı.

KOMİSYONDAN GÜVENLİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR E-TİCARET İTHALATI İÇİN YENİ ÖNERİLER

Ahmet Emre Usta, İKV Uzmanı

Avrupa Komisyonu, 5 Şubat 2025 tarihinde, üçüncü ülkelerin çevrim içi alışveriş platformlarında satılan düşük fiyatlı ürünlerin ithalatının yol açtığı sağlık, güvenlik, çevre ve haksız rekabet gibi riskleri azaltmak amacıyla, Güvenli ve Sürdürülebilir E-Ticaret için Kapsamlı AB Araç Kutusu[1] (A Comprehensive EU Toolbox for Safe and Sustainable E-commerce) başlıklı bir tebliğ yayımladı.

Tebliğde, 2024 yılında değeri 150 avroyu aşmayan yaklaşık 4,6 milyar sevkiyatın, yani günde 12 milyon paketin Tek Pazar’a girdiği; bu miktarın 2023 yılına göre iki, 2022 yılına göre ise üç kat arttığı vurgulandı. Ancak yapılan incelemeler sonucunda, bu teslimatların büyük çoğunluğunun AB mevzuatına uymadığı tespit edildi.

Tebliğ Ne Öneriyor?

Tebliğde, piyasaya giren güvensiz, sahte ve yasa dışı ürünlerden kaynaklanan endişeleri gidermek amacıyla çeşitli öneriler yer aldı:

• Gümrük Reformu: Tebliğde, 150 avrodan daha düşük değerdeki teslimatlar için vergi muafiyetlerinin kaldırılması ve daha çok veri paylaşımı ile risk değerlendirmeleri gibi kontrollerin güçlendirilmesi konularını kapsayan Gümrük Birliği Reform Paketi’nin hızlıca onaylanması talep edildi. Doğrudan tüketicilere gönderilen e-ticaret ürünlerinin sevkiyatının uyum denetimi maliyetlerini karşılamak amacıyla, tüm taraflar için eşit şartlarda uygulanacak bir işlem ücretinin getirilmesinin de değerlendirildiği ifade edildi.
• İthal Edilen Mallara Yönelik Önlemler: Tebliğde, gümrük ve piyasa gözetim otoritelerinin, ithal edilen malların güvenliğini sağlamak amacıyla birlikte çalışarak koordine kontroller başlatacağı ve ilk defa ürün güvenliği taraması gerçekleştireceği bilgisi aktarıldı. Bu uygulamalar, mevzuata uymayan ürünlerin piyasadan kaldırılmasına yardımcı olacak ve risk analizleri yapılarak ek eylemler için gerekli kanıtların toplanmasını sağlayacak. Yapılan risk analizlerine dayanarak belirli işletmeler, mallar veya ticaret akışları için gelecekteki kontroller sürekli olarak yoğunlaştırılacak. Yani, uyumsuzluk oranı ne kadar yüksekse, sonraki aşamalarda daha sık ve dikkatli denetim yapılacak ve sistematik uyumsuzluk vakalarına cezalar uygulanacak.
• Çevrimiçi Pazar Yerlerinde Tüketicilerin Korunması: Tebliğde, Dijital Hizmetler Yasası kapsamında, e-ticaret uygulamalarının etkili izlenmesine özel bir önem verildiği vurgulandı. Bu doğrultuda, Dijital Pazarlar Tüzüğü ile birlikte Genel Ürün Güvenliği Tüzüğü, Tüketici Koruma İş Birliği Tüzüğü ve Tüketici Koruma Ağı gibi diğer düzenleyici araçlar da devreye alınarak, çevrim içi pazar yerlerinde tüketicilerin korunması sağlanacak.
• Dijital Araçların Kullanılması: Tebliğde, Dijital Ürün Pasaportu ve potansiyel olarak uyumsuz ürünlerin tespiti için geliştirilecek yeni Yapay Zekâ araçları ile e-ticaret ortamının denetlenmesinin kolaylaştırılacağı ifade edildi.
• Çevresel Koruma: Tebliğde, Sürdürülebilir Ürünler için Eko-tasarım Tüzüğü kapsamındaki ilk eylem planının kabulünün sağlanacağının altı çizildi.
• Uluslararası İş Birliği ve Ticaret: Tebliğde, AB ürün güvenliği standartlarının yaygınlaştırılması ve uygulanmasının sağlanması amacıyla uluslararası düzeyde iş birliğinin güçlendirileceği ifade edildi. Bu kapsamda AB ürün güvenliği kuralları hakkında eğitim faaliyetleri düzenlenerek, uluslararası paydaşlar arasında bilgi ve deneyim paylaşımı artırılacak ve damping ve sübvansiyon gibi haksız ticaret uygulamalarına ilişkin ortaya çıkabilecek kanıtlar titizlikle incelenecek.