İKTİSADİ KALKINMA VAKFI

Türkiye’nin AB Uzmanı

Temel Politika Alanları
REKABET POLİTİKASI

AB’nin ekonomik entegrasyon sürecinin nihai hedefi tüm üye devletlerdeki şirketlerin eşit koşullar altında rekabet edebileceği bir İç Pazar oluşturmaktır. Bu hedefe varmak için bir ortak rekabet politikasının varlığı şarttır. Rekabet Politikası temel olarak, etkili ve adil bir rekabet ortamı oluşturmayı, Avrupa pazarının düzgün bir şekilde işlemesini ve tüketicilerin de serbest pazardan faydalanmasını amaçlamaktadır. Bu sayede verimliliğin artırılması, tüketicilerin daha çeşitli ve yüksek kaliteli ürünlere daha düşük fiyatlarla ulaşması ve teknolojik yeniliklerin artırılması hedeflenmiştir.

AB’nin rekabet kurallarına göre, işletmeler, fiyatları sabitleyip pazarı bölemezler, piyasada sahip oldukları hâkim durumlarını kötüye kullanıp diğer şirketleri dışlayamaz ve tekel yaratamazlar ve tüm pazarı ya da önemli bir bölümünü kontrol edebilecekleri şekilde diğer şirketlerle birleşemezler. Rekabet Politikası, sadece şirketlerin davranışlarını değil, üye devletlerin işletmelere veya sektörlere yaptıkları maddi yardımları da kapsar. Buna göre, devletin, belirli şirketlere veya işletmelere, onlara diğer şirketlerin karşısında üstünlük sağlayacak şekilde maddi yardımda bulunması –eğer toplumun yararına değilse- yasaklanmıştır.

AB, rekabete aykırı davranışlarla mücadele etmekte ve şirketlerin birleşmelerini kontrol etmektedir. Küreselleşme ve uluslararası pazarın büyümesi sonucunda şirketlerin kartel veya tekel oluşturması, gruplaşarak pazarı bölüşmeleri veya diğer şirketlerin rekabetini engellemeleri gibi yasal olmayan davranışlar, sadece işletmeleri değil, tüketiciler gibi daha geniş bir kesimi de etkilemektedir. Avrupa Komisyonu, üye ülkeler arası ticareti etkileyecek boyutta olan bu tür davranışları araştırmakta ve gerektiğinde yüksek para cezaları vermektedir. Komisyon bu konudaki faaliyetlerini, üye ülkelerin ulusal rekabet kurumları ile işbirliği içinde yürütmektedir. Ulusal mahkemeler de, şirketlerin AB’nin politikalarına uyup uymadığını kontrol etme yetkisine sahiptir. Tüketiciler ve işletmeler de rekabet kurallarına uyulmadığı için zarar görmeleri halinde, üye ülke mahkemelerinde zararlarının giderilmesini isteyebilirler.