Ocak-Haziran 2024: Belçika
![]() |
Belçika, 1 Ocak 2024 tarihinde, AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı İspanya’dan devraldı. İspanya, Belçika ve Macaristan’dan oluşan 12’nci Üçlü Dönem Başkanlığı kapsamında 2024 yılının ilk yarısında dönem başkanlığı görevini yürütecek olan Belçika, bu görevi 1 Temmuz 2024’e itibarıyla Macaristan’a devredecek. AB’nin kurucu ülkelerinden Belçika’nın 2024’te yürüteceği 13’üncü dönem başkanlığının mottosu “Koru, Güçlendir, Hazırlan” olarak belirlendi. 2024’ün ilk yarısında yaklaşık 2000 resmi ve 530’dan fazla gayrı resmi toplantıya ev sahipliği yapması beklenen Belçika’nın Başbakanı Alexander De Croo üzerinde durulacak temel konuları şu şekilde açıkladı:
Koru: AB vatandaşlarının ve sınırlarının korunmasının yanında demokratik değerlerin, hukukun üstünlüğünün Ukrayna’ya destek dahil birliğin savunulması.
Güçlendir: AB’nin küresel sahnede rekabet gücünün artırılmasının yanında iç ve dış zorluklar ve fırsatlar karşısında Avrupa’nın birliğinin ve dayanışmasının korunması, ileriye dönük bir vizyonla sürdürülebilir kalkınma ve çevre politikalarına yaklaşılması.
Hazırlan: AB’nin gelecekteki genişlemelerine, karşılaşacağı zorluk ve fırsatlara hazırlanmak, gelecekte işleyişini sürdürebilmesi için Birliğin içerisinde reforma duyulan ihtiyaç.
Belçika Dönem Başkanlığı’nın vizyonunu kısaca bütüncül, insanların ve AB’nin elde ettiği başarıların korunmasına odaklanan, ekonomisini, yapısını ve kabiliyetlerini güçlendiren ve proaktif olarak gelecekteki zorluk ve fırsatlara hazırlanan bir Birlik olarak tanımlamak mümkün. Zaten Belçika Başbakanı tarafından açıklanan dönem başkanlığının sloganı ve altı öncelikli konusu da karmaşık ve hızla değişen küresel siyaset alanında güvenli, güçlü ve daha dayanıklı bir Avrupa taahhüdünün izlerini taşıyor.
Geçmişteki dönem başkanlıkları tecrübelerinde Avrupa tarihinin önemli dönüm noktalarına tanıklık eden Belçika, 1958'de Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) kurulduğunda yeni Konsey'in dönem başkanlığını üstlenen ilk ülke oldu. 1961'de Belçika Dönem Başkanlığı Berlin Duvarı'nın inşası ile Avrupa'yı ikiye bölen Soğuk Savaş'ın karanlık atmosferine denk geldi. 1968'de AET'nin altı üye ülkesi kendi aralarındaki gümrük kısıtlamalarına son verdiğinde de Belçika dönem başkanıydı. 1987'de Erasmus öğrenci değişim programı Belçika'nın dönem başkanlığı sırasında başlatıldı. Bu program, Avrupa'nın gençleri arasında karşılıklı anlayışı ve iş birliğini teşvik etmek için önemli bir araç oldu. Eylül 2001’de Belçika Dönem Başkanlığı, dünyayı sarsan terör saldırılarının gölgesinde sürdü.
12’nci Üçlü Dönem Başkanlığı
Üçlü Dönem Başkanlığı sistemi 2009 Lizbon Antlaşması ile kabul edilmiş ve 2010’dan itibaren uygulanmaya başlamıştır. Belçika dönem başkanlığı görevini İspanya ve Macaristan ile birlikte 18 aylık bir süreçten oluşan 12’nci Üçlü Dönem Başkanlığı kapsamında yürütecek. Haziran 2023’te açıklanan Üçlü Dönem Başkanlığı Programı’nda, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle birlikte küresel belirsizliklerin iyiden iyiye arttığı bir jeopolitik ortamda, AB içindeki dayanışmanın ve AB dayanıklılığının pekiştirilmesinin önemine dikkat çekilmektedir. AB’nin stratejik otonomisinin güçlendirilmesi maksadıyla yeşil ve dijital dönüşümü de hızlandırarak AB’nin sanayi altyapısının kuvvetlendirilmesi ve yeniliklerin teşvik edilmesi; yeşil ve dijital dönüşüm gerçekleştirildiği sırada bu sürecin kapsayıcı ve adil bir şekilde sürdürülmesi; uluslararası ortaklıklarda, çok taraflı iş birliklerinde ve güvenliğin her alanında sağlanacak ilerlemelerle AB çıkarlarının etkili bir şekilde korunması, Üçlü Dönem Başkanlığı’nın öncelikleri olarak sıralanmaktadır.
Belçika Dönem Başkanlığı’nın Öncelikleri
1-Hukukun Üstünlüğü, Demokrasi ve Birliği Savunmak
Avrupa Birliği, temel haklar, hukukun üstünlüğü ve demokratik değerler üzerine kuruludur. Bu değerler, birlik, bireysel özgürlüklerin korunması, eşitlik ve ayrımcılık yapmama ve vatandaşların refahı için temel oluşturur. Belçika Dönem Başkanlığı'nın çalışmaları boyunca demokratik ilkeler, hukukun üstünlüğü ve temel hakları savunmak temel unsur olacaktır.
Başkanlık, özellikle gençlerin katılımına vurgu yaparak vatandaşların güçlendirilmesi ve dâhil edilmesine odaklanacaktır. Avrupa eğitim alanı, eğitim kalitesi, ömür boyu öğrenme, hareketlilik ve spor konularında çalışmalar yürütecektir. Medya özgürlüğünü ve çoğulculuğu güçlendirerek, kültür ve yaratıcı sektörlerin dijital dönüşümünü teşvik ederek ve kültür, miras ve Avrupa kimliği arasındaki bağlantıları derinleştirerek demokratik değerleri güçlendirmeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda Belçika, farklı yönetim seviyelerinde iş birliği, yerindenlik ve orantılılık ilkelerine saygı göstererek çeşitli ihtiyaç ve zorluklara etkili bir şekilde yanıt verme imkânı sağlamayı amaçlamaktadır.
Belçika, AB’nin genişlemesinin Birliği daha güçlü hâle getireceğini düşünmektedir. Bu nedenle Başkanlık, aday ülkeleri Birliğe katılma çabalarında desteklemeyi taahhüt etmektedir. Aynı zamanda, gelecekteki yeni üyeleri göz önünde bulundurarak Birliğin politikalarını, kaynaklarını ve karar verme yapılarını hazırlamaya kritik önem atfetmektedir.
2-Rekabet Gücünü Artırmak
Değişen jeopolitik gerçekler ve yapay zekâ gibi yeni teknolojilerin hızla gelişmesi ışığında, AB uzun vadeli rekabet gücüne ve endüstri politikalarına öncelik vermelidir. AB, başta KOBİ'ler olmak üzere işletmeler için adil bir çalışma alanı sağlar ve onların hem Avrupa'da hem de global sahnede adil bir şekilde rekabet etmelerini mümkün kılar. Tutarlı, tahmin edilebilir ve basitleştirilmiş bir düzenleyici çerçeve kilit noktadır. AB, vatandaşları güçlendiren ve işletmelere fayda sağlayan sürdürülebilir, yenilikçi ve dayanıklı bir dijital ekosistemin yaratılmasında öncülük rolünü oynamalıdır.
Belçika Dönem Başkanlığı, AB'nin iç pazarını ve endüstriyel geleceğini güçlendirmek ve sermaye piyasaları birliğini ve enerji birliğini tamamlama çalışmalarına devam etmek için çalışacaktır. Bu doğrultuda Belçika, ekonomik güvenliği artırmaya, zararlı bağımlılıkları azaltmaya ve kritik sektörlerde teknolojik liderliği teşvik etmeye dikkat edecektir.
Başkanlık, araştırma, geliştirme ve inovasyonun rolünü artırarak, AB'nin önemli değer zincirlerinin dayanıklılığını ve rekabet gücünü artıran özel çözümlerin geliştirilmesinde ve ticarileştirilmesinde öncü olmayı hedeflemektedir. Geleceğe göre şekillendirilmiş, istihdam oranlarını artıran ve büyümeyi teşvik eden bir iş gücü piyasası için çalışacaktır. Hem kamu hem de özel yatırımların önemini vurgulayacaktır. Ayrıca, uyum politikasının uzun vadeli bir yatırım aracı, dönüşüm ve yakınsama için bir katalizör ve AB için bir çimento olarak önemini de vurgulayacaktır. Gıda üretimindeki özerkliğine özel önem gösterecektir. Başkanlık, AB'nin iç ve dış politikaları arasındaki tutarlılığa odaklanacaktır.
3-Yeşil ve Adil Bir Geçişi Takip Etmek
AB'nin iddialı dönüşüm gündemi, iklim değişikliği, biyoçeşitlilik kaybı ve kirlilik gibi üçlü krize acil olarak çözüm bulma ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Belçika Dönem Başkanlığı, kararlı ve bütünsel eylemin önemini vurgulamakta ve kimseyi geride bırakmama ilkesini benimsemektedir.
Yeşil Mutabakat'ı sürdürerek, enerji ve iklim geçişini önceliklerinin merkezine yerleştirecektir. İklim değişikliğine karşı hassasiyetleri azaltmak için Birlik’in döngüsel ekonomisini ve uyarlanabilirlik ve hazırlık kapasitelerini geliştirmeye çalışacaktır. Ayrıca sürdürülebilir su yönetimini de teşvik edecektir.
Jeopolitik ve aşırı iklim olayları, hızlandırılmış ve kapsayıcı bir enerji geçişine ihtiyaç olduğunu ortaya koymuştur. Bu geçiş, vatandaşlara ve şirketlere uygun fiyatlı enerji sağlamalı, güçlü ve güvenilir bir arz güvenliği temin etmeli ve iklim nötr hedefine katkıda bulunmalıdır. AB, enerji verimliliği potansiyelini tüm ekonomide kullanmalı ve yenilenebilir ve düşük karbonlu enerji kaynaklarının ve taşıyıcılarının geliştirilmesini hızla ilerletmelidir. Esnek, entegre bir Avrupa enerji ağı sağlamak için artan yatırımlar bu amaç için elzemdir.
4-Sosyal ve Sağlık Gündemini Güçlendirmek
Avrupa Sosyal Haklar Sütunu üzerine inşa edilen Belçika Dönem Başkanlığı, daha kapsayıcı, cinsiyet eşitliğini gözeten ve herkes için adil bir Avrupa toplumu oluşturmak üzere AB’yi iddialı bir sosyal gündemle donatmayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda Belçika, tüm seviyelerde sosyal diyalogu güçlendirmeyi, adil iş gücü hareketliliğini, işyerinde ruh sağlığını ve sürdürülebilir sosyal korumaya erişimi desteklemeyi amaçlamaktadır. Belçika, Sosyal Yakınsama Çerçevesi'nin ilk uygulamasına ve sosyal yatırımların potansiyeline özel dikkat göstererek Avrupa Sömestri’nin sosyal boyutunu güçlendirmeyi ve sosyal ekonominin gelişmesine elverişli bir çerçeveyi teşvik etmeyi hedeflemektedir. Ayrıca herkes için makul ve erişilebilir konutlara erişimi garanti altına almak için siyasi eylemlerin artırılmasını savunacaktır.
Ek olarak, AB'nin krizlere hazırlık durumunu değerlendirmeyi destekleyecek, ilaç tedariki güvenliğini güçlendirecek ve AB'nin sağlık ve bakım personelini artırmak için strateji geliştirecektir. Başkanlık, vatandaşların uygun fiyatlı ilaçlara erişimini iyileştirmek için karşılanmayan tıbbi ihtiyaçları daha iyi ele almaya çalışacaktır.
5-İnsanları ve Sınırları Korumak
Belçika Dönem Başkanlığı, yeni Avrupa göç ve iltica paktı ile ilgili kalan tüm yasal dosyaları ele almayı hedeflemektedir. Pakt, Üye Devletler arasında sorumluluk ve dayanışma ruhu içinde güveni güçlendirecek, AB'ye gelen insanlara yasal netlik getirecek ve AB vatandaşlarına, değerlerimiz ve uluslararası hukukla uyumlu bir şekilde insani ve etkili göç yönetimi sağlayacaktır.
Belçika, göç ve iltica konusunun dış boyutunu güçlendirmek için çalışacak, özellikle de Afrikalı ortaklarla yakın çalışarak, uluslararası hukuka tam saygı göstererek, iki kıta arasında karşılıklı olarak faydalı bir ortaklık geliştirmeye yönelik çalışmalar yürütecektir.
Belçika, organize suçla mücadeleye, terörizmi ve şiddetli aşırıcılığı önlemeye ve AB'nin krizlere ve yeni ve hibrit zorluklara karşı dayanıklılığını güçlendirmeye özel önem verecektir. Belçika’ya göre AB vatandaşlarının güvenliğini sağlamak, Avrupa güvenliği ve savunmasında daha entegre bir Birlik yaklaşımını benimsemeyi gerektirir. Bu doğrultuda Başkanlığın odak noktası, bir Avrupa Savunma Sanayi Stratejisi geliştirme olasılığını araştırmak da dâhil olmak üzere, Avrupa savunma teknolojik ve endüstriyel tabanını güçlendirmek olacaktır.
6-Küresel bir Avrupa’yı Teşvik Etmek
Çok taraflı sistem ve kurallara dayalı uluslararası düzen, jeopolitik çatışmalar ve hatta Avrupa kıtasında açık savaşın tekrar başlaması gibi nedenlerle giderek daha fazla zorlanmaktadır. Bu gerçeğe uyum sağlamak için Belçika Dönem Başkanlığı, AB'nin dayanıklılığını ve özerkliğini güçlendirmek ve çıkarlarını ve değerlerini savunmak için yaptığı çalışmaları kararlı bir şekilde sürdürecektir.
Dış politika hedeflerine ulaşmak için AB, ekonomik, güvenlik ve savunma yeteneklerinin yanı sıra kalkınma ve insani yardım kapasitesini tam olarak harekete geçirmelidir. Bu, açık, sürdürülebilir ve iddialı bir ticaret politikasını da içermektedir. Söz konusu olgu, güçlendirilmiş, kurallara dayalı çok taraflı ticaret sistemini gerekli kılmaktadır. Bu doğrultuda, 2030 Gündemi'ne uygun olarak Belçika Dönem Başkanlığı, herkes için yenilikçi, dayanıklı, sürdürülebilir ve yüksek kaliteli sağlık hizmetlerine ve ürünlerine eşit erişimi sağlarken evrensel sağlık kapsamına ulaşmak için sağlık sistemlerinin güçlendirilmesini teşvik edecektir.
Belçika Dönem Başkanlığı’nın internet sitesine buradan ulaşabilirsiniz.