Türkiye’nin ilk iklim kanunu teklifine ilişkin İKV Bilgi Notu yayımlandı.

TÜRKİYE’NİN İLK İKLİM KANUNU YOLDA

Melike Sönmez, İKV Uzman Yardımcısı 

Yeşil kalkınma vizyonu ve net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda iklim değişikliği ile mücadelede sera gazı emisyonlarının azaltılmasını, iklim değişikliğine uyumu ve bu hususlara yönelik uygulama ve planlama araçlarını düzenleyen İklim Kanunu teklifi TBMM Çevre Komisyonu tarafından 26 Şubat 2025 tarihinde onaylandı. 20 madde ile 2 geçici madde içeren ve 3 farklı kanunda değişiklik öngören İklim Kanunu Teklifi, hedeflerin gerçekleştirilmesi doğrultusunda farklı kurum ve kuruluşlar için de çeşitli sorumluluklar tanımlıyor. Teklif Meclis Genel Kurul’unda görüşülüp onaylandıktan sonra kanunlaşması bekleniyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından kanun teklifinin kapsamı şu şekilde paylaşıldı[1]:

• Eşitlik, iklim adaleti, ihtiyatlılık, katılım, entegrasyon, sürdürülebilirlik, şeffaflık, adil geçiş ve ilerleme yaklaşımları temel alınacak,
• Ulusal Katkı Beyanı ile belirlenen net sıfır emisyon hedefi ile İklim Değişikliği Başkanlığı’nın yayımladığı strateji ve eylem planları doğrultusunda sera gazı emisyonları azaltılacak,
• İklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik eylem planları 31 Aralık 2027’ye kadar hazırlanacak ve uygulanacak ve Cumhurbaşkanı bu süreyi bir yıl uzatabilecek,
• Her ilde İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak ve bu kurullar vali başkanlığında ilgili kurum ve kuruluşların temsilcileri ile yerel yönetimlerin temsilcilerinden oluşacak,
• Türkiye Yeşil Taksonomisi kurularak sektörel ve tematik raporlar hazırlanacak; böylece finansal kaynakların yönlendirilmesi sağlanarak iklim değişikliği teşvik mekanizmaları geliştirecek,
• AB’dekine benzer şekilde (Türkiye Gümrük Bölgesi’nde) ithal edilen malların gömülü sera gazı emisyonlarının ücretlendirilmesine imkân sağlayabilecek Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) ile yine AB’dekine benzer şekilde Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurularak karbon piyasası oluşturulabilecek,
• İklim değişikliği ile mücadeleye yönelik karbon yakalama ve depolama teknolojileri ile hidrojen teknolojisi gibi teknolojik gelişmelerin izlenmesi ve hayata geçirilmesi sağlanacak,
• Bakanlık bünyesinde araştırma ve uygulama merkezleri kurulabilecek,
• Toplumsal farkındalığının artırılması ve iklim değişikliğinin etkileri konusunda toplumun bilinçlendirilmesi için eğitim ve bilinçlendirme programları düzenlenecek ve müfredat ile eğitim programları bu doğrultuda güncellenecek ve yeşil iş gücünün yetiştirilmesi için çalışmalar yapılacak,
• Doğal kaynakların ve biyoçeşitliliğin korunabilmesi amacıyla doğa temelli uygulamalar ve iklim değişikliğine dirençli uygulamalar geliştirilecek,
• İklim değişikliğine dirençli ürün deseni ile gıda güvenliğinin sağlanması için doğal kaynakların, ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin koruma kullanma dengesini gözetecek doğa temelli yöntemler ile iklim değişikliğine dirençli uygulamalar yaygınlaştırılacak,
• İklim değişikliği kaynaklı afetlere karşı izleme, bilgilendirme ve erken uyarı sistemleri geliştirilerek iklim değişikliğine bağlı afetlerin neden olduğu zararların azaltılmasına yönelik risk değerlendirmesi yapılacak,
• Orman, tarım, mera ve sulak alanlarda karbon yutağı kayıplarının önüne geçmek üzere tedbirler alınacak ve su kaynaklarının etkin yönetimi sağlanarak iklim değişikliğinin etkileri en aza indirgenecek, denizel-karasal korunan alanlar artırılacak.

Kabul edildiği takdirde “İklim değişikliği ile mücadelede yeni bir dönemi başlatacağı” ifade edilen kanun teklifi ile ekonominin iklim kaynaklı olumsuz etkilere karşı dirençli hale getirileceği ifade ediliyor. Ayrıca, daha doğa dostu ve daha verimli bir üretim süreci sağlanarak sektörlerin uluslararası rekabet gücü de artırılacak. Söz konusu kanun teklifinin yalnızca sanayi sektörleri ile kalmayıp şehirleri, tarımı, hayvancılığı ve yeşil alanları da gözeten bir tutumla hazırlandığı kaydediliyor.